Zdjęcie pantomograficzne zębów – cena, wskazania i przeciwwskazania

Zdjęcie pantomograficzne zębów to badanie rentgenowskie polegające na prześwietleniu zębów oraz otaczających ich struktur i tkanek, to jest kości szczęki i żuchwy, stawów skroniowo-żuchwowych oraz zatok szczękowych. Inne nazwy to pantomogram, zdjęcie RTG zębów, rentgen panoramiczny czy zdjęcie OPG (zdjęcie ortopantomograficznym).

Warto wiedzieć, że istnieje kilka rodzajów RTG stomatologicznego, nie tylko pantomograficzne. To także: zdjęcie zębowe, cefalometryczne i skrzydłowo-zgryzowe. I tak zdjęcie zębowe, czyli rentgen punktowy, obejmuje konkretny ząb oraz 2-3 sąsiednie, a także okoliczne tkanki przyzębia.

Zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe jest ograniczone do koron pojedynczych zębów (bez korzeni i otaczających je tkanek). Zdjęcie cefalometryczne to najszerszy rentgen stomatologiczny, który uwidacznia nie tylko uzębienie, ale i duży fragment czaszki.

Pantomogram polega na prześwietleniu tkanek za pomocą promieniowania elektromagnetycznego, zwanego rentgenowskim (RTG). Badanie wykonuje się przy pomocy aparatu nazywanego pantomografem. Jest bezbolesne, nieinwazyjne i krótkotrwałe. Nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać.

Przed wykonaniem zdjęcia pantomograficznego należy jedynie usunąć ruchome elementy metalowe z głowy i szyi (okulary, kolczyki, łańcuszki) i zdjąć aparat słuchowy. Następnie zakłada się ołowiany fartuch, który chroni ciało przed promieniowaniem rentgenowskim, zaciska ustnik (zapobiega nakładaniu się zębów) oraz przebywa chwilę w bezruchu.

Zdjęcie pantomograficzne wykonuje się na podstawie dokumentu wystawionego przez lekarza (pantomogram bez skierowania nie jest możliwy). Ile jest ważne skierowanie na zdjęcie pantomograficzne? Ne ma terminu ważności. Wygasa w przypadku jego realizacji lub gdy przestaje istnieć konieczność jego przeprowadzenia.

Ile kosztuje zdjęcie pantomograficzne zębów?

Gdy refundacja nie jest możliwa, za wykonanie pantomogramu pacjent musi zapłacić za nie sam. Cena zależy od rodzaju badania oraz placówki, jednak zwykle nie przekracza 100 zł. Pantomogram można wykonać bezpłatnie, w ramach świadczenia gwarantowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jest to możliwe, gdy pacjent posiada skierowanie od lekarza specjalisty świadczącego usługi w ramach NFZ, a leczenie jest prowadzone w placówce posiadającej umowę z NFZ.

Dorośli pacjenci oraz dzieci i młodzież od 5 do ukończenia 18. roku życia mogą wykonać pantomogram bezpłatnie w ramach świadczenia gwarantowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia raz na 3 lata. W uzasadnionych przypadkach dzieciom i młodzieży podczas leczenia ortodontycznego darmowe badanie może przysługiwać dwukrotnie.

Ponieważ zdjęcie pantomograficzne umożliwia zobrazowanie zębów górnych i dolnych, ale również otaczających je tkanek miękkich oraz kości, jest wykorzystywane w diagnostyce stomatologicznej oraz chirurgii szczękowo-twarzowej oraz ortodoncji w rozpoznaniu i leczeniu próchnicy, zgorzeli, ropni, torbieli czy stanów zapalnych. Przydatne jest też w, czyli korekcji wad zgryzu.

Wskazaniem do wykonania pantomogramu może być:

• ocena zdrowia zębów, na przykład rozpoznanie próchnicy, ocena ubytków niewidocznych w badaniu stomatologicznym, ocena jakości leczenia kanałowego czy stanu wypełnienia,
• uraz szczęki,
• diagnostyka obecności zmian w obrębie jamy ustnej, takich jak torbiele czy guzy nowotworowe,
• diagnostyki chorób przyzębia,
• planowania leczenia protetycznego,
• planowanie leczenia ortodontycznego,
• planowanie leczenia implantologicznego,
• planowania ekstrakcji zębów, także zatrzymanych.

Ile czasu ważne jest zdjęcie pantomograficzne?

Przyjmuje się, że zdjęcie panoramiczne zębów jest ważne co najmniej 2 lata, o ile w tym czasie nie zostanie przeprowadzona ekstrakcja, leczenie ortodontyczne lub implantologiczne.

Pantomogram jest badaniem, podczas którego dochodzi do działania promieni rentgenowskich. Ponieważ nie są one obojętne dla organizmu, nie wykonuje się go zawsze, nawet jeśli istnieją wskazania. Jakie są przeciwwskazania?

Zdjęć pantomograficznych nie wykonuje się w przypadku:

• ciężarnych i kobiet podejrzewających ciążę,
• niemowląt, choć ostrożność należy zachować w przypadku także starszych dzieci i młodzieży do 18. roku życia,
• osób nieprzytomnych, z zaburzonym kontaktem,
• pacjentów leżących, którzy nie mogą utrzymać pionowej pozycji kręgosłupa szyjnego.