Trwa ładowanie...

Wirusowe zapalenie wątroby - cichy zabójca, rodzaje, leczenie, szczepionka

wzw
wzw (istock)

Wirusowe zapalenie wątroby, często nazywane cichym zabójcą, rozwija się w ukryciu. Początkowo choroba ta nie daje żadnych typowych objawów. Można ją pomylić ze zwykłym przeziębieniem. Dopiero w zaawansowanym stadium dowiadujemy się, że w naszym organizmie dzieje się coś bardzo złego. Specjaliści zazwyczaj rozpoznają u pacjentów wirusowe zapalenie wątroby typu A i B, jednak w ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C. Czym różnią się poszczególne typu choroby? Co warto o nich wiedzieć? Szczegóły poniżej.

spis treści

1. Czym jest wirusowe zapalenie wątroby?

Wirusowe zapalenie wątroby to grupa zakaźnych chorób zapalnych wątroby, które są wywoływane przez wirusy hepatotropowe. Uszkadzają one wątrobę, upośledzając jej funkcjonowanie. Lekarze wyróżniają pięć rodzajów wirusowego zapalenia wątroby:

  • wirusowe zapalenie wątroby typu A,
  • wirusowe zapalenie wątroby typu B,
  • wirusowe zapalenie wątroby typu C,
  • wirusowe zapalenie wątroby typu D,
  • wirusowe zapalenie wątroby typu E.

2. Dlaczego wirusowe zapalenie wątroby określa się mianem "cichego zabójcy"?

Dlaczego wirusowe zapalenie wątroby określa się mianem "cichego zabójcy"? Swoje zdanie na ten temat wyraził specjalista hepatolog, Jan Gietka.

– Choroby wątroby nie dają zwykle żadnych objawów i najczęściej pierwszym widocznym jest któryś z symptomów marskości wątroby (żółtaczka, wodobrzusze, krwawienie z żylaków przełyku, encefalopatia, czyli śpiączka wątrobowa), kiedy jest już zbyt późno na cofnięcie zmian – mówi dr n. med. Jan Gietka, hepatolog.

– Marskość wątroby, niezależnie od przyczyny, grozi z kolei nowotworem wątroby, który w przypadku WZW B może pojawić się nawet w wątrobach, w których jeszcze nie stwierdzono marskości. Następstwem marskości jest również niewydolność wątroby, która niesie za sobą konieczność przeszczepu oraz ryzyko śmierci – zaznacza lekarz.

Dlatego osoby zakażone często nie zdają sobie nawet sprawy z tego, że są nosicielami wirusa. Rozwija się on w ich organizmie i ujawnia zazwyczaj dopiero wtedy, gdy wątroby nie da się już uratować.

3. Różnice

Pomimo tego, że obie choroby są wirusowym zapaleniem wątroby, to pod wieloma względami się od siebie różnią, zaczynając od rodzaju wirusa, który je wywołuje (HAV lub HBV), a kończąc na sposobach leczeniu (w WZW A działa się objawowo, ale chory często jest obserwowany w szpitalu, WZW B – u niektórych chorych włącza się leki przeciwwirusowe, a hospitalizacja rzadko jest konieczna).

Wirusowe zapalenie wątroby typu A przenosi się przede wszystkim drogą pokarmową, podczas gdy wirusowe zapalenie wątroby typu B poprzez krew. Oba wirusy mogą być przekazywane drogą seksualną. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby A mamy do czynienia tylko z ostrym zachorowaniem, podczas gdy przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B może być ono zarówno ostre, jak i przewlekłe.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A objawia się najczęściej:

  • gorączką,
  • osłabieniem,
  • bólem głowy,
  • nudnościami,
  • wymiotami,
  • biegunką,
  • bólami stawów,
  • bólem brzucha,
  • żółtaczką,
  • brakiem apetytu,
  • świądem skóry.

Chory wraca do zdrowia dopiero po okresie od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B początkowo często przebiega bezobjawowo, zdarza się także, że symptomy przypominają grypę. Czasami może pojawić się żółtaczka. U niektórych chorych ostre WZW B z biegiem czasu może przejść w przewlekłe i ten scenariusz jest dużo częstszy u dzieci niż u dorosłych.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (Hepacivirus: hepatitis c virus) jest schorzeniem wywołanym przez zakażenie wirusem HCV. Po zakażeniu u pacjenta rozwija się zapalenie w obrębie komórek wątroby, tzw. hepatyocytów. Dochodzi wówczas do zmian martwiczo-zapalnych. Jeśli choroba trwa dłużej niż pół roku, należy mówić wówczas o przewlekłym zapaleniu wątroby typu C. W Polsce ilość zakażonych można szacować na około 700 tys. osób. Rocznie przybywa od 2,5 do 3,5 tys. nowych rozpoznań. Zgony z tego powodu podaje się na poziomie blisko 120 rocznie w skali kraju, ale uważa się, że to niedoszacowane dane. Niezwykle niepokojący wydaje się fakt, że około 80 proc. nosicieli nie wie o zakażeniu wirusem HCV.

Większość zarażonych nie ma żadnych objawów chorobowych (tzn. przechodzi chorobę bezobjawowo). Mimo wszystko, zarażeni mogą uskarżać się na obniżony nastrój, przemęczenie, senność, czy złe samopoczucie. W niektórych przypadkach może dojść również do powiększenia wątroby. W przebiegu ostrego przebiegu infekcji wirusem HCV może dojść także do innych objawów. Przykładem może być utrata wagi, ból mięśni, ból stawów, żółtaczka. Na wyżej wymienione symptomy najczęściej uskarżają się młode kobiety, które zostały zakażone.

4. Jak leczyć wirusowe zapalenie wątroby?

W większości przypadków ostre wirusowe zapalenie wątroby nie jest leczone, a obserwowane. Leczy się jego objawy, jeśli się pojawią. Przy przewlekłym WZW B podaje się pacjentowi zastrzyki z licznymi działaniami niepożądanymi przez prawie rok albo tabletki, które hamują namnażanie wirusa, ale trzeba je brać stale. Przewlekłe WZW B leczymy, gdy wirus uszkadza wątrobę, jednak nie ma możliwości całkowitego wyleczenia.

W przypadku wystąpienia u pacjenta wirusa HCV (wirusowego zapalenia wątroby typu C) lekarze zalecają stosowanie terapii opartej o interferon pegylowany z rybawiryną. Interferon pegylowan wstrzykuje się pacjentom za pomocą zastrzyków, z kolei rybawirynę należy stosować w tabletkach.

Współcześnie leczenie może być skuteczne, a chorzy mogą normalnie funkcjonować. Codzienne życie z osobą zarażoną, jeśli nie dochodzi do kontaktu z krwią, nie jest niebezpieczeństwem dla pozostałych domowników.

Im szybciej podejmie się diagnostykę i właściwą terapię, tym większe szanse na wyleczenie zanim dojdzie do nieodwracalnych zmian w wątrobie.

5. Jak zabezpieczyć się przed zachorowaniem na wirusowe zapalenie wątroby?

Jak zabezpieczyć się przed zachorowaniem na wirusowe zapalenie wątroby? Doktor nauk medycznych. Zdecydowanie najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed WZW jest unikanie sytuacji ryzykownych oraz stosowanie szczepień ochronnych.

– WZW A jest przenoszone przez połknięcie nawet mikroskopowych ilości substancji kałowych osoby zakażonej tym wirusem. Stąd czynniki ryzyka to spożywanie posiłków i wody przygotowywanej przez osoby zakażone, a także kontakty seksualne z osobą zakażoną.

– WZW B jest przenoszone przez płyny ustrojowe takie jak np. krew i nasienie osoby zakażonej. Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się 50–100 razy łatwiej niż HIV. Najczęściej dochodzi do tego drogą seksualną oraz przez procedury związane z przerwaniem ciągłości skóry – przede wszystkim procedury medyczne i kosmetyczne (poprzez igły, strzykawki), ale też drogą stosowania dożylnych środków odurzających oraz z chorej matki na dziecko.

– WZW C jest przenoszone przez płyny ustrojowe takie jak krew, czy wydzieliny z ciała osoby zakażonej. Na zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu C w szczególności narażeni są ludzie uzależnieni od narkotyków. Do zakażenia może dojść również z trakcie porodu, kiedy matka jest nosicielką WZW C. Istnieje wówczas ogromne ryzyko przeniesienia choroby z matki na dziecko. Ponadto,okres laktacji również może spowodować przekazanie wirusa maluchowi

Na chorobę narażeni są również pracownicy ochrony zdrowia. Operacje, zastrzyki, wizyty u dentysty, badania endoskopowe, dializy, pobrania krwi, transplantacje, transfuzje – to najczęstsze przyczyny nowych zakażeń. Warto wiedzieć, że do zarażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu C może również dojść podczas zabiegów kosmetycznych, u fryzjera lub barbera, jeśli dojdzie do skaleczenia. Niezwykle łatwo zarazić się również w warunkach domowych, w trakcie używania tych samych przyrządów do manicure, pedicure lub depilacji i golenia, co osoba zarażona.

Zabiegi kosmetyczne, tatuaże, piercing też zaliczamy do zachowań ryzykownych. Niewielu wie, że może zarazić się u fryzjera lub kosmetyczki, a najdotkliwiej chorobę znoszą młode kobiety. Cieszyć powinno to, że mamy bardzo skuteczne szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby i jest to najbardziej efektywna profilaktyka. W przypadku stosunków seksualnych ryzyko wiąże się z uszkodzeniem naskórka lub błon śluzowych.

Bójki i sporty kontaktowe również niosą ryzyko zakażenia. W przypadku udzielania pierwszej pomocy także należy dbać o profilaktykę, aby nie doszło do niezabezpieczonego kontaktu z krwią osoby poszkodowanej.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

6. Szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby

Obowiązkowe szczepienia na HBV, czyli wirusa odpowiedzialnego za WZW typu B, obejmują wszystkie polskie dzieci urodzone po 1986 roku. Najpierw (w 1993 roku) szczepienia te wprowadzono tylko w kilku województwach, by trzy lata później objęły one noworodki i niemowlęta w całym kraju. W 2000 roku rozpoczęły się szczepienia dla 14-latków, które urodziły się po 1986 roku. W związku z powyższym zanotowano duży spadek liczby zachorowań na ten rodzaj zapalenia wątroby.

Wciąż jednak wielu Polaków urodzonych przed 1986 rokiem nie otrzymało ochronnego zastrzyku. Z kolei szczepionka na HAV nie jest obowiązkowa, a jedynie zalecana, więc nie jest też refundowana.

Na świecie na WZW A choruje 1,4 mln ludzi, a na WZW B – 240 mln. W Polsce liczby te wynoszą odpowiednio 1500 oraz 500 tys.

W przeciwieństwie do WZW typu B, nie istnieje żadna szczepionka chroniąca pacjentów przed wirusowym zapaleniem wątroby typu C. Z tego powodu niezwykle ważne jest uświadamianie pacjentów, aby unikali oni czynników ryzyka zakażenia. Dr hab. nauk medycznych, Bogumiła Litwińska z Laboratorium Zakładu Wirusologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, przyznaje, że poszerzenie wiedzy pacjenta o chorobie to podstawa.

  • Prowadzimy badania dotyczące rozprzestrzenienia się choroby. Jeśli chodzi o HCV, to te akcje edukacyjne są jedne z najistotniejszych, ponieważ przeciw chorobie nie ma szczepionki. Jest o tyle dobrze, że już są skuteczne leki, które powodują eliminację wirusa z organizmu - mówi WP abcZdrowie dr hab. n.med. Bogumiła Litwińska z Laboratorium Zakładu Wirusologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.

Okazuje się, że nie ma istotnych zmian w ilości wykrywanych zachorowań w stosunku do poprzednich lat. Jeśli są zauważalne, to w dużym stopniu zależą od aktualnego modelu testowania, tzn. komu zleca się badanie w tym kierunku i czy są dostępne jakieś duże akcje społeczne, czy są darmowe testy. Wtedy mogą być wahania w liczbie także wyników dodatnich, bo wiadomo, że im więcej osób jest badanych, tym więcej tych bezobjawowych zakażeń można wykryć.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze