CK-MB - wartości prawidłowe, wzrost, leczenie

CK, czyli kinaza kreatynowa jest to enzym, który przekształca kreatynę w wysokoenergetyczny związek, jakim jest fosfokreatyna. Aktywność tego enzymu stwierdza się w mięśniach poprzecznie prążkowanych, w mięśniu sercowym oraz w mózgu.

Istnieją trzy izoformy tego enzymu, mianowicie CK-MM, która przeważa w mięśniach szkieletowych, CK-BB, której najwyższą aktywność wykrywa się w mózgu oraz CK-MB, która jest najbardziej charakterystyczna dla mięśnia sercowego.

Wzrost całkowitej aktywności kinazy kreatynowej stwierdza się w wielu chorobach mięśni, natomiast oznaczanie izoenzymu CK-MB jest wykorzystywane w diagnostyce chorób mięśnia sercowego.

Dla mężczyzn norma aktywności całkowitej CK wynosi od 24 do 195 j.m./l, a dla kobiet od 24 do 170 j.m./l. Aktywność izoenzymu CK-MB powinna być mniejsza niż 12 j.m./l. Przy oznaczaniu CK-MBmass wartości prawidłowe dla mężczyzn są mniejsze niż 5 µg/l, a dla kobiet mniejsze niż 4 µg/l.

Wartości całkowitej CK powyżej normy wraz ze wzrostem aktywności CK-MB powyżej 12 j.m./l przyjmuje się za kryterium rozpoznania świeżego zawału serca, a w przypadku CK-MBmass są to wartości 5 - 10 µg/l. Duże znaczenie ma także obserwacja narastania tych wartości w kolejnych pomiarach w pewnych odstępach czasu.

Wzrost aktywności CK-MB jest obserwowany przede wszystkim w chorobach mięśniania sercowego. Natomiast podwyższone CK-MM świadczy o chorobach mięśni szkieletowych, takich jak zapalenie mięśni (w tym zapalenie wielomięśniowe), dystrofie mięśniowe, miotonie, a także w przypadku urazu mięśni, po dużym wysiłku fizycznym oraz przy stosowaniu leków i substancji, które uszkadzają mięśnie szkieletowe (np. statyny, fibraty, neuroleptyki, heroina, amfetamina, zatrucie alkoholem i tlenkiem węgla).

Oznaczanie aktywności CK, a w szczególności jej izoformy CK-MB, ma ogromne znaczenie w diagnostyce chorób mięśnia sercowego takich jak zawał serca i zapalenie mięśnia sercowego. Jednak wartość diagnostyczna tego badania w rozpoznawaniu chorób serca jest zmniejszona przez fakt, że do wzrostu aktywności CK dochodzi także w wielu stanach chorobowych niezwiązanych z mięśniem sercowym, co może być przyczyną pomyłek diagnostycznych.

Z tego względu po wprowadzeniu bardziej czułych wskaźników martwicy mięśnia sercowego, takich jak troponiny sercowe, znaczenie CK w rozpoznawaniu zawału serca znacznie zmalało.

W świeżym zawale mięśnia sercowego aktywność CK/CK-MB wzrasta po około 4 - 6 godzinach od dokonania się zawału, szczytowe wartości osiąga po 14 - 20 godzinach, a powrót do wartości prawidłowych następuje po około 48 godzinach.

Jednak w pierwszych godzinach po zawale, czyli wtedy kiedy zastosowanie właściwego leczenia ma największe znaczenie dla zdrowia pacjenta, wartość tego badania dla rozpoznania jest niewielka i dopiero po wykonaniu serii oznaczeń w odstępach kilkugodzinnych możemy z większą pewnością potwierdzić zawał mięśnia sercowego. Z tego względu, a także dlatego, że istnieją już bardziej czułe i swoiste badania (jak troponiny sercowe) nie zaleca się badania aktywności CK/CK-MB do rozpoznawania świeżego zawału serca.

• Organizm ostrzeże przed zawałem nawet miesiąc wcześniej
• Co naprawdę wpływa na ryzyko zawału?
• Duża tolerancja na ból podwyższa ryzyko cichego zawału serca

Większą czułość i swoistość diagnostyczną ma natomiast oznaczanie CK-MBmass. W badaniu tym oznacza się w jednostkach masy (a nie jak do tej pory w jednostkach aktywności) ilość izoenzymu o dużej swoistości w stosunku do mięśnia sercowego, jakim jest CK-MB. Wartość tego oznaczenia jest na tyle duża, że może on stanowić alternatywę dla oznaczania troponin sercowych w wykrywaniu świeżego zawału serca.

Pomiar aktywności CK/CK-MB ma natomiast największe znaczenie dla rozpoznania ponownego zawału, ze względu na stosunkowo szybki powrót tego enzymu do wartości prawidłowych. Jest także istotny dla oceny skuteczności zabiegów udrażniania zatkanych tętnic w sercu. W takich przypadkach znaczny wzrost aktywności CK po zabiegu wskazuje na to, że tętnica została prawidłowo udrożniona. Należy także pamiętać o zastosowaniu oznaczania CK w rozpoznawaniu i monitorowaniu chorób zapalnych mięśni szkieletowych.

CK-MB mass jest to izoenzym kinazy kreatynowej, który ujawnia cechy szczególnie związane z mięśniem sercowym, co sprawia, że może być on wykorzystywany w diagnozowaniu zawału serca.

CK-MB mass to inaczej enzym, znajdujący się we wnętrzu komórek mięśnia sercowego oraz w mięśniach szkieletowych i mózgu. Gdy dojdzie do uszkodzenia tych komórek, CK-MB mass wydostaje się na zewnątrz i trafia do krwiobiegu. Dzięki temu możemy stwierdzić zwiększony poziom CK-MB mass w badaniu krwi.

Wskazania do wykonania badania

CK-MB mass to jedno z badań zlecanych przez lekarza w celu zdiagnozowania świeżego zawału serca. Jednak badanie CK-MB mass powinno zostać również wykonane w sytuacji, gdy lekarz podejrzewa zapalenie mięśnia sercowego. CK-MB mass jest również wykorzystywany do kontroli ostrej niewydolności serca.

Badanie poziomu CK-MB mass umożliwia również lekarzowi ocenę przebiegu różnych zabiegów wykonywanych na sercu. Należą do nich angioplastyka wieńcowa oraz ablacja.

Przygotowanie i przebieg badania

CK-MB mass to badanie, które nie wymaga specjalnego przygotowania od pacjenta. Warto jednak przed badaniem CK-MB mass być na czczo, co oznacza, że nie należy jeść na 8 godzin przed badaniem. Przed wykonaniem badania CK-MB mass należy poinformować lekarza o lekach, które się przyjmuje, ponieważ mogą one wpływać na wynik badania.

CK-MB mass jest oznaczany w próbce krwi, pobieranej zazwyczaj z żyły łokciowej, które są najlepiej widoczne. Pobrana próbka jest przesyłana do analizy do laboratorium.

Interpretacja wyników

CK-MB mass powinno być zawsze interpretowane na podstawie wartości referencyjnych przedstawionych na wyniku przez lekarza kierującego na badanie. Jeżeli na wyniku zobaczymy wzrost stężenia CK-MB mass, co oznacza, że u kobiet CK-MB mass przekracza poziom 4 μg/l, a u mężczyzn 5 μg/l może to wskazywać na różne schorzenia. Podwyższenie CK-MB mass sugeruje głównie zawał serca, jednak może to świadczyć również o innych zaburzeniach, jak np. częstoskurczach komorowych, zapaleniu mięśnia sercowego oraz ostrej niewydolności serca.

Podwyższenie poziomu CK-MB mass wynika również z przyjmowania leków kardiotoksycznych, urazów i stanów po zabiegach serca. Jeżeli poziom CK-MB mass przekracza normę, może się to wiązać również z zatorowością płucną, niedoczynnością tarczycy oraz przewlekłą chorobą nerek.

Źródła

1. Choroba niedokrwienna serca
2. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
3. Janion M. Kardiologia, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2005, ISBN 83-88592-35-1
4. Krzemińska Pakula M. (red.), Kardiologia kliniczna, D.W. Publishing Co., Szczecin 2010, ISBN 1-57107-108-3