Torakotomia – wskazania, rodzaje, powikłania i skutki uboczne

Torakotomia to zabieg chirurgiczny, polegający na otwarciu klatki piersiowej i śródpiersia, umożliwiający chirurgowi dostęp do serca, płuc, przełyku, górnej części aorty czy przedniej części kręgosłupa.

Torakotomia jest jednym z zabiegów w chirurgii klatki piersiowej, czyli torakochirurgii i jedna z metod wykonywania operacji płuc. Do najczęstszych wskazań należą rozległe choroby nowotworowe. Wykonywana jest również torakotomia diagnostyczna w celu pobrania próbki czy fragmentu tkanki do specjalistycznych badań.

Torakotomia jest inwazyjnym zabiegiem chirurgicznym wykonywanym w znieczuleniu ogólnym. W zależności od miejsca, które ma być operowane, otwarcie klatki piersiowej wykonuje się w różnych obszarach.

Wyróżnia się tym samym:

• torakotomię tylno-boczną,
• torakotomię przednio-boczną,
• sternotomię pośrodkową,
• torakotomię pachową.

Torakotomia tylno-boczna przeprowadzana jest najczęściej w przypadku operacji płuc, tylnego śródpiersia i przełyku, piersiowego odcinka tchawicy lub tylnej części przepony, a także tętnic płucnych. Nacięcie przebiega w V lub IV międzyżebrzu. Aby doprecyzować rodzaj procedury i określić stronę zabiegu, używa się sformułowań „lewa” i „prawa”.

Torakotomia przednio-boczna wykonuje się w V międzyżebrzu z przodu, prowadząc cięcie od mostka w kierunku pachy. Procedurę przeprowadza się zwykle trybie pilnym, także u osób z urazami klatki piersiowej bądź w ciężkim stanie ogólnym, który stanowi przeciwwskazanie do torakotomii tylno-bocznej. Procedura umożliwia zarówno odbarczenie narastającej tamponady serca, jak i bezpośredni masaż serca, wykonanie resekcji chirurgicznych tkanki płucnej, a także zabiegów na przednim, środkowym i tylnym śródpiersiu. To najczęściej wykorzystywany sposób otwarcia klatki piersiowej.

Sternotomia pośrodkowa jest najczęściej wykorzystywana w kardiochirurgii. Zabieg polega na przecięciu mostka w linii pośrodkowej ciała.

Torakotomia pachowa, zwana również małą torakotomią, jest stosowana w celach diagnostycznych lub gdy istnieje konieczność wykonania sympatektomii. Umożliwia ograniczony dostęp do górnej części klatki piersiowej (do szczytu płuca). Jest to zabieg oszczędzający mięśnie. Otwarcie klatki piersiowej wykonuje się pomiędzy III, a IV żebrem.

Torakotomia może być wykonana z różnych powodów, zarówno w celach leczniczych, jak i diagnostycznych. Wskazaniami do przeprowadzenia torakotomii są poważne, rozległe stany chorobowe wewnątrz klatki piersiowej. Do najczęstszych należą operacje kardiochirurgiczne, operacje dużych naczyń, operacje pourazowe i operacje przełyku.

Do wskazań do torakotomii należy na przykład:

• biopsja i diagnostyka guzów śródpiersia,
• wszczepienie zastawki, pomostowanie naczyń wieńcowych,
• chirurgia kręgosłupa,
• resekcja nowotworu płuca czy przełyku, usuwanie innych zmian nowotworowych, zwężeń czy protezowanie,
• uraz klatki piersiowej,
• operacje wad wrodzonych,
• operacje serca, aorty, usunięcie lub zaopatrzenie tętniaka aorty,
• zapadnięcie płuca (niedodma),
• resekcja pęcherzy rozedmowych powstałych w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP),
• usuwanie jam gruźliczych,
• torakotomia ratunkowa, zaopatrywanie ran w obrębie klatki piersiowej,
• pozyskanie fragmentu tkanki w celu wykonania badania histopatologicznego (torakotomia diagnostyczna).

Do możliwych powikłań torakotomii należą:

• infekcje,
• krwawienia,
• zaburzenia rytmu serca,
• konieczność długiego stosowania wspomaganego oddychania,
• ryzyko wystąpienia zakrzepicy żył głębokich czy zatorowości płucnej,
• przetoka oskrzelowo-opłucnowa,
• zespół bólowy po torakotomii, to jest przewlekłe dolegliwości bólowe i duszności,
• powikłania po znieczuleniu ogólnym.

Decyzja o przeprowadzeniu torakotomii jest podejmowana przez lekarza prowadzącego po postawieniu ostatecznej diagnozy, ocenie stanu ogólnego zdrowia chorego oraz przeanalizowaniu wyników różnych badań.

Torakotomia jest poważnym zabiegiem operacyjnym, podczas którego wykonuje się rozległe i głębokie cięcie. Ponieważ wiąże się również z długotrwałym bólem pooperacyjnym, a także licznymi powikłaniami, lekarze coraz częściej decydują się małą torakotomię.