Bromelaina - działanie, zastosowanie, przeciwwskazania

Bromelaina to mieszanka kilku enzymów proteolitycznych (to rodzaje enzymów, których zadaniem jest rozkład białka na mniejsze peptydy lub aminokwasy). Jest odporna na działanie enzymów trawiennych i może wchłaniać się bezpośrednio do krwioobiegu. Związek ten pozyskuje się z ananasów (zarówno z liści, łodyg i owoców), dzięki temu regularne ich jedzenie pomaga dostarczać ten składnik w czystej postaci.

Bromelaina dostępna jest także w formie tabletek jako suplement diety.

Bromelaina wykazuje szereg działań prozdrowotnych. Przede wszystkim wykazuje właściwości przeciwzapalne i aktywnie walczy z drobnoustrojami. Dodatkowo jest pomocna także w leczeniu kaszlu i zapalenie zatok, może także wspierać leczenie chorób nowotworowych. Do najważniejszych właściwości bromelainy należą:

• Działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe: Bromelaina hamuje syntezę prostaglandyn prozapalnych oraz bradykininy, co przyczynia się do redukcji stanów zapalnych i bólu. Badania sugerują jej skuteczność w łagodzeniu objawów choroby zwyrodnieniowej stawów oraz reumatoidalnego zapalenia stawów.
• Wspomaganie układu pokarmowego: Dzięki zdolności do rozkładu białek, bromelaina może wspierać procesy trawienne, szczególnie u osób z niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki. Może również łagodzić objawy niestrawności i wzdęć.
• Właściwości immunomodulujące: Bromelaina stymuluje układ odpornościowy poprzez indukcję produkcji cytokin, takich jak interleukiny i czynnik martwicy nowotworów (TNF-α). Może to wspomagać organizm w walce z infekcjami i stanami zapalnymi. Jednak nie ma jednoznacznych dowodów na jej wpływ na choroby autoimmunologiczne.
• Działanie mukolityczne: Enzym ten rozrzedza wydzielinę oskrzelową, co ułatwia jej usuwanie i może być pomocne w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok oraz innych schorzeń dróg oddechowych. Najskuteczniejsza jest jednak w połączeniu z innymi środkami wspomagającymi odkrztuszanie.
• Wspomaganie gojenia ran i oparzeń: Stosowanie miejscowe bromelainy przyspiesza proces gojenia się ran, oparzeń oraz pomaga w usuwaniu martwej tkanki, co sprzyja regeneracji skóry.

Składnik ten przyspiesza także proces krzepnięcia krwi. Wykorzystuje się go ponadto w następujących przypadkach:

• zapalenie stawów i tkanek miękkich,
• siniaki i obrzęki,
• zapalenie jelit,
• zapalenie dróg moczowych,
• bolesne miesiączkowanie,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym zawału serca i zakrzepicy żylnej,
• przyspieszanie odchudzania,
• uszkodzenia mięśni.

Należy jednak pamiętać, że choć bromelaina wykazuje potencjał w wyżej wymienionych obszarach, nie zastępuje leczenia i powinna być stosowana jako uzupełnienie terapii, po konsultacji z lekarzem.

Zastosowania bromelainy

• Przemysł spożywczy: Bromelaina jest wykorzystywana jako środek zmiękczający mięso, dzięki swojej zdolności do rozkładu białek mięśniowych. Dodawana jest również do niektórych produktów piekarniczych w celu poprawy tekstury wypieków.
• Kosmetologia: Dzięki właściwościom złuszczającym, bromelaina jest składnikiem peelingów enzymatycznych, maseczek oraz kremów przeciwtrądzikowych i przeciwzmarszczkowych. Pomaga w usuwaniu martwego naskórka, rozjaśnia przebarwienia i poprawia ogólny wygląd skóry.
• Medycyna: Bromelaina jest stosowana jako suplement diety wspomagający leczenie stanów zapalnych, obrzęków pourazowych, a także w terapii wspomagającej przy chorobach układu krążenia i oddechowego.

Zalecane dawki bromelainy różnią się w zależności od wskazania i preparatu, jednak najczęściej stosuje się od 80 do 400 mg dwa lub trzy razy dziennie. Dawkowanie bromelainy zależy od celu suplementacji i konkretnego produktu. W przypadku wspomagania trawienia bromelainę należy przyjmować z posiłkiem, natomiast w celach przeciwzapalnych – na czczo. 

Zastosowanie a zalecana dawka bromelainy:

• Wspomaganie trawienia - 500 mg dziennie, z posiłkiem;
• Działanie przeciwzapalne - 500–1500 mg dziennie, na czczo;
• Leczenie stanów zapalnych stawów - 1000 mg dziennie;
• Mukolityczne działanie na zatoki - 500–1000 mg dziennie.

Bromelaina jest stosunkowo bezpieczną substancją i nie wywołuje wielu skutków ubocznych. Należy jednak zachować ostrożność, ponieważ możliwe jest uczulenie na ten składnik - wówczas może pojawić się groźna reakcja alergiczna, a nawet wstrząs anafilaktyczny.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania bromelainy? Niektóre badania podają na jakie skutki uboczne stosowania bromelainy warto zwórcić uwagę. Stosowanie bromelainy może wywołać lekkie przyspieszenie akcji serca. Bromelaina może nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych (np. heparyna), co zwiększa ryzyko krwawień. Ponadto może wpływać na stężenie niektórych antybiotyków (np. tetracyklin) oraz leków uspokajających, przeciwdepresyjnych i przeciwpadaczkowych. Może także zwiększać biodostępność niektórych antybiotyków (np. amoksycykliny) oraz leków stosowanych w chemioterapii.

Bromelainy w tabletkach nie powinny stosować także kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Nie ma jednak przeciwwskazań do przyjmowania tego składnika w naturalnej postaci - jedząc ananasy.

Na rynku dostępne są preparaty, które mogą uzupełnić poziom bromelainy w organizmie. Warto pamiętać, że bromelaina może wpływać na działanie leków przeciwzakrzepowych, przeciwpłytkowych oraz niektórych antybiotyków, zwiększając ich stężenie we krwi. Dlatego osoby przyjmujące takie leki powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Ceny suplementów z bromelainą są zróżnicowane i zależą od producenta, dawki oraz liczby tabletek w opakowaniu. Przykładowo, opakowanie zawierające 120 kapsułek bromelainy kosztuje około 100 złotych.

Ważne jest, aby nie przekraczać zalecanej dawki i stosować suplementy zgodnie z instrukcjami producenta. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.