Badania prostaty to działania profilaktyczne, które powinien podjąć każdy mężczyzna po osiągnięciu 40 roku życia. Problemy z prostatą zaczynają dotyczyć coraz młodszych mężczyzn, dlatego warto jak najszybciej rozpocząć regularne wizyty u urologa, aby zminimalizować ryzyko rozwoju groźnych chorób.
Na kontrolne wizyty u urologa każdy mężczyzna powinien zgłaszać się przynajmniej raz w roku. Podstawowymi chorobami obejmującymi gruczoł krokowy jest przerost prostaty i nowotwór.
Podstawowym badaniem, które wykonuje lekarz, jest tzw. badanie per rectum, czyli palcem przez odbytnicę. Dzięki niemu urolog lub lekarz pierwszego kontaktu może stwierdzić, czy gruczoł krokowy rozwija się prawidłowo i czy jest odpowiedniej wielkości. Im wcześniej zauważy przerost prostaty, tym łatwiej będzie wyleczyć problem. Nieleczony przerost prostaty może prowadzić do problemów z oddawaniem moczu i ból.
Poza badaniem fizykalnym, warto także regularnie wykonywać badanie ultrasonografem - USG jamy brzusznej. Podobnie jak podstawowe badanie, to także warto wykonywać raz w roku lub częściej, jeśli lekarz uzna to za konieczne (np. w przypadku predyspozycji genetycznych). Badanie USG pozwala dokładnie obejrzeć prostatę.
Jeśli w rodzinie mężczyzny były przypadki zachorowania na przerost lub raka prostaty, warto dodatkowo po 40 roku życia zacząć regularnie wykonywać badania krwi na oznaczenie poziomu markerów PSA - swoistego antygenu sterczowego. Badania te pozwalają wykryć raka prostaty, który jeszcze nie dał żadnych widocznych objawów. Kiedy poziom PSA jest podwyższony, lekarz zleca dodatkowe wykonanie badania USG oraz biopsję.
Według norm, prawidłowy poziom PSA nie powinien przekraczać 4.0 ng/ml. Jeśli nie przekracza 10 ng/ml, nie oznacza to jeszcze rozwoju nowotworu, ale zwiększone ryzyko wystąpienia choroby w przyszłości. Równie dobrze może to sugerować istniejące w obrębie prostaty stany zapalne lub łagodny przerost prostaty.
Jeśli jednak nie ma potencjału genetycznego, badanie PSA można zacząć wykonywać regularnie dopiero po osiągnięciu 50 roku życia. Niemniej jest to badanie szalenie istotne, ponieważ potrafi wykryć nowotwór już w bardzo wczesnym stadium.
Czynnik PSA może być fałszywie podwyższony w wyniku przeprowadzonego niedawno USG prostaty, biopsji lub wycięcia guza, intensywnej jazdy na rowerze, stosowania niektórych leków (m. in. cyklofosfamidu lub metotreksatu) oraz przebytej niedawno infekcji.
Wszystkie badania prostaty powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku, ponieważ nie ma innego sposobu na wczesne wykrycie chorób związanych z gruczołem krokowym.
