MZ chwali się nowym raportem o zakażeniach. Eksperci wskazują problem

Od 9 września, czyli od przyszłego wtorku, będą wystawiane e-skierowania na bezpłatne szczepienia przeciwko COVID-19 (dostępne na Internetowym Koncie Pacjenta). W opublikowanym we wtorek po południu komunikacie Ministerstwo Zdrowia zapowiada też, że pierwsi pacjenci będą mogli zaszczepić się już 22 września szczepionką Spikevax. Zapisy na wizyty rozpoczną się tydzień wcześniej - 15 września. Prof. Robert Flisiak zwraca jednak uwagę, że nie wiadomo dokładnie, kiedy faktycznie szczepionki dotrą do Polski.

Zobacz także: Takie objawy daje nowy COVID. Lekarka: Trafiają do mnie całe rodziny

- Czekamy obecnie na dostawę zaktualizowanych szczepionek Moderny. Z medycznego punktu widzenia to dobra wiadomość, bo chodzi o sprawdzone szczepionki oparte na technologii mRNA. Szczepienia mają ruszyć pod koniec września, mam więc nadzieję, że preparaty dotrą do nas szybciej, by na koniec września system faktycznie był gotowy i mógł przyjmować pacjentów - wskazuje w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Robert Flisiak, przewodniczący Zespołu do spraw monitorowania i oceny sytuacji dotyczącej zagrożeń związanych z chorobami zakaźnymi, którzy działa przy MZ, i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.

Dodaje, że szczepionki mające dotrzeć do Polski, to preparaty ukierunkowane na wariant LP.8.1, który na świecie dominował w maju i czerwcu, a w Polsce jest nadal jednym z najczęstszych. - Wirus szybko mutuje, ale zmiany, które się w nim dokonują, nie są aż tak znaczące, by szczepionka nie działała na nowo powstające warianty. Wciąż mamy do czynienia z Omikronem - wyjaśnia lekarz.

Ekspert podkreśla, że w samej organizacji szczepień MZ nie planuje żadnych zmian. Dotyczy to nie tylko COVID-19, ale wszystkich sezonowych infekcji, w tym grypy.

- W środowisku zakaźników i epidemiologów mamy jednak zastrzeżenia co do braku jakichkolwiek zmian. Uważamy, że szczepienia na grypę powinny być traktowane tak, jak szczepienia na COVID-19, czyli przysługiwać bezpłatnie każdemu (szczepienia przeciwko COVID-19 są w pełni refundowane bez względu na to, czy są realizowane w przychodniach, czy w aptekach - red.). Tymczasem nie ma tu woli do zmiany, więc pozostają w pełni refundowane tylko dla seniorów i kobiet w ciąży. Oczywiście wszystko rozbija się o kwestie finansowe - podkreśla prof. Flisiak.

Lekarz zwraca uwagę, że na medycynę prewencyjną Polska wydaje najmniej w Unii Europejskiej. - Przeznaczamy na to nawet 3-4 razy mniej środków niż sąsiadujące z nami Czechy, które też nie są jakimś rekordzistą, bo mieszczą się w średniej europejskiej. To pokazuje skalę problemu, jaki mamy z finansowaniem działań profilaktycznych - nie tylko szczepień, ale też np. badań przesiewowych - dodaje prof. Flisiak.

- W przypadku grypy nadal nic nie zrobiono, by wpłynąć na większą wyszczepialność Polaków, która w tym momencie jest średnio na poziomie ok. 5 proc., a wyższa - na poziomie kilkunastu procent - jest jedynie w grupie seniorów. Tymczasem poprzedni sezon infekcyjny pokazał, jak ciężka może być ta choroba - wskazuje ekspert.

Przypomnijmy, że zastrzeżenia do przygotowania na sezon infekcyjny pod kątem szczepień mieli też inni lekarze. Punktowali systemowe absurdy, które zamiast zachęcić pacjentów do ochrony również przed innymi chorobami, tylko utrudniają życie.

Zobacz także: Lekarze o chaosie przed sezonem infekcyjnym. "Logistyczne idiotyzmy"

- Aktualny system szczepień to prawdziwy chaos i mówię to z perspektywy lekarza, który zajmuje się tym ponad 20 lat. Z jednej strony zdjęliśmy barierę, wprowadzając refundację szczepień, ale z drugiej wydłużamy do nich dostęp poprzez konieczność wystawienia recepty - podkreślała w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej.

Jej zdaniem trzeba uprościć system szczepień. Chodzi przede wszystkim o jednolity kanał dystrybucji szczepionek, które powinny być dostępne dla pacjenta "od ręki" w przychodni (dystrybucja mogłaby się odbywać np. poprzez sanepid). MZ nie przewiduje jednak na razie żadnych zmian w tym zakresie.

Ministerstwo Zdrowia chwali się natomiast nowym raportem o chorobach zakaźnych (zachorowaniach i szczepieniach), który powstał we współpracy z Centrum e-Zdrowia i Głównym Inspektoratem Sanitarnym. W odróżnieniu od poprzedniego, z którego zrezygnowano na początku marca tego roku, nie dotyczy tylko COVID-19, ale też pięciu innych chorób zakaźnych: grypy, krztuśca, RSV, ospy wietrznej i półpaśca.

Interaktywny raport jest już dostępny na stronie Centrum e-Zdrowia. Można tam znaleźć dane o liczbie zachorowań w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców oraz liczbie osób zaszczepionych przeciwko tym chorobom (dane z podziałem na płeć, wiek, w skali województwa i powiatu).

W przypadku COVID-19 z raportu można wyczytać, że od końca lipca takich przypadków stale przybywa (28 lipca było 7,5 przypadków na 100 tys. mieszkańców, a już 18 sierpnia 21 na 100 tys. mieszkańców), a w czołówce są Wielkopolska, Podlasie i Mazowsze. Pik w poprzednim sezonie przypadł na 16 września (141,7 na 100 tys.). Natomiast w przypadku grypy i krztuśca, które w poprzednim sezonie infekcyjnym biły rekordy, teraz takich wzrostów nie widać.

Zmienia się także sytuacja w szpitalach. - Od dwóch-trzech tygodni obserwujemy zwiększoną liczbę pacjentów - przyznał prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik kliniki chorób zakaźnych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 1 w Lublinie i prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, cytowany przez PAP. Dodał, że na razie nie widać jednak, by ten wzrost przyspieszał.

Z kolei dr n. med. Grażyna Cholewińska, specjalistka chorób zakaźnych z Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie i mazowiecka konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych, wskazała w rozmowie z WP abcZdrowie, że widzi więcej pacjentów tuż po wakacjach. Wśród nich są także młodzi ludzie, którzy trafiają do szpitala w ciężkim stanie i wymagają tlenoterapii, a nawet respiratora.

- Nowy system raportowania został poszerzony o pięć innych chorób zakaźnych, co jest dobrym kierunkiem, podobnie jak udostępnienie danych w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców, zamiast w liczbach bezwzględnych. To pozwala na bardziej rzetelne porównywanie ryzyka epidemiologicznego w poszczególnych województwach czy powiatach, które różnią się przecież pod względem zaludnienia - wyjaśnia prof. Flisiak.

- Informacje w liczbach bezwzględnych są więc uproszczeniem, które może wprowadzać w błąd i nie do końca odzwierciedlać sytuację epidemiologiczną - zwraca uwagę ekspert.

Lekarz wskazuje też na ograniczenie nowego rozwiązania. - Na podstawie tego systemu raportowania nie możemy tak naprawdę niczego przewidzieć. Owszem, widzimy, że pik zakażeń, jeśli chodzi o COVID-19, był w ubiegłym roku 16 września, ale ta fala szybko opadła i w październiku mieliśmy już spadek. Nie w każdym sezonie tak było, więc przewidywanie, jak będzie w tym roku, to wróżenie z fusów - zaznacza.

- Szkoda więc, że nie rozwijamy systemu monitorowania ścieków w skali kraju, na wzór tego, co robią warszawskie wodociągi. Taki monitoring ma najlepszą wartość prognostyczną, bo obecność wielu wirusów w ściekach, nie tylko SARS-CoV-2, wyprzedza o dwa-trzy tygodnie wzrost zakażeń. Niestety, nie ma zgody co do tego, kto miałby za to płacić, czy powinno to być np. Ministerstwo Środowiska i Klimatu. Ale do tego potrzebna byłaby ustawa, która by taki obowiązek nałożyła - podsumowuje prof. Flisiak.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródło:

1. WP abcZdrowie
2. MZ

Źródła

1. WP abcZdrowie
2. MZ