Plamka żółta - charakterystyka, zwyrodnienie, leczenie zwyrodnienia, test Amslera
Plamka żółta w oku odpowiadania za ostre i wyraźne widzenie. Natomiast test Amslera stosuje się w okulistyce dla sprawdzenia widzenia w obrębie dołka środkowego w centrum plamki żółtej. Test ten opracował i wprowadził szwajcarski oftalmolog – Marc Amsler. Za pomocą testu Amslera wykrywa się wczesne zmiany degeneracyjne, związane ze zwyrodnieniem plamki żółtej oka. Jeśli wykonując test, zauważysz u siebie zaburzenia widzenia i nieprawidłowości obrazu w postaci mroczków lub zniekształceń, niezwłocznie udaj się do okulisty.
1. Plamka żółta - charakterystyka
Plamka żółta to element siatkówki, położony dokładnie po drugiej stronie oka naprzeciwko źrenicy. Fotoreceptory plamki żółtej zawierają żółty barwnik i stąd wzięła się jej nazwa. Patrząc bezpośrednio na jakiś przedmiot, jego obraz pada właśnie na plamkę żółtą. Widzimy go ostro i wyraźnie, ponieważ w obszarze plamki żółtej znajdują się komórki odpowiedzialne za ostre widzenie szczegółów, tzw. czopki. W centrum plamki żółtej występuje dołek środkowy – niewielkie zagłębienie o największym zagęszczeniu czopków, które odpowiada za najostrzejsze widzenie. To od funkcjonowania malutkiego dołka środkowego siatkówki zależy ostrość naszego wzroku.
2. Plamka żółta - zwyrodnienie
Zwyrodnienie plamki żółtej (ang. Age-related Macular Degeneration, w skrócie AMD) to przewlekła i postępująca choroba oczu, która pojawia się u osób powyżej 50. roku życia. W wyniku tej choroby następuje uszkodzenie siatkówki, a szczególnie jej części centralnej, czyli plamki żółtej. Przyczyną zaburzeń widzenia w przypadku zwyrodnienia plamki żółtej jest nieprawidłowa przemiana materii w komórkach nabłonka barwnikowego i fotoreceptorach, znajdujących się w plamce żółtej. Komórki te przestają funkcjonować i obumierają, co skutkuje pogorszeniem ostrości wzroku.
Objawy zwyrodnienia plamki żółtej:
- zwiększona wrażliwość na światło;
- problemy z czytaniem, wynikające z rozmazywania się obrazu w środku pola widzenia;
- problemy z rozpoznawaniem rysów twarzy;
- dostrzeganie wyłącznie konturów przedmiotów i kontrastowych barw;
- widzenie prostych linii jako linii falistych lub zniekształconych.
Ignorowane zaburzenia widzenia mogą prowadzić do poważnego pogorszenia się wzroku, a nawet całkowitej ślepoty.
3. Plamka żółta - leczenie zwyrodnienia
Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej są nadal nieznane. Największą rolę odgrywa wiek pacjenta. Ta choroba oczu dotyka zwykle ludzi powyżej 50. roku życia. Innymi czynnikami ryzyka są: płeć żeńska, występowanie AMD w rodzinie, schorzenia układu sercowo-naczyniowego, palenie papierosów, narażenie na intensywne światło i niedobór przeciwutleniaczy.
W diagnozowaniu zwyrodnienia plamki żółtej pomagają badanie ostrości widzenia i badanie dna oka. Lekarz okulista może też zlecić wykonanie tomografii i angiografii oka, które pozwalają zobrazować naczynia krwionośne w oku. Jeśli badania wykażą zmiany zwyrodnieniowe plamki żółtej, podejmuje się leczenie farmakologiczne. Leczenie AMD polega też na niszczeniu światłem laseranieprawidłowych naczyń krwionośnych w siatkówce oka. Od niedawna stosuje się nową metodę leczenia AMD, tzw. fotodynamiczną, która polega na wprowadzeniu do krwiobiegu barwnika, wychwytywanego przez patologiczne naczynia w oku. Naczynia z barwnikiem są później niszczone za pomocą lasera.
4. Plamka żółta - test Amslera
Test Amslera ma duże zastosowanie w wykrywaniu wczesnych zmian degeneracyjnych, związanych ze zwyrodnieniem plamki żółtej. Pozwala on regularnie kontrolować wzrok w warunkach domowych i w przypadku wykrycia jakichkolwiek zaburzeń widzenia należy szybko zgłosić się do okulisty. Badanie testem Amslera przeprowadza się osobno dla każdego oka.
Test Amslera polega na obserwacji z odległości 30 cm siatki Amslera. Jest to kwadrat o boku 10 cm, podzielony czarną albo białą siatką linii, które przecinają się co pół centymetra. W centrum siatki znajduje się punkt, na który kieruje się oś widzenia. Przy zmianach w plamce żółtej oka powstają nieprawidłowości obrazu w postaci mroczków lub zniekształceń.
Zasady wykonywania testu Amslera:
Jeśli korzystasz z okularów do czytania, załóż je.
Siatkę Amslera trzymaj w dobrze oświetlonym pomieszczeniu, w odległości 30 cm od twarzy.
Zakryj jedno oko i skoncentruj wzrok na centralnym punkcie testu.
Zwróć uwagę, czy w obrębie siatki pojawiają się nieregularne kształty, np. faliste lub przerywane linie, czy kwadraty mają takie same wymiary, czy w polu widzenia nie pojawiają się czarne plamy.
Przetestuj drugie oko.
Test Amslera chroni przed zbyt późnym wykryciem pierwszych objawów AMD.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.