To może być przełom w leczeniu raka piersi. Obiecujące wyniki badań nad szczepionką

Wyniki pierwszej, trwającej dziesięć lat, fazy badań klinicznych opublikowane w czasopiśmie naukowym "JAMA Oncology" przeprowadzone przez dr Mary L. Disis z University of Washington napawają optymizmem. Dowodzą bowiem, że testowana w nich szczepionka przeciwko rakowi piersi generuje silną odpowiedź immunologiczną na ERBB2 (dawniej HER2), czyli kluczowe białko nowotworowe. Wysoki poziom tego białka jest odpowiedzialny za powstawanie najbardziej agresywnego raka piersi u kobiet, który cechuje się częstymi nawrotami.

Preparat działa w ten sposób, że pobudza układ odpornościowy, dzięki czemu zwalcza on wszystkie komórki nowotworowe, co zapobiega nawrotom choroby u osób z zaawansowanym rakiem piersi.

- Szczepionki będą stymulować limfocyty T, które można zaprogramować do polowania na te ostatnie komórki w ciele i zabijania ich. Stymulowanie skutecznej odporności to jedyny sposób, w jaki możemy sterylizować organizm ze wszystkich komórek raka piersi – wyjaśnia autorka badania dr Disis.

W badaniu wzięło udział 66 osób z zaawansowanym stadium raka piersi ERBB2-dodatni z przerzutami, a w trakcie badania były w fazie remisji choroby. Badanych podzielono na trzy grupy i szczepiono co miesiąc przez trzy miesiące szczepionką DNA w dawce 10 μg, 100 μg lub 500 μg.

"Okazało się, że pacjenci, którzy otrzymali wyższe dawki szczepionki 100 μg i 500 μg, wykazali silniejszą odpowiedź immunologiczną niż ci, którzy otrzymali dawkę 10 μg" – czytamy w badaniach. Badacze odkryli, że nowotwór nie pojawiał się ponownie u pacjentek, których układ odpornościowy został pobudzony przez szczepionkę.

Preparat okazał się nie tylko skuteczny, lecz także bezpieczny. Do najczęściej występujących po podaniu szczepionki działań niepożądanych należały objawy grypopodobne (33 proc.) oraz zmęczenie (36 proc.). Zdaniem autorów badań istnieją duże szanse, że szczepionka trafi na rynek za około 5 lat.

- Wyniki pierwszej fazy badań należy traktować bardzo poważnie, ponieważ po pierwsze trwały przez dziesięć lat, a po drugie opublikowano je na łamach prestiżowego czasopisma medycznego, które nie publikuje danych, by budzić jedynie sensację, lecz wtedy, kiedy mają medyczne uzasadnienie. Ta szczepionka budzi ogromne nadzieje przede wszystkim w pacjentkach chorych na raka, ale także w lekarzach, dla których może stać się skutecznym rozwiązaniem terapeutycznym – komentuje w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr hab. med. Andrzej Milewicz, endokrynolog, członek Światowego Towarzystwa Ginekologii Endokrynologicznej, a także kierownik Kliniki Endokrynologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

- Osobiście patrzę na nią z dużym optymizmem, bo nic nie wskazuje na to, aby preparat wykazał jakiekolwiek odległe następstwa w organizmie. Mam nadzieję, że podczas trzeciej fazy badań więcej kobiet będzie mogło w niej uczestniczyć – dodaje lekarz.

Autorzy badań informują natomiast, jak przebiegać będzie druga faza badań.

- Następnym krokiem jest formalne przetestowanie tego, dla kogo szczepionka będzie najkorzystniejsza oraz czy będzie możliwe zastąpienie nią obecnej terapii stosowanej w leczeniu tego nowotworu. W badaniu fazy II losowo przydzielimy pacjentów z niskim poziomem HER2 do otrzymania szczepionki lub środka immunostymulującego. Punktem końcowym będzie to, czy zapobiegniemy nawrotom choroby – powiedziała przewodnicząca badań dr Disis.

Ekspert podkreśla, że środowisko medyczne na całym świecie od wielu lat czeka na skuteczny środek przeciwko nowotworowi piersi. Przede wszystkim dlatego, że w wielu krajach jest to najczęściej diagnozowany nowotwór wśród kobiet. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na świecie każdego roku rozpoznaje się go u 1,7 mln kobiet. Ponad 500 tys. z nich umiera.

W naszym kraju diagnozę każdego roku słyszy 19 tys. Polek. Co gorsza, według raportu Narodowego Instytutu Zdrowia-PZH w Warszawie opublikowanego w 2019 roku, w latach 2010-2016 współczynnik zgonów z powodu tego nowotworu zwiększył się u nas o 7,2 proc.

- Rak piersi jest niestety bardzo powszechną chorobą, która dziesiątkuje tysiące osób. W Polsce jest to najczęściej występujący nowotwór złośliwy wśród kobiet. Stanowi około 23 proc. wszystkich zachorowań i jest odpowiedzialny za około 14 proc. zgonów z powodu nowotworów złośliwych u tej płci. Wysoka zapadalność jest związana z wieloma czynnikami: oprócz podłoża genetycznego jest to także narażenie na czynniki środowiskowe, niewłaściwy styl życia czy wciąż niska świadomość profilaktyki w społeczeństwie – wymienia ekspert.

Lekarz przypomina, że niezwykle istotną rolę odgrywa wykonywanie badań piersi zarówno mammografii, jak i badania USG, które należą do tzw. profilaktyki wtórnej raka piersi (wczesne wykrywanie). Co więcej, mammografia jest w Programie Przesiewowych Badań Profilaktycznych, który jest darmowy i nie potrzeba na niego skierowania. Jest skierowany do kobiet pomiędzy 50. a 69. rokiem życia.

Nie do przecenienia w profilaktyce raka piersi jest również badanie palpacyjne piersi – zarówno samodzielne, jak i w gabinecie lekarskim.

Jakie objawy powinny skłonić nas do wizyty u lekarza? Są to przede wszystkim:

• obecność guza w piersi,
• zaciągnięcie skóry piersi z charakterystycznym wgłębieniem,
• zaczerwienie skóry,
• objaw skórki pomarańczowej.

Katarzyna Gałązkiewicz, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl