Trwa ładowanie...

Ciśnienie śródczaszkowe – objawy i leczenie nadciśnienia

Avatar placeholder
Monika Grudzińska 14.06.2022 13:15
Ciśnienie śródczaszkowe to ciśnienie wewnątrz czaszki.
Ciśnienie śródczaszkowe to ciśnienie wewnątrz czaszki. (adobestock)

Ciśnienie śródczaszkowe – objawy jego wzrostu, czyli nadciśnienia, nie zawsze są charakterystyczne, niestety nierozpoznane bywają niebezpieczne. Nieodpowiednio leczone stają się przyczyną poważnych powikłań neurologicznych, a w skrajnych przypadkach nawet śmierci. Wzrost ciśnienia może być wywołany różnymi czynnikami prowadzącymi do narastanie ciśnienia w głowie. Co warto wiedzieć?

spis treści

1. Ciśnienie śródczaszkowe – objawy nadciśnienia

Ciśnienie śródczaszkowe (ICP, intracranial pressure) to ciśnienie panujące wewnątrz czaszki (ciśnienie wewnątrzczaszkowe) i ważny parametr określający ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym mózgu. Prawidłowe wartości ciśnienia śródczaszkowego u osoby dorosłej oscylują między 10 a 15 mmHg (7,5-20 cmH2O).

Nadciśnienie śródczaszkowe, określane też jako nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, obrzęk mózgu i wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, to stan polegający na nieprawidłowym wzroście ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego. Wówczas jego ciśnienie przekracza wartości normy.

Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"

Prawidłowe ciśnienie płynu wynosi od 50 do 200 mm H2O. Objawy nadciśnienia śródczaszkowego są nieswoiste. Choroba może się rozpocząć subtelnymi zmianami zachowania, osobowości lub nastroju. Stopniowe narastanie ciśnienia wewnątrzczaszkowego jest związane z występowaniem niespecyficznych i słabo nasilonych symptomów.

Najczęstsze objawy wzrostu ciśnienia śródczaszkowego to:

  • ból głowy: pulsujący i tępy, zlokalizowany w okolicy czołowej lub potylicznej, choć może obejmować także całą głowę. Nasila się rano i w nocy, także w czasie kaszlu,
  • nudności, wymioty,
  • zaburzenia świadomości, senność,
  • zaburzenia widzenia, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.

Znaczny bądź gwałtowny wzrost ciśnienia śródczaszkowego sprawia, że obserwuje się:

  • silny ból głowy,
  • sztywność karku,
  • wzrost ciśnienia tętniczego krwi, spowolnienie akcji serca (bradykardia) - wzrost ciśnienia krwi wraz ze spadkiem tętna,
  • zaburzenia widzenia z tarczą zastoinową na dnie oka, podwójne widzenie, porażenie nerwu odwodzącego,
  • nudności i wymioty,
  • zmianę zachowania,
  • osłabienie,
  • napady drgawkowe, drętwienie,
  • zaburzenia równowagi i świadomości, nadmierną senność i śpiączkę.

Co istotne, objawy ciasnoty wewnątrzczaszkowej cechuje duża dynamika, więc zarówno ich nasilenie, jak i konsekwencje, są nieprzewidywalne.

2. Przyczyny nadciśnienia śródczaszkowego

Przestrzeń wewnątrzczaszkową wypełnia mózgowie, krew i płyn mózgowo-rdzeniowy. Dopóki wszystkie składowe pozostają w równowadze, utrzymywane jest prawidłowe ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Oznacza to, że do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego dochodzi w przypadku zwiększenia objętości jednego z komponentów. Główne przyczyny nadciśnienia wewnątrzczaszkowego, czyli wzrostu ICP to:

  • neuroinfekcje, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
  • guzy mózgu, w tym krwiaki, ropnie i guzy nowotworowe (przyrost masy guza, krwawienie do guza),
  • wodogłowie, to jest nadmierna ilość wytwarzanego płynu mózgowo-rdzeniowego,
  • obrzęk mózgu w wyniku urazu czy rzekomego guza mózgu,
  • wady wrodzone czaszki, zespoły genetyczne.
  • zaburzenie krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego.

Gdy dochodzi do nadmiernego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego bez innych patologii w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (OUN), a u pacjentów nie stwierdza się wodogłowia, guzów, zakrzepicy zatok opony twardej czy cech infekcji, a skład płynu mózgowo-rdzeniowego jest prawidłowy, diagnozuje się idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe (IIH, idiopathic intracranial hypertension.

3. Leczenie wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego

Leczenie nadciśnienia śródczaszkowego zależy od przyczyny, dlatego tę należy ustalić jak najszybciej. Pacjent powinien być hospitalizowany. W większości przypadków ICP powyżej 20 mmHg wymaga leczenia, natomiast powyżej 40 mmHg stanowi stan bezpośredniego zagrożenia życia.

W diagnostyce wykorzystuje się badania obrazowe (tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny) oraz laboratoryjne. Należy również dokonać pomiaru ICP. Do oceny ICP stosuje się pomiar manometryczny, który informuje, o ile bezwzględne ciśnienie śródczaszkowe przewyższa ciśnienie atmosferyczne.

Kluczowy jest wypoczynek (leżenie z lekko uniesioną głową, co ułatwia odpływ żylny z mózgu) oraz łagodzenie gorączki, bólu i pobudzenia, które zwiększają ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Podawane są leki zmniejszające obrzęk mózgu, a także inne - w zależności od potrzeb. W razie konieczności wykonywane jest chirurgiczne odbarczenie nadciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Terapia jest ważna. Nieleczone nadciśnienie śródczaszkowe może prowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu i wielu niepożądanych objawów neurologicznych.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze