Atakuje Polaków częściej niż czerniak. Objawy raka są charakterystyczne
Dla wielu osób zaskoczeniem może okazać się fakt, że najbardziej złośliwy z nowotworów skóry, czyli czerniak, wcale nie jest najczęstszą chorobą nowotworową skóry wśród Polaków. Diagnoz z roku na rok przybywa, a jak podkreśla prof. Piotr Rutkowski: "dane w przypadku nowotworów skóry są niedoszacowane".
1. Najczęstsze nowotwory skóry w Polsce
Nowotwory skóry stanowią ok. 10 proc. wszystkich chorób nowotworowych. Eksperci szacują, że rak skóry rozwinie się przynajmniej raz w życiu u co trzeciej osoby do 65. roku życia. Nowotwory skóry nie pojawiają się z dnia na dzień. Zazwyczaj poprzedzają je łatwe do wykrycia zmiany przedrakowe, ale sam proces powstawania nowotworu jest wielostopniowy i długotrwały.
Główną przyczyną powstawania nowotworów skóry jest szkodliwe promieniowanie UV. Rzadziej pojawiają się one na bliznach czy niegojących owrzodzeniach.
Dane Krajowego Rejestru Nowotworów wskazują, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat liczba nowych przypadków niebarwnikowych nowotworów skóry podwoiła się. Wzrost odzwierciedlają statystyki.
Według rejestru w 2020 roku na czerniaka zachorowało prawie 3 300 osób, a u blisko 10 800 pacjentów wykryto inne nowotwory złośliwe skóry, w tym raka podstawnokomórkowego oraz raka kolczystokomórkowego.
- W Polsce każdego roku diagnozę nowotworu skóry słyszy ok. 50 tys. osób. Najczęściej atakuje rak podstawnokomórkowy skóry, który stanowi ok. 70-80 proc. wszystkich nowotworów skóry w kraju. Na drugim miejscu jest rak kolczystokomórkowy. To kolejne ok. 15-20 proc. przypadków – wskazuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków.
Ekspert dodaje, że w Polsce z powodu czerniaka umiera rocznie ok. 1500 osób.
- Należy podkreślić, że są to dane niedoszacowane. Wynika to z dwóch przyczyn. Nowotwory skóry (poza czerniakiem) w większości rzadko dają przerzuty, więc się ich nie leczy wielospecjalistycznie w ośrodkach onkologicznych, a stosunkowo często w gabinetach prywatnych lub u dermatologa, bo leczenie z reguły nie jest skomplikowane, więc nie ma pełnego obrazu tego problemu - zaznacza prof. Piotr Rutkowski.
2. Rak skóry, który jest najczęściej diagnozowany u Polaków
Rak podstawnokomórkowy skóry najczęściej diagnozowany jest na skórze twarzy oraz szyi, ale może rozwinąć się na tułowiu, genitaliach lub kończynach. Zazwyczaj rozwija się w okolicy czoła, policzków, nosa.
- Najczęściej dotyczy osób starszych. Postać agresywna tego raka może dawać przerzuty i mieć tendencję do nawracania, co utrudnia skuteczne leczenie – wskazuje prof. dr hab. n. med. Adam Reich, kierownik Kliniki Dermatologii w Rzeszowie.
Objawy raka podstawnokomórkowego łatwo zauważyć. Najczęściej jest to niewielka różowa grudka z perełkowatym wałem, która z czasem wrzodzieje lub pojawiają się na niej strupy. Rzadziej są to guzki z dużą ilością pigmentu, nietorbielowate, które późno wrzodzieją.
3. Rak kolczystokomórkowy zazwyczaj przypomina strupek
Rak kolczystokomórkowy skóry, czyli drugi co do częstości występowania w Polsce, to nadal choroba, o której nie mówi się za wiele. Najczęściej zmiany nowotworowe w przypadku tego schorzenia pojawiają się na głowie lub szyi. Oprócz szkodliwego działania promieni słonecznych wpływ na rozwój tej choroby może mieć przyjmowanie np. leków immunopresyjnych.
Zazwyczaj rak kolczystokomórkowy skóry przypomina strupek lub guzek, który nie chce się goić. Może mieć niebieskawe lub białawe zabarwienie, a także przypominać owrzodziały czerwony guzek, który zmienia się w czasie.
Najtrudniejsze do leczenia raki kolczystokomórkowe zlokalizowane są w okolicy oczu, nosa, warg i uszu, ponieważ ich lokalizacja ogranicza radykalne usunięcie nowotworu.
W większości przypadków raki kolczystokomórkowe wymagają leczenia miejscowego, ale podobnie jak w przypadku innych chorób nowotworowych – najgorsze rokowania mają pacjenci w zaawansowanym stadium choroby.
4. Czerniak, czyli najbardziej złośliwy nowotwór skóry
Czerniak to w większości przypadków, czyli ponad 90 proc., nowotwór wywodzący się z melanocytów - komórek barwnikowych nadających kolor włosom i skórze. Może zaatakować skórę, ale też gałkę oczną, jamę ustną, narządy płciowe, jelita, odbyt i przełyk.
Czerniak na skórze zazwyczaj ma pewne cechy charakterystyczne, które ułatwiają jego rozpoznanie. Zmiany nowotworowe w przypadku czerniaka są asymetryczne, powiększają się i mają nierówne brzegi.
- Każda choroba nowotworowa skóry rozwija się zwykle kilka miesięcy lub lat, dlatego od razu po wakacjach nie trzeba biec do dermatologa, ale warto przynajmniej raz w roku, oczywiście jeśli nie ma czynników ryzyka, udać się do specjalisty na badanie skóry. Zawsze również należy monitorować wszelkie nowe znamiona, które się pojawią. Jeśli coś nas zaniepokoi, najlepiej wówczas od razu udać się do lekarza – wskazuje prof. Reich.
5. Jak chronić się przed rakiem skóry?
Skóra nie zapomina uszkodzeń. Ekspozycja na słońce, która często traktowana jest pobłażliwie, to jeden z najsilniejszych czynników rakotwórczych. Nawet pojedyncze oparzenie skóry pierwszego stopnia w okresie dzieciństwa, zwiększa ryzyko powstania czerniaka w przyszłości.
Najprostszą metodą dbania o zdrowie skóry jest jej ochrona, dlatego zawsze należy pamiętać o:
stosowaniu kremów z filtrem UV,
unikaniu aktywności w czasie upału między godziną 10:00 a 14:00,
noszeniu ubrań zakrywających skórę, w szczególności należy pamiętać o zakrywaniu głowy, karku, uszu oraz ramion,
zakładaniu okularów z filtrem UV,
obserwowaniu, czy na skórze nie pojawiły się nowe znamiona lub, czy stare nie uległy zmianie.
Patrycja Pupiec, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.