Badanie fizyczne moczu

Ciężar właściwy moczu jest ważnym elementem badania ogólnego moczu. Określa zdolność nerek do zagęszczania moczu w zależności od stopnia nawodnienia. Prawidłowy ciężar właściwy moczu waha się w granicach od 1016 do 1022 g/l i w ogólnej mierze od ilości wydalonych substancji takich jak mocznik, sód, potas oraz od ilości wydalanej wody. Badanie moczu jest niezbędne w diagnozie szeregu chorób z zakresu układu moczowego i niektórych narządów (np. wątroby). Badanie pozwala wykryć chorobę jeszcze w okresie bezobjawowym.

1. Wskazania i przygotowanie do wykonania badania moczu

Wskazania do wykonania badania moczu:

Zobacz film: "Badania krwi - TSH"

choroby układu moczowego,

• choroby ogólnoustrojowe (np. badanie w cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym),
• ciąża,
• żółtaczka.

Przygotowanie do badania moczu:

• przed oddaniem moczu okolica narządów moczowo-płciowych powinna być umyta mydłem z bieżącą wodą, bez używania środków dezynfekujących, a następnie powinna być osuszona,
• do badania ogólnego moczu należy pobrać mocz z rannej porcji po przebudzeniu,
• pierwszą porcję oddaje się muszli klozetowej, następnie około 100 ml oddaje się do specjalnego pojemnika,
• pojemnik należy podpisać imieniem i nazwiskiem,
• pobraną próbkę moczu należy dostarczyć do pracowni w jak najszybszym czasie w celu uzyskania wyniku badania moczu,
• mocz przetrzymywany w temperaturze pokojowej nie nadaje się do oceny, więc należy go przetrzymywać w temperaturze ok. 4 stopni C.

2. Interpretacja ciężaru właściwego moczu

• Wzrost ciężaru właściwego moczu (powyżej 1022 g/l) występuje, gdy w moczu pojawia się nadmiar glukozy, białka,
• Zmniejszenie ciężaru właściwego moczu występuje w moczówce prostej lub w wyniku stosowaniu leków moczopędnych,
• Stały ciężar moczu w granicach 1010-1012 g/l, niezależnie od stopnia nawodnienia jest typowy dla przewlekłej niewydolności nerek.

3. Wygląd moczu

Barwa moczu - prawidłowy mocz ma barwę od słomkowej, poprzez jasno-żółtą, szaro-żółtą, bursztynową do ciemno–żółtej. U osoby odwodnionej mocz będzie miał intensywne pomarańczowe zabarwienie.

Na barwę moczu mogą wpływać różne czynniki (składniki codziennej diety oraz substancje powstające w wyniku przemian w organizmie), np:

• czerwono-różowe zabarwienie moczu może świadczyć o obecności krwinek czerwonych, hemoglobiny, wielu luków oraz barwników zawartych w burakach,
• brązowe zabarwienie moczu może pojawić się w przypadku obecności w nim związków porfirynowych.

Przejrzystość moczu świeżo oddanego jest pełna, mocz jest zwykle przejrzysty i lekko opalizujący. W zakażeniu układu moczowego mocz od początku ma mętny wygląd. Również przechowywanie moczu w temperaturze pokojowej może powodować jego zmętnienie spowodowane namnażaniem bakterii.

Odczyn prawidłowego moczu może wahać się od lekko kwaśnego po zasadowy.

Glukoza w moczu osoby zdrowej nie występuje. Cukier w moczu może oznaczać nieprawidłową pracę cewki nerkowej.

Białko w moczu występuje w ilości około 100 mg białka na dobę i jest to ilość nie wykrywalna przy pomocy powszechnie stosowanych metod diagnostycznych. Zwiększone wydalanie białka stwierdza się najczęściej przy chorobach nerek.

Bilirubina w osób zdrowych wynosi od 0.05 - 4.0 mg. na dobę a wzrost jego wydalania występuje w stanach zapalnych wątroby.

Ciało ketonowe w moczu u osób zdrowych nie występuje. Mogą występować u osób głodzących się, w niewyrównywanej cukrzycy lub przy nadużywaniu alkoholu.

Badanie osadu moczu:

• nabłonki,
• krwinki białe,
• krwinki czerwone,
• wałeczki,
• składniki mineralne,
• drobnoustroje.

Badanie moczu może dać załafszowane wyniki.

Najczęstsze przyczyny to:

• zanieczyszczony pojemnik,
• obecność glukozy w pojemniku,
• obecność składników mineralnych w pojemniku,
• duże dawki witaminy C mogą wykazywać obecność glukozy w moczu,
• niektóre leki mogą wskazywać na obecność bilirubiny w moczu,
• zanieczyszczenie wydzieliną z pochwy.

Badanie moczu jest niezbędne w chorobach układu moczowego. Na podstawie właściwości fizycznych moczu (ciężar właściwy moczu, przejrzystość moczu, barwa moczu, itp.) można zdiagnozować choroby nerek, ciążę i inne choroby ogólnoustrojowe.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.