Przyczyny łysienia androgenowego
Przyczyny powstawania łysienia androgenowego nie są do końca poznane. Przyczyn, która leżą u podłoża tego częstego zarówno u mężczyzn jak i kobiet schorzenia jest wiele. Obecnie na pierwsze miejsce wysuwają się hipotezy, w których główną rolę odgrywają czynniki genetyczne, a dokładniej mutacje w genach kodujących białka uczestniczące w regulacji aktywności i poziomu androgenów. Wysokie stężenie męskich hormonów płciowych, będące skutkiem mutacji, wpływa na mieszki włosowe powodując ich miniaturyzację i wypadanie.
1. Genetyczne przyczyny łysienia androgenowego
Analizując rodowody osób chorych na łysienie na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że łysienie to choroba dziedziczna. Prawdopodobieństwo zachorowania na łysienie androgenowe jest tym większe im więcej krewnych pierwszego i drugiego stopnia jest łysych. Dodatkowo, jeśli schorzenie to wystąpiło u krewnych płci żeńskiej, np. siostry bądź matki, szansa na zachorowanie gwałtownie wzrasta i niestety pogarsza rokowanie. Osoby z genetycznymi predyspozycjami genetycznymi zapadają na łysienie wcześniej i często poziomy ich hormonów płciowych są w normie. Nie zlokalizowano jednego genu odpowiedzialnego za rozwój łysienia. Pod uwagę bierze się zespół genów, których różne kombinacje decydują o wieku zachorowania oraz jego nasileniu. W genach tych dochodzi do mutacji, co prowadzi do wytworzenia wadliwego białka lub białek, które uczestniczą w produkcji androgenów, w konwersji testosteronu do jego aktywnego metabolitu dihydroepitestosteronu, są receptorami dla androgenów.
Mutacje w receptorze dla androgenów mogą spowodować, że staje się on wrażliwszy na stężenie dihydroepitestosteronu i przy jego normalnym poziomie reaguje tak, jakby jego stężenie było wielokrotnie wyższe. Ważnym elementem regulacyjnym aktywność androgenów jest enzym 5α-reduktaza. Znajduje się ona w wielu tkankach, między innymi w mieszku włosowym. Enzym ten powoduje przemianę testosteronu w jego aktywniejszy metabolit dihydroepitestosteronu, który silnie oddziaływuje na mieszki. Mutacje w genach dla tego enzymu mogą doprowadzić do tego, że mimo prawidłowego lub nieznacznie podwyższonego poziomu testosteronu, mieszki włosowe znajdują się pod ciągłym dużym działaniem silnych androgenów.
2. Androgeny a łysienie
Ponad połowa mężczyzn powyżej 40 roku życia cierpi na różnego stopnia wyłysienie. Próżno u nich szukać krewnych z łysieniem androgenowym. Przypuszcza się, że u tych chorych proces łysienia androgenowego spowodowany jest podwyższonym poziomem androgenów we krwi. Najważniejszym androgenem u mężczyzn jest testosteron, wytwarzany przez komórki Leydiga jądra. Odpowiada on za powstawanie plemników, rozwój drugorzędowych cech płciowych oraz popęd seksualny. Testosteron bierze udział we wzroście mięśni i kości w okresie pokwitania. Androgeny pobudzają porost włosów w niektórych okolicach ciała (włosy na twarzy, tułowiu), w innych zaś (owłosiona skóra głowy) powodują ich utratę. Testosteron wywiera działanie w tkankach docelowych po przekształceniu do dihydroepitestosteronu. Reakcja ta jest prowadzona przez enzym 5α-reduktazę.
Okolice czołowe i ciemieniowe skóry głowy cechują się dużą aktywnością tego enzymu oraz większą ilością receptorów dla dihydroepitestosteronu niż okolica potyliczna. Tłumaczy to, dlaczego łysieniu ulega okolica czołowa i ciemieniowa, zaś włosy w okolicy potylicznej zwykle nie ulegają wyłysieniu. Dihydroepitestosteron wpływa w dwojaki sposób na mieszki włosowe. Po pierwsze powoduje miniaturyzację mieszka, co prowadzi do powstania włosów coraz krótszych, gorzej wybarwionych i znajdujących się płycej pod skórą. Drugi mechanizm działania polega na ingerencji androgenów w cykl rozwoju włosa. Powodują one skrócenie fazy wzrostu włosa (faza anagenu) i wydłużenie fazy spoczynku włosa- telogenu. W tej fazie dochodzi do ścieńczenia a następnie wypadnięcia włosa. W miejsce po wpadniętym włosie telogenowym migrują komórki, których zadaniem jest w tym miejscu wytworzyć nowy włos. Androgeny skutecznie zwalniają ten proces, co powoduje, że w ciągu kilku cykli włosowych liczba włosów spada.
3. Łysienie androgenowe u kobiet
Androgeny to męskie hormony płciowe. Skąd więc u kobiet, występuje ich podwyższone stężenie, które powoduje wystąpienie łysienia androgenowego. Poziom testosteronu jest niższy niż u mężczyzny. Testosteron powstaje u kobiet w jajnikach oraz jako produkt przemian dihydroepiandrosteronu i androstendionu, które powstają w korze nadnerczy. Większość tych hormonów przekształcana jest w organizmie do żeńskiego hormonu płciowego estradiol. Nadmierna produkcja tych hormonów, bądź niedostateczne przekształcanie ich w estradiol, skutkuje podwyższeniem poziomu testosteronu. Podobnie jak u mężczyzn testosteron oddziaływuje na tkanki poprzez swój aktywny metabolit dihydroepitestosteronu, którego powstanie katalizuje enzym 5α-reduktaza. Nadmierna aktywność tego enzymu będzie skutkowała zwiększonym wpływem androgenów na mieszki włosowe i utratą włosów. Należy podkreślić, że w związku z mniejszym stężeniem androgenów u kobiet niż mężczyzn, bardzo rzadko dochodzi u nich do całkowitego wyłysienia.
Inną przyczyną łysienia androgenowego jest niekorzystny wpływ na mieszki włosowe detergentów zawartych w szamponach, związków chemicznych zawartych w lakierach do włosów, szkodliwe czynniki zawodowe, palenie tytoniu oraz stres. Osłabiają one mieszki włosowe, co może przyczyniać się do szybszego rozwoju łysienia androgenowego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.