Borelioza w ciąży - wpływ boreliozy na płód

Problem zakażeń płodów czasie ciąży trapi ludzi od początków ludzkości. Dziś, pomimo ogromnego rozwoju medycyny, diagnostyki, poznania dokładnie znajomości źródeł zakażenia oraz naturalnego przebiegu chorób zakaźnych nie jesteśmy w stanie w 100% ustrzec kobiety ciężarnej przed zakażeniem. Do najczęstszych zakażeń w czasie ciąży należą infekcje powodowane przez czynniki zakaźne określane jako TORCH (Toxoplasma gondii, others, Rubella virus, Cytomegalovirus, Herpes simplex virus). Nazwy oznaczają kolejno: toksoplazmozę, inne choroby, czyli kiłę, listeriozę, WZW i HIV; różyczkę, zakażenie cytomegalowirusem i infekcje wirusem opryszczki.

Jak poznać, że doszło do zakażenia boleriozą? Oto kilka z najbardziej charakterystycznych objawów boreliozy:

• rumień wędrujący,
• naciek limfatyczny,
• objawy przypominające grypę,
• zanikowe zapalenie skóry,
• infekcja rozproszona (zainfekowane stawy, nerwy obwodowe, mięsień sercowy),
• infekcja przewlekła (niedowład, zaburzenia czucia, zaburzenia psychiczne, problemy z pamięcią, długotrwałe zmęczenie).

Odkąd odkryto boreliozę z Lyme nie udowodniono naukowo, że choroba ta rozwijając się u kobiety ciężarnej może mieć wpływ na płód. Opisano pojedyncze przypadki wad wrodzonych u dzieci matek, które chorowały na boreliozę w czasie ciąży jednak nie wykazano bezpośredniego wpływu boreliozy na powstanie tych wad. Także opisywane przypadki przedwczesnych porodów, problemów w czasie porodu nie można jednoznacznie przypisać boreliozie. Także inne badania nie udowodniły, że chora matka przekazuje zakażenie swojemu dziecku.

Należy podkreślić, że w przeprowadzonych badaniach większość kobiet, które chorowały na boreliozę w czasie ciąży, a które były szybko i skutecznie leczone antybiotykami wg opracowanych norm rodziły zdrowe dzieci w terminie porodu.

Jeżeli już dojdzie do zakażenia krętkami z rodzaju Borrelia i do rozwoju boreliozy u kobiety w ciąży, postępowanie lecznicze jest praktycznie identyczne jak u pozostałych osób. Stosuje się antybiotyki zgodnie z ogólnymi zasadami. Wyjątkiem jest zakaz stosowania doksycykliny (antybiotyku z grupy tetracyklina), który może powodować wady płodu w postaci trwałych przebarwień zębów. Przebarwienia te powstają w wyniku odkładania się kompleksu tetracyklinowo-wapniowo-fosforanowego, co może dawać kolor szarobrunatny lub brunatno czarny.

Pomimo, że dotychczas nie udowodniono negatywnego wpływu przebiegu boreliozy w czasie ciąży na płód, zaleca się, aby kobiety unikały narażenia na kontakt z kleszczem, szczególnie na obszarach endemicznych (obszary, na których krętkami Borrelia zakażonych jest do 25 % populacji kleszczy).

W czasie ciąży układ immunologiczny (odpornościowy) kobiety działa na zasadzie kompromisu, pomiędzy tolerancją obcego płodu, a ochroną przed infekcjami. Jest to stan obniżenia naturalnej gotowości do walki z zakażeniami. Dlatego tak ważne, aby kobiety nie narażały się na niepotrzebne infekcje. Powinny unikać wychodzenia na spacery do lasu, gdzie możliwość ugryzienia przez kleszcza jest dość wysoka.

Jeśli jednak dojdzie do ugryzienia przez kleszcza, należy pamiętać, że większość kleszczy nie jest zakażona. Jeśli jednak kobieta ciężarna zostanie zaatakowana przez zakażonego kleszcza i rozwiną się u niej objawy choroby, w świetle obecnej wiedzy medycznej zagrożenie dla płodu jest minimalne, wręcz można je pominąć.

Kleszcz u kobiety w ciąży to niepotrzebne ryzyko. Istnieją w Polsce obszary endemiczne. To znaczy takie, na których co czwarty kleszczjest zakażony krętkami Borrelia. Kobiety w ciąży powinny zrezygnować ze spacerów w tych obszarach. Jeżeli jednak doszło już do pogryzienia oraz pojawiły się objawy, wówczas należy skontaktować się z lekarzem. Odpowiednio dobrane leczenie, które nie zaszkodzi dziecku, pomoże zawalczyć chorobę.

Jeżeli jesteś w ciąży i nie jesteś pewna czy zostałaś ukąszona przez kleszcza lub masz objawy boreliozy, skontaktuj się ze swoim lekarzem. Odpowiednio zastosowane postępowanie, leczenie boreliozy i odpoczynek może uchronić cię przed niepotrzebnym stresem. Wcześnie rozpoznana borelioza skutkuje całkowitym wyleczeniem i urodzeniem zdrowego dziecka.

Źródła

1. Grzeszczuk A. Borelioza w praktyce klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3923-8
2. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zakażenia i zarażenia człowieka. Epidemiologia, zapobieganie i zwalczanie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-2568-0
3. Cianciara J., Juszczyk J., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Czelej, Lublin 2007, ISBN 978-83-60608-34-0
4. Drews K., Słomko Z., Zakażenia perinatalne tom 1-2, Polskie Towarzystwo Medycyny Perinatalnej, Poznań 2001, ISBN 83-912367-7-3