Przeciwciała antyfosfolipidowe

Badanie na przeciwciała antyfosfolipidowe przeprowadza się w przypadku:

• zakrzepicy lub objawów z nią związanych;
• powtarzających się poronień, szczególnie po I trymestrze;
• wydłużenia czasu APTT, tzn. czasu kaolinowo-kefalinowego;
• małopłytkowości.

Przeciwciała antyfosfolipidowe biorą udział w występowaniu tych zjawisk, a oprócz nich także związane są w z pojawieniem się przedwczesnych porodów lub stanu przedrzucawkowego. Zwiększają one ryzyko nawracających się zakrzepów w żyłach i tętnicach, co może skutkować wystąpieniem zawału serca lub udaru.

Rodzaje przeciwciał antyfosfolipidowych

Wyróżniamy kilka rodzajów przeciwciał APA. Są to:

• antykoagulant toczniowy;
• przeciwciała antykardiolipinowe;
• przeciwciała beta2-glikoproteinowe I;
• przeciwciała fosfatydyloserynowe.

Najczęściej rozpoznawanymi są jednak antykoagulant toczniowy i przeciwciała antykardiolipinowe. Wszystkie, oprócz antykoagulantu toczniowego, można wykryć bezpośrednio w próbce krwi i oznaczać je w klasach IgG, IgM i IgA.

Badanie na przeciwciała APA wygląda tak, jak każde inne badanie krwi. Krew pobierana jest z żyły łokciowej do pojemnika zawierającego antykoagulant. U osób zdrowych nie stwierdza się obecności przeciwciał - badanie daje wynik negatywny. Jeśli we krwi pojawią się przeciwciała antyfosfolipidowe (wynik pozytywny), może to oznaczać zespół antyfosfolipidowy, nazywany także zespołem Hughesa lub zespołem antykardiolipinowym. Jest to choroba tkanki łącznej, objawiająca się zakrzepicą, trombocytopenią i problemami z donoszeniem ciąży. Może mieć charakter pierwotny (nietowarzyszący żadnej chorobie autoimmunizacyjnej) lub wtórny, związany z współistniejącą chorobą autoimmunizacyjną.

Rozpoznanie zespołu antyfosfolipidowego wymaga przeprowadzenia dodatkowych oznaczeń:

• badania krzepliwości krwi (APTT);
• badania ilości płytek krwi;
• hemolizy.

Przeciwciała antyfosfolipidowe obecne we krwi mogą także świadczyć o różnego rodzaju zakażeniach i schorzeniach, takich jak:

• układowy toczeń rumieniowaty;
• zakażenie wirusem HIV;
• niektóre zakażenia;
• niektóre nowotwory.

W pewnych sytuacjach mogą pojawić się podczas stosowania niektórych leków obniżających ciśnienie krwi, przeciwarytmicznych czy psychotropowych. Jeżeli w próbce krwi zostaną wykryte przeciwciała APA badanie zleca się powtórzyć po 8 - 10 dniach, w celu sprawdzenia, czy dalej są obecne we krwi, czy też ich występowanie było tylko przejściowe. U osób, u których zdiagnozowano choroba autoimmunizacyjną i nie wykryto przeciwciał antyfosfolipidowych, badanie zaleca się powtarzać co jakiś czas, aby sprawdzić, czy organizm nie zaczął ich wytwarzać.

Źródła

1. Zespół antyfosfolipidowy
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
3. Gaździk T. (red.), Crash Course - ortopedia i reumatologia, Urban & Partner, Wrocław 2007, ISBN 83-89581-84-6
4. Puszczewicz M. Wielka interna - reumatologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2010, ISBN 978-83-62597-06-2