Badania w kierunku osteoporozy - badania obrazowe, badania krwi i moczu

Badania obrazowe są traktowane jako podstawowe w diagnostyce osteoporozy, jednak tylko na ich podstawie nie da się postawić prawidłowej diagnozy. Często stosowany jest rentgen kości, zwykle prześwietla się kości kręgosłupa, przedramienia lub staw biodrowy. Zdjęcia rentgenowskie dają jednak wyraźną podstawę do podejrzenia osteoporozy dopiero w momencie, kiedy ubytek kości przekroczy 30 proc. Jest to więc badanie pozwalające na diagnozowanie dość zaawansowanej choroby, jest też ono najtańsze ze wszystkich badań obrazowych.

Najczęstszym badaniem osteoporozy jest osteodensytometria. Również wykorzystuje ona fale Roentgena, ale w bardziej zaawansowany sposób. Densytometria polega na ocenie stopnia pochłaniania promieni rentgenowskich przez kość. Otrzymany obraz jest dwuwymiarowy, ale z zaznaczoną gęstością kości objętościową i powierzchniową. Do densytometrii kości najlepiej nadaje się kręgosłup w części lędźwiowej, dalszy odcinek przedramienia i bliższy odcinek kości udowej. Osteoporozę można podejrzewać na podstawie norm w stosunku do największej masy kości w życiu (T-score) i norm odpowiednich dla danego wieku (Z-score). Oprócz tego, mierzy się także zmienność gęstości tkanki kostnej, na podstawie jednostek SD (standard deviation) w wartości T-score. To najlepsza podstawa do diagnozy stanu osteoporozy. Wyróżniamy:

• normalną zmienność gęstości tkanki kostnej oznaczającą zdrowe kości – o 1 jednostkę SD,
• osteopenię, czyli stadium przed wystąpieniem osteoporozy – o 1-2,5 jednostki SD,
• osteoporozę – o 2,5 jednostki SD,
• zaawansowaną osteoporozę – o 2,5 jednostki SD (czyli tak, jak wyżej) w przypadku złamania typowego dla osteoporozy.

Badania krwi i moczu są badaniami pomocniczymi w diagnostyce osteoporozy, jednak są dość często wykorzystywane. Mogą wspomagać przede wszystkim diagnozowanie przyczyn tej choroby kości, ale często są prawidłowe, nawet mimo choroby.

Podstawowym badaniem krwi w przypadku podejrzenia osteoporozy jest badanie poziomu wapnia we krwi. Jego obniżony poziom może oznaczać zaawansowaną osteoporozę lub niedobory pokarmowe. Normą jest 2-2,5 mmol/litr. Poziom wapnia oznacza się także w moczu, preferuje się badanie dobowe. Jego nadmierne wydalanie może świadczyć o zaburzeniach nerek. Kolejnym badaniem jest oznaczenie poziomu fosfatazy alkalicznej we krwi. To białko zwiększa swoją aktywność w przypadku złamań kości lub problemów w ich regeneracji. Norma mieści się między 20 a 70 IU/litr.

Aby otrzymać pełną diagnozę, ważne jest, aby wyniki interpretował specjalista. Trzeba też pamiętać, że w diagnostyce tej choroby zwykle trzeba przeprowadzić kilka różnych badań, szczególnie jeśli nie jest ona jeszcze w stadium zaawansowanym.