Bolą stawy. Czy mogę mieć toczeń?
Przeżyć życie bez bólu stawów? Czy to możliwe? Niewiele osób ma to szczęście. Bóle stawów mogą dotyczyć każdego. Podobnie jak ból w szerszym znaczeniu, może być banalnym, przemijającym objawem, ale częściej jest sygnałem poważniejszej choroby. Bóle stawów mogą być związane z urazem (niezależnie od wieku), chorobami zapalnymi, takimi jak: reumatoidalne zapalenie stawów (u kobiet między 35 a 50 rokiem życia), toczeń rumieniowaty (u kobiet w wieku rozrodczym) i inne kolagenozy, reaktywne zapalenie stawów czy borelioza. U osób starszych najczęściej dotyczą choroby zwyrodnieniowej stawów. Lekarz, do którego trafia pacjent już w czasie pierwszej wizyty musi dokonać pewnej wstępnej diagnozy, powtarzając w myślach zasadę „Nie przegapić poważnych, zapalnych schorzeń, nie podawać leków bez postawienia rozpoznania, leczyć ból i stan zapalny bezpiecznie.”
1. Choroby, w których występuje ból stawów
Najczęstszymi zapalnymi chorobami tkanki łącznej, w których pojawiają się bóle i obrzęki stawów są reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty. Obie choroby dotyczą najczęściej młodych kobiet. Ułatwieniem dla lekarza stawiającego rozpoznanie są kryteria rozpoznawania poszczególnych chorób ustalone przez naukowe towarzystwa. W rozpoznaniu tocznia rumieniowatego jednym z objawów jest zapalenie stawów, ale do diagnozy niezbędne jest spełnienie co najmniej 4 z 11 kryteriów rozpoznawczych ustalonych dla tocznia przez Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne (American College of Rheumatology ARA).
2. Zapalenie stawów w toczniu
Zapalenie stawów w toczniu dotyczy najczęściej stawów rąk, nadgarstków, stóp i kolan. Może mieć charakter stały lub tymczasowy w postaci bólu bez obrzęku. W RTG w odróżnieniu od reumatoidalnego zapalenia stawów nie stwierdza się zmian destrukcyjnych (nadżerek na powierzchni stawu). Zapalenie lub ból stawów jest objawem, który występuje u większości chorych na toczeń - na początku choroby u prawie 70%, w późniejszym okresie u ponad 85%. W późniejszym czasie może dochodzić do deformacji stawów - ręce mogą wyglądać podobnie jak w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
W kryteriach rozpoznania ważne są objawy kliniczne i badania laboratoryjne. Podstawowe badania krwi, np. OB, CRP, morfologia krwi z rozmazem, czyli obrazem krwinek białych, badanie moczu są niezbędnym wstępem do rozmowy z lekarzem. W wielu przypadkach istotne są bardziej szczegółowe badania, np. immunologiczne.
Określenie czynnika reumatoidalnego (RF) przeciwciał antycytrulinowych (anty- CCP) jest ważne dla rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów. Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA2, SSA, SSB, przeciwciała przeciw nDNA) badamy w celu ustalenia rozpoznania i różnicowania kolagenoz, w tym tocznia rumieniowatego. Warto pamiętać, że podanie przed postawieniem rozpoznania silnego leku przeciwzapalnego, którym są glikokortykoidy może utrudnić rozpoznanie, tłumiąc reakcję immunologiczną (to układ immunologiczny odpowiada za powstawanie przeciwciał w kolagenozach).
Ból stawów nie zawsze oznacza toczeń, ale może być poważnym objawem sygnalizującym rozwój choroby. W przypadku, gdy występuje wraz z obrzękiem stawów, niezbędny jest kontakt z lekarzem. Wczesne rozpoznanie choroby (nawet jeśli będzie to toczeń rumieniowaty) wpływa na skuteczność jej leczenia.
Artykuł sponsorowany przez GlaxoSmithKline
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.