Niewielkie i tanie, a tak cenne dla zdrowia. Poznaj liczne korzyści zdrowotne żurawiny

Żurawina rośnie na podmokłych torfowiskach, przede wszystkim w Ameryce Północnej (głównie w Stanach Zjednoczonych i południowej Kanadzie), ale można ją spotkać także w Polsce. W naszym kraju występuje żurawina błotna (Vaccinium oxycoccos), rosnąca na naturalnych mokradłach i torfowiskach, oraz żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon), uprawiana na plantacjach. Żurawina rośnie w postaci pędów płożących się tuż nad ziemią, a jej liście są drobne i owalne. Na krótkich, pionowych gałązkach pojawiają się kwiaty i owoce, które dojrzewają we wrześniu i październiku.

Rdzenni Amerykanie wykorzystywali żurawinę jako pożywienie, barwnik do tkanin i lekarstwo. Marynarze jedli żurawinę, aby zapobiegać szkorbutowi podczas rejsów. Dziś znamy jeszcze więcej cennych właściwości tej niepozornej rośliny. Okazuje się bowiem, że może wspierać ochronę serca, zapobiegać infekcjom układu moczowego, ograniczać ryzyko powstawania wrzodów żołądka, a także łagodzić dolegliwości trawienne. Co kryją w sobie te okrągłe, czerwone owoce?

Owoce surowej i suszonej żurawiny są bogactwem wielu cennych dla zdrowia witamin i składników mineralnych. Jedna szklanka surowej żurawiny zawiera:

• 25% dziennego zapotrzebowania na witaminę c,
• ok. 9% na witaminę A,
• ok. 6% na witaminę K,
• 2% na potas,
• 1% na żelazo i wapń,
• 8% na witaminę E,
• 16% na mangan,
• 7% na miedź,
• 8% na witaminy z grupy B.

Po wysuszeniu żurawina traci większość witamin, ale zachowuje inne składniki odżywcze, takie jak potas i wapń.

Warto wspomnieć, że żurawina to nie tylko witaminy i minerały. Zawiera również węglowodany, które organizm zamienia w glukozę - podstawowe źródło energii. Część cukrów w owocach już jest w tej formie, więc szybko dodają energii.

Około jedna trzecia węglowodanów w szklance żurawiny to z kolei cenny błonnik, który pomaga jelitom prawidłowo pracować i ułatwia trawienie. Błonnik pęcznieje w żołądku, dając uczucie sytości, dzięki czemu wspiera kontrolę apetytu i poziomu cukru we krwi.

Owoce żurawiny są również zasobne w przeciwutleniacze zwalczające nowotwory. To one nadają jej intensywnie czerwony kolor, a jednocześnie mogą redukować wolne rodniki, które sprzyjają chorobom serca, cukrzycy, rakowi i innym przewlekłym schorzeniom. Potrzeba jednak więcej badań, aby potwierdzić skuteczność poszczególnych antyoksydantów zawartych w żurawinie.

Przeciwutleniacze obecne w żurawinie to m.in.:

• Kwercetyna - główny antyoksydant w żurawinie, który może chronić przed rakiem; obecnie prowadzone są badania nad jego wpływem na zahamowanie rozwoju białaczki oraz raka piersi, jelita grubego i trzustki. Żurawina jest jednym z najlepszych źródeł tego związku.
• Mirycetyna - kolejny antyoksydant, mogący wspierać profilaktykę nowotworów.
• Kwas ursolowy - obecny w skórkach żurawiny, stosowany w ziołolecznictwie jako środek przeciwzapalny.
• Antocyjany - liczne antyoksydanty (obecne także w borówkach) mogą spowalniać wzrost guzów, szczególnie w połączeniu z innymi związkami roślinnymi.
• Proantocyjanidyny - ich unikalna struktura utrudnia bakteriom przyczepianie się do komórek; mogą również spowalniać rozwój niektórych nowotworów.

Nie bez powodu żurawina nazywana jest super żywnością - ta roślina posiada bardzo wiele prozdrowotnych właściwości.

• Bogactwo antyoksydantów - badania pokazują, że spośród 20 popularnych owoców to właśnie żurawina ma najwyższy poziom fenoli. Antocyjany zawarte w żurawinie wykazują działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Mogą chronić wątrobę, obniżać ciśnienie, poprawiać wzrok i wspierać układ sercowo-naczyniowy.
• Lepsze trawienie - żurawina usuwa kwasy żółciowe powiązane z rakiem jelita i układu pokarmowego. Może też hamować działanie bakterii Helicobacter pylori, które powodują wrzody.
• Zdrowie jamy ustnej - żurawina zmniejsza ilość kwasu w ustach i zapobiega przyczepianiu się bakterii do zębów. Może ograniczać ryzyko próchnicy, chorób dziąseł, ubytków, a nawet raka jamy ustnej.
• Ochrona przed drobnoustrojami - żurawina działa przeciw bakteriom, takim jak E. coli czy Listeria monocytogenes. Niektóre badania sugerują, że może wspierać walkę z wirusami.
• Infekcje dróg moczowych - jedzenie żurawiny nie wyleczy infekcji, ale stanowi doskonałą profilaktykę - może jej zapobiegać. Proantocyjanidyny utrudniają bakteriom przyczepianie się do ścian pęcherza. Osobom z nawracającymi infekcjami zaleca się picie soku żurawinowego lub przyjmowanie suplementów z żurawiną.
• Wsparcie serca - regularne picie niskokalorycznego soku żurawinowego może podnosić poziom „dobrego” cholesterolu HDL i obniżać "zły" LDL, a także wspierać obniżanie ciśnienia.
• Zmniejszenie stanów zapalnych - antyoksydanty z żurawiny działają silnie przeciwzapalnie, co pomaga w profilaktyce chorób przewlekłych.
• Zdrowa skóra - żurawina jest źródłem witaminy C, która wspomaga produkcję kolagenu, redukuje stany zapalne, rozjaśnia przebarwienia i chroni przed promieniowaniem UV.

Mimo licznych korzyści zdrowotnych wynikających ze spożywania żurawiny, nie jest ona polecana wszystkim. Komu może zaszkodzić? Ostrożne w przyjmowaniu żurawiny powinny być kobiety w ciąży oraz karmiące piersią - o ile umiarkowane ilości soku żurawinowego są zazwyczaj bezpieczne, to przyjmowanie suplementów należy skonsultować z lekarzem.

Osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe również powinny upewnić się u specjalisty w kwestii bezpieczeństwa żurawiny - ze względu na zawartość witaminy K, która może wpływać na działanie leków rozrzedzających krew.

W przypadku problemów żołądkowych zbyt duża ilość żurawiny może powodować ból brzucha i biegunkę, szczególnie u dzieci.

Istnieje wiele sposobów na włączenie tego owocu do diety. Cały rok dostępne są m.in. żurawina suszona, sok żurawinowy, konfitura z żurawiny i gotowe sosy na bazie tych owoców.

Świeża żurawina może być dodatkiem do sałatek, owsianki, koktajli, a nawet potraw z warzyw i mięsa. Jeśli wydaje się zbyt cierpka, można ją posiekać i dosłodzić. Podczas gotowania wystarczy podgrzać ją do momentu, aż owoce "pękną" - zbyt długie gotowanie nadaje im gorzki smak. Ponieważ świeża żurawina jest dostępna jesienią, warto kupić jej więcej i zamrozić - dzięki temu posłuży cały rok.

Źródło: https://www.webmd.com/food-recipes/health-benefits-cranberries

Źródła

1. Dagmara Dąbek