Kiedy pacjentowi przysługuje możliwość skorzystania z lekarskich wizyt domowych?
Z punktu widzenia pacjenta to bardzo ważne pytanie. Po pierwsze dlatego, że pacjent, który oczekuje udzielenia mu świadczeń zdrowotnych może, ze względu na zły stan zdrowia, nie być w stanie skorzystać z tych świadczeń w miejscu, w którym przyjmuje lekarz. Po drugie dlatego, iż bez wątpienia, możliwość skorzystania z lekarskich wizyt domowych to prawo pacjenta.
Z tych dwóch przedstawionych powyżej powodów pacjent powinien wiedzieć, czy i w jakich okolicznościach może korzystać prawa do lekarskich wizyt domowych. Na wstępie należy podkreślić, że prawo do skorzystania z lekarskich wizyt domowych zawiera się w prawie pacjenta określonym w art. 6 ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jednolity Dz.U. z 2017 r. poz. 1318), zgodnie z którym pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej oraz w prawie pacjenta określonym w art. 8 tej ustawy, zgodnie z którym pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym, w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym.
Zobacz także:
Postaram się wyjaśnić, dlaczego, choć prawo do skorzystania z lekarskich wizyt domowych nie jest wprost określone w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zawiera się w wymienionych powyżej prawach.
Otóż zgodnie z "Wykazem świadczeń gwarantowanych lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz warunki ich realizacji”, tj. załącznikiem Numer 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 86) świadczenia gwarantowane lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmują poradę lekarską udzielaną w domu pacjenta w przypadkach uzasadnionych medycznie.
Potwierdza to "Zakres zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej” (Załącznik numer 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 września 2016 r. w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1567) stosownie do treści, którego lekarz podstawowej opieki zdrowotnej planuje i realizuje opiekę lekarską nad świadczeniobiorcą w zakresie udzielanych przez niego świadczeń opieki zdrowotnej, z uwzględnieniem miejsca udzielania świadczenia (w warunkach ambulatoryjnych i domowych).
Tym samym z powołanych powyżej przepisów wynika wyraźnie, że świadczenia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej mogą być udzielane bądź w warunkach ambulatoryjnych (w poradni) lub w warunkach domowych wówczas, gdy jest to uzasadnione medycznie.
Przepisy nie precyzują, jak należy interpretować sytuacje, w których udzielenie świadczeń w warunkach domowych jest uzasadnione medycznie. Oczywiście intuicyjnie czujemy, że chodzi tu o sytuacje poważnego pogorszenia się stanu zdrowia pacjenta, w których nie jest on w stanie, samodzielnie, udać się do miejsca, w którym przyjmuje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, np. wysoka gorączka lub inne okoliczności powodujące poważne osłabienie organizmu pacjenta, lub wręcz sytuację, w której pacjent opuszczając swój dom, podejmowałby ryzyko dalszego pogorszenia się jego stanu zdrowia. Należy też pamiętać, że przypadkami uzasadnionymi medycznie będą też takie, w których pacjent posiada dysfunkcję narządów ruchu w stopniu uniemożliwiającym mu samodzielne przemieszczanie się.
To oczywiście wyłącznie przykłady bowiem się da się stworzyć katalogu wszystkich przypadków, w których prawo do skorzystania z lekarskich wizyt domowych będzie uzasadnione. Z tego powodu ustawodawca posłużył się w przepisach stwierdzeniem, że jest to uzasadnione medycznie i z tego względu napisałem na wstępie, że prawo do skorzystania z lekarskich wizyt domowych zawiera się w prawie do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej oraz w prawie do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością.
Jeżeli bowiem względy medyczne za tym przemawiają, czyli przemawiają za tym wymagania aktualnej wiedzy medycznej, pacjent ma prawo do świadczeń udzielonych mu z należytą starannością w warunkach domowych. Tym samym odmowa udzielenia pacjentowi świadczeń zdrowotnych w warunkach domowych stanowi naruszenie praw pacjenta.
Stosownie do treści Zarządzenia Nr 50/2016/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 czerwca 2016 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej obydwa się w warunkach ambulatoryjnych, a w przypadkach uzasadnionych medycznie – w warunkach domowych.
Świadczenia realizowane są w miejscu udzielania świadczeń oraz w przypadkach uzasadnionych wskazaniami medycznymi – przez porady udzielane w domu świadczeniobiorcy, przy czym dni i godziny przyjęć, w tym czas przeznaczony na realizację porad udzielanych w warunkach domowych, określa harmonogram pracy lekarza.
Poradnia jest obowiązana umieścić wewnątrz budynku siedziby informacje dotyczące zasad zapisów na porady i wizyty, z uwzględnieniem świadczeń udzielanych w warunkach domowych. W tym miejscu należy wyraźnie podkreślić, że prawo do skorzystania ze świadczeń zdrowotnych w domu ma znacznie szerszy zakres i nie dotyczy wyłącznie świadczeń wykonywanych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Pacjenci mają również prawo do świadczeń w domu realizowanych przez pielęgniarkę i położną podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie z "Wykazem świadczeń gwarantowanych nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej oraz warunkami ich realizacji” Stanowiącymi załącznik numer 5 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jednolity Dz.U. 2016 poz. 86) świadczenia gwarantowane nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej obejmują: poradę lekarską udzielaną w warunkach ambulatoryjnych w bezpośrednim kontakcie ze świadczeniobiorcą lub telefonicznie oraz w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia pacjenta – w miejscu jego zamieszkania, a także świadczenia udzielane przez pielęgniarkę w warunkach ambulatoryjnych lub w miejscu zamieszkania pacjenta, zlecone przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, wynikające z potrzeby zachowania ciągłości leczenia lub pielęgnacji.
Świadczenia gwarantowane nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej są realizowane przez lekarzy lub pielęgniarki od poniedziałku do piątku, w godzinach od 18.00 do 8.00 dnia następnego oraz w soboty, niedziele i inne dni ustawowo wolne od pracy w godzinach od 8.00 dnia danego do godziny 8.00 dnia następnego, w warunkach ambulatoryjnych lub w miejscu zamieszkania pacjenta.
Stosownie do postanowień rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. 2013, Poz. 1413) w przypadkach wynikających ze stanu zdrowia pacjenta świadczenia gwarantowane w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej są udzielane w domu pacjenta.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.