Antykoncepcja a żylaki
Antykoncepcja a żylaki – czy mają na siebie wpływ? Według wielu naukowców doustna antykoncepcja hormonalna była wielkim przełomem w dziedzinie sztucznych metod antykoncepcji. Obecnie jest to najczęściej stosowana metoda antykoncepcji, pozwalająca na kontrolowanie przez pary ilości posiadanego potomstwa. Należy jednak pamiętać, że pomimo wielu zalet z jej stosowaniem wiąże się możliwość występowania powikłań. Dla kobiet bardzo dużym problemem może stać się ryzyko rozwoju schorzenia układu krążenia, takim jakim są żylaki kończyn dolnych.
1. Czym są żylaki kończyn dolnych?
Żylaki (łac. varix) to choroba naczyń żylnych, na którą cierpi 8-9% populacji światowej. Cztery razy częściej występują one u kobiet niż u mężczyzn, ponieważ ściany naczyń żylnych u kobiet są cieńsze i delikatniejsze na skutek wyższego poziomu hormonów żeńskich. Najczęściej występują żylaki kończyn dolnych. Choć inne miejsca organizmu ludzkiego także są na nie podatne (np. naczynia żylne przełyku).
2. Objawy żylaków kończyn dolnych
Początkowo żylaki objawiają się powstającymi na kończynach dolnych „pajączkami”, następnie dołączają się obrzęk, ból nóg oraz uczucie ciężkości kończyn dolnych. Wygląd naczyń zmienionych chorobowo jest bardzo charakterystyczny - stają się poszerzone, zgrubiałe, wypukłe. Są to zapchane żyły. Wielu ludziom wydaje się, że żylaki są tylko problemem kosmetycznym, tymczasem są to schorzenia układu krążenia, które mogą prowadzić do groźnych dla życia powikłań - zakrzepica, krwawienie z pękniętych żylaków.
3. Przyczyny żylaków kończyn dolnych
Głównymi przyczynami powstawania żylaków, poza opisaną poniżej antykoncepcją, są: predyspozycja genetyczna, otyłość, siedzący tryb życia, praca na stojąco, gorące kąpiele, ciąża, zakrzepica, zapalenie naczyń. Poza tym do powstawania tych zmian predysponuje rasa biała, płeć żeńska i starszy wiek.
4. Zalety tabletek antykoncepcyjnych
Tabletki antykoncepcyjne składają się głównie z pochodnych dwóch hormonów - progesteronu i estrogenu (wyjątkiem są tzw. minipigułki zawierające pochodną tylko progesteronu). Pozytywnym i oczekiwanym działaniem tabletki antykoncepcyjnej jest działanie zapobiegające ciąży. Efekt ten jest osiągnięty ponieważ jest to antykoncepcja hormonalna.
Zawarte w pigułkach hormony hamują naturalnie zachodzący proces cyklu miesięcznego (wzrost i uwalnianie komórki jajowej). Antykoncepcja hormonalna dodatkowo zagęszcza śluz szyjkowy (staje się on nieprzepuszczalny dla plemników) oraz powoduje atrofię (zanik) błony śluzowej macicy, która nie może przyjąć zapłodnionej komórki jajowej.
Te wielopoziomowe działania wywierają na organizm kobiecy efekt antykoncepcyjny. Są jak terapia hormonalna. Dodatkowo tabletki antykoncepcyjne zmniejszają dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego oraz same miesiączk (zmniejszenie obfitości krwawień, ból, rozdrażnienie). Działaniem pozytywnym dla kobiet jest również poprawa wyglądu cery.
5. Wady tabletek antykoncepcyjnych
Niestety, jak większość preparatów farmaceutycznych, także tabletki antykoncepcyjne, mają działania niepożądane i wywierają skutki uboczne. Większość skutków ubocznych wynika z estrogenowej komponenty preparatu i ustępują one po kilku miesiącach terapii. Czasem jednak należy rozważyć zmianę preparatu (na środek zawierający inną dawkę estrogenów lub tylko progesteron) lub całkowitą rezygnację z doustnej antykoncepcji.
Działaniami tymi są: plamienia lub krwawienia występujące w środku cyklu, brak krwawienia z odstawienia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle głowy, bóle i skurcze nóg, zmniejszenie libido, przyrost masy ciała, obrzmienie gruczołów sutkowych oraz depresje. Zmieniają one także florę pochwy przyczyniając się do zwiększenia częstości zakażeń.
Czasami tabletki antykoncepcyjne mogą powodować niebezpieczne dla zdrowia i życia powikłania (np. zakrzepica, zator tętnicy płucnej), zwiększone ryzyko występuje u kobiet palących papierosy po 35. roku życia, po operacjach, w czasie długotrwałego unieruchomienia, w niekontrolowanym nadciśnieniu, w chorobach przebiegających z nadkrzepliwością, chorobach wątroby, w cukrzycy, miażdżycy, w chorobach układu krążenia, w niezdiagnozowanych krwawieniach z pochwy, u osób z nowotworem piersi, jajników, trzonu macicy lub odbytu w wywiadzie.
Niebezpiecznymi objawami podczas przyjmowania doustnej antykoncepcji są: ostry ból i pieczenie łydki, ostry ból w klatce piersiowej, nasilający się przy oddychaniu, utrata tchu, kaszel z plwociną podbarwioną krwią, ostry ból w jamie brzusznej, żółtaczka], wysokie ciśnienie tętnicze, wysypka, zaburzenia mowy, zmniejszenie pola widzenia, osłabienie lub paraliż części ciała, pierwszy w życiu napad padaczkowy lub ostry, migrenowy ból głowy, utrata przytomności, zmuszają do natychmiastowego odstawienia preparatu.
Dla kobiet jednak duży problem stanowi ryzyko powstania żylaków podczas stosowania doustnej antykoncepcji, ponieważ wpływają one na ich wygląd zewnętrzny. Antykoncepcja a żylaki – czy ryzyko faktycznie istnieje?
6. Antykoncepcja hormonalna a żylaki
Przyjmowanie przez kobietę preparatów zawierających hormony (tabletki antykoncepcyjne, HTZ- hormonalna terapia zastępcza), wiąże się z ryzykiem rozwoju żylaków. Hormony zawarte w pigułkach osłabiają naturalną sprężystość ścian naczyń żylnych. Naczynia takie stają się bardziej podatne na rozciąganie.
Wysokie ciśnienie hydrostatyczne wywierane przez słup krwi naciska na ścianę żyły i powoduje jej rozciągnięcie, dochodzi do rozszerzenia średnicy naczynia i do zalegania krwi w najniższych partiach ciała, a więc w kończynach. Dodatkowo zalegająca w rozszerzonym naczyniu krew powoduje zaburzenie pracy mechanizmu zastawkowego, który w prawidłowych warunkach zapobiega cofaniu się krwi.
7. Powikłania zakrzepowe a terapia hormonalna
Antykoncepcja hormonalna może przyczynić się do ryzyka powstawania zakrzepów. Największy wpływ na czynność prozakrzepową ma estrogen, chociaż badania wykazały, że progesteron również przyczynia się do powstania powikłań zakrzepowo - zatorowych. Ryzyko zakrzepicy jest dość rzadkim powikłaniem, jednak rośnie ono u pacjentek otyłych, palących papierosy, chorujących na cukrzycę, prowadzących siedzący tryb życia, po urazach, operacjach, złamaniach, długotrwałym unieruchomieniu oraz w przypadkach nadmiernej krzepliwości krwi.
Powstające w naczyniach krwionośnych zakrzepy mogą prowadzić do powstawania żylaków oraz zatorów. Narastający zakrzep blokuje swobodny przepływ krwi w naczyniu oraz zaburza prawidłową pracę mechanizmu zastawkowego. Zapchane żyły przyczyniają się do gromadzenia krwi poniżej skrzepu, powoduje to zwiększony nacisk krwi na ściany żył, a następnie poszerzenie ich średnicy. Początkowo powiększenie średnicy jest odwracalne, jednak długo utrzymujące się zaleganie krwi utrwala odkształcenie.
Drugi mechanizm gromadzenia się krwi w naczyniach ma związek z opisaną powyżej nieprawidłową pracą zastawek. W warunkach prawidłowych zastawki zapobiegają cofaniu się krwi w naczyniach żylnych, powodując jednokierunkowy prąd krwi w kierunku serca. Zmienione zastawki sprzyjają cofaniu się krwi, czyli jej gromadzeniu w naczyniach kończyn dolnych. Dalszy efekt jest identyczny, czyli następuje poszerzenie światła naczynia żylnego i powstawanie zmian żylakowatych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.