Nużyca u ludzi – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Nużyca u ludzi wywołana jest infekcją nużeńców. To mikroskopijne, powszechnie występujące pasożyty zamieszkujące gruczoły łojowe oraz mieszki włosowe rzęs i brwi człowieka. Zakażenie patogenami odbywa się drogą kontaktową, a objawy choroby mylone są z alergią. Co jeszcze warto wiedzieć o nużycy?
1. Czym jest nużyca?
Nużyca, zwana także demodekozą, to choroba skóry, której symptomy mogą być mylone z innymi dolegliwościami.
Wywołuje ją masywne zarażenie nużeńcami (Demodex folliculorum). Nużeńce to ludzkie pasożyty śródskórne z rodziny roztoczy, bytujące w torebkach włosowych i w gruczołach łojowych.
Odżywiają się lipidami oraz łojem skóry. Są mikroskopijne - mają nie więcej niż 0,3 mm. Ich ciała o obłym kształcie wyposażone w cztery pary odnóży w przedniej części. To one zapewniają im doskonałą przyczepność. Pasożyty pojawiają się na całym świecie. Bytują u większości ludzi.
Nużeniec ludzki może występować na brzegach powiek i głowy, skórze twarzy, zewnętrznych przewodach słuchowych, rzadziej na klatce piersiowej i w okolicach genitalnych.
W największej ilości nużeńce znajdują się w okolicy nosa, dookoła oczu, na czole, brodzie, w bruździe nosowo-wargowej. Nużeńce cały cykl życia przechodzą w gruczołach łojowych. Ich odchody i inne nieczystości powodują podrażnienie mechaniczne oraz chemiczne skóry i odpowiadają za reakcje alergiczne.
2. Przyczyny zakażenia nużeńcami
Nosicielem nużeńców jest większość ludzi. Co ciekawe odsetek osób zakażonych wzrasta wraz z wiekiem. Ma to związek z tym, że skóra dzieci produkuje niewielki ilości sebum.
Pasożytem bardzo łatwo się zarazić, na przykład przez używanie tych samych ręczników, ubrań, pościeli czy przyborów kosmetycznych. Do zakażenia zachodzi także wskutek bezpośredniego kontaktu z zakażoną skórą.
Zwiększone ryzyko istnieje zwłaszcza podczas korzystania z usług kosmetyczek i fryzjerów, a także używania testerów kosmetyków w drogeriach. Ponieważ jaja pasożyta unoszą się i rozprzestrzeniają wraz kurzem, z prądami powietrza, na zakażenie narażone są także osoby zajmujące się na co dzień badaniami mikroskopowymi lub studenci mający zajęcia w pracowniach mikroskopowych.
3. Objawy nużycy
Choć zarażenia są powszechne, nużeńce stosunkowo rzadko wywołują chorobę. w znacznej części przypadków jego obecność jest bezobjawowa. W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się:
- osoby z osłabioną odpornością,
- alergicy,
- osoby z zaburzeniami gospodarki lipidowej,
- osoby z zaburzeniami gospodarki hormonalnej,
- seniorzy,
- ludzie narażeni na permanentny stres,
- pacjenci zmagający się z nawracającymi stanami zapalnymi skóry,
- osoby posiadające skórę łojotokową lub mieszaną.
O nużycy mówi się, gdy nużeńców jest bardzo dużo, a nie ustalono innych przyczyn pojawiających się dolegliwości. Zarażenie pasożytami może wywołać miejscowy stan zapalny gruczołów łojowych, mieszków włosowych lub zapalenie brzegów powiek.
Często dochodzi do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry i trądziku różowatego. Pojawiają się różne dolegliwości, a objawy choroby często są źle interpretowane.
W sytuacji, gdy zaatakowane zostanie oko, dokucza przewlekłe zapalenie powiek i brzegów powiek, uczucie „piasku w oczach”, swędzenie powiek, suche oko. Z kolei na twarzy mogą pojawiać się ropne krosty, łuszczenie, lekkie swędzenie oraz rumień, a także zaskórniki. Objawy obejmujące skórę głowy to zwykle świąd, rumień, wypadanie włosów, a także łupież mieszkowy czy ropne krostki.
4. Diagnostyka i leczenie
Ponieważ objawy nużycy pojawiają się w różnych miejscach i konfiguracjach, a i cechują się różnym natężeniem, choroba sprawia problem diagnostyczny. Bywa mylona choćby z alergią.
Tymczasem jej rozpoznanie jest dość proste. Wykorzystuje się do tego badanie mikroskopowe zeskrobin naskórka oraz rzęs. Stawonogi widać pod lupą. Jeśli nie są obecne w mieszkach włosowych, to ich po prostu nie ma.
Leczenie przyczynowe nużycy, czyli zabicie wywołujących chorobę patogenów pasożytów, jest bardzo trudne. Niezbędne jest podjęcie leczenia w gabinecie dermatologicznym.
Lekarz może przepisać maści, kremy i preparaty o działaniu przeciwzapalnym - najczęściej metronidazol. Najpewniejsze jest mechaniczne usuwanie. Podczas kuracji duże znaczenie ma usuwanie nużeńców z ciała przez mycie.
Bardzo ważna jest higiena. Częste pranie ubrań i zmiana pościeli, niekorzystanie z przyborów kosmetycznych innych osób, a także testerów w drogeriach. Leczenie nużycy jest długotrwałe i może trwać nawet kilka miesięcy.
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.