Pilotaż w centrach zdrowia psychicznego potrwa dłużej. MZ zapowiada dodatkowe środki

Decyzja o wydłużeniu pilotażu została podjęta po analizie efektów dotychczasowego funkcjonowania CZP. Resort zdrowia uznał, że potrzebny jest dodatkowy czas na dopracowanie zmian, które pozwolą przejść od modelu pilotażowego do rozwiązań systemowych. Obecnie przygotowywana jest nowelizacja rozporządzenia, mająca uregulować m.in. wysokość stawek na świadczeniobiorcę zgodnie z rekomendacjami Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.

Rzecznik Ministerstwa Zdrowia Jakub Gołąb poinformował, że 20 października rozpocznie się nabór wniosków do nowego programu grantowego. Środki trafią do centrów zdrowia psychicznego dla dorosłych oraz ośrodków opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży.

- Wsparcie w ramach programu może otrzymać 317 placówek psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży oraz sto centrów zdrowia publicznego dla dorosłych. Oznacza to, że wsparcie może otrzymać ponad 60 proc. ośrodków i 70 proc. CZP funkcjonujących obecnie w Polsce - przekazał Jakub Gołąb.

Maksymalna kwota dofinansowania wyniesie 550 tys. zł dla ośrodków I poziomu referencyjnego oraz 820 tys. zł dla centrów zdrowia psychicznego.

Centra zdrowia psychicznego działają obecnie w 117 lokalizacjach i obejmują opieką około połowy dorosłej populacji kraju. Ich zadaniem jest szybkie reagowanie na kryzysy psychiczne i zapewnienie kompleksowej pomocy bez konieczności wcześniejszego umawiania wizyty.

Pacjenci mogą skorzystać z różnych form wsparcia - od porad ambulatoryjnych, przez terapię dzienną, po leczenie stacjonarne. Kluczową rolę odgrywa opieka środowiskowa, czyli wsparcie udzielane także w domach pacjentów. Celem CZP jest nie tylko leczenie, ale też integracja społeczna i zapobieganie nawrotom choroby.

Najwyższa Izba Kontroli w raporcie z listopada 2024 r. zwróciła uwagę na nieprawidłowości w działalności części placówek w województwie wielkopolskim. Kontrolerzy odnotowali m.in. braki kadrowe, błędy w rozliczeniach i przypadki stosowania przymusu bezpośredniego z naruszeniem procedur. Wskazano też na zaniedbania w zakresie przestrzegania praw pacjentów oraz nieodpowiednie warunki lokalowe.

W odpowiedzi na te ustalenia ówczesna minister zdrowia Izabela Leszczyna powołała zespół ekspertów, który miał opracować standard organizacyjny dla CZP. Jednym z jego wniosków było przedłużenie pilotażu do 31 grudnia 2026 r., co ma umożliwić wdrożenie trwałych zmian systemowych.

W 2025 roku na funkcjonowanie centrów zdrowia psychicznego przeznaczono 2,5 mld zł. Na razie nie wiadomo jednak, jakie środki zostaną zarezerwowane na 2026 r. - formalnie nie można ich jeszcze ująć w planie finansowym NFZ, dopóki nie wejdzie w życie rozporządzenie o przedłużeniu pilotażu.

- Jeżeli sytuacja się zmieni i CZP będą nadal funkcjonowały w oparciu o finansowanie z NFZ, to budżet NFZ je obejmie. Dokładnie tak było w 2025 r., kiedy pierwotnie pilotaż miał obowiązywać do połowy roku, a ostatecznie trwa do końca br. i płacimy za jego realizację - wyjaśnił Paweł Florek, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej i Promocji NFZ.

Przedłużenie pilotażu i uruchomienie nowego programu grantowego mają zapewnić stabilność finansową oraz umożliwić rozwój psychiatrii środowiskowej. Dla pacjentów oznacza to utrzymanie łatwego dostępu do pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, a dla systemu - czas na stworzenie docelowych, jednolitych zasad funkcjonowania centrów w całej Polsce.

Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródło: PAP