Co to są alergeny?
Alergeny to czynniki bądź substancje, które powodują reakcję uczuleniową. W zależności od drogi, jaką alergen dostaje się do organizmu, można mówić o różnych rodzajach alergii. I tak wyodrębnia się alergię wziewną, alergię pokarmową i alergię kontaktową.
1. Przyczyny alergii
Niegdyś alergie nie były tak poważnym problemem jak obecnie. Jednak kiedy medycyna zaczęła stopniowo niwelować bakterie i wirusy bytujące na błonach śluzowych i skórze człowieka, okazało się, że układ immunologiczny niezajęty walką z drobnoustrojami chorobotwórczymi zaczyna kierować się przeciwko pyłkom, roztoczom i pleśniom.
Współcześnie schorzenia na tle alergicznym należą do najbardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych. Jak wskazują badania, z powodu alergii cierpi ok. 10-30% ludności, w tym u większości z tych osób choroba ma postać przewlekłą, niekiedy wymagającą długoletniego leczenia, jak w przypadku astmy oskrzelowej.
Przyczyny alergiinie są do końca znane. Wiadomo jednak, że jest to anormalna reakcja układu immunologicznego na określone czynniki alergenne. W ten sposób stara się on uchronić organizm ludzki przed zaburzeniem integralności w wyniku działania licznych bodźców zewnętrznych i wewnętrznych. Układ odpornościowy stanowi tarczę obronną przed drobnoustrojami chorobotwórczymi powodującymi infekcje w organizmie.
Układ immunologiczny może jednak reagować nie tylko na próby ataku ze strony niebezpiecznych drobnoustrojów, lecz również na każdą obcą substancję. Substancja lub czynnik, który pobudza odpowiedź układu odpornościowego, nazywana jest antygenem, a odpowiedź organizmu – reakcją immunologiczną. Nie każdy antygen jest w rzeczywistości zagrożeniem. Zdarza się, że system odpornościowy reaguje nawet na „niewinną" obcą substancję tak, jakby była ona czynnikiem infekcji. Wówczas antygen określany jest jako alergen, a reakcja organizmu – reakcją alergiczną.
Niektórzy alergolodzy są zdania, że reakcje alergiczne powstają na skutek niewystarczającej zdolności wątroby do przekształcania i detoksykacji substancji trafiających do krwi na różne sposoby. Nawet niezbyt poważne zachwianie funkcjonowania mechanizmu detoksykacji wcześniej czy później prowadzi do nagromadzenia się toksyn we krwi. Organizm nie może do tego dopuścić, dlatego uruchamia tzw. reakcje alergiczne, dzięki którym dochodzi do wyparcia toksyn na zewnątrz, poprzez skórę, oskrzela, błonę śluzową jamy nosowo-gardłowej i jelit.
2. Rodzaje alergenów
Najbardziej popularne alergeny to alergeny wziewne, alergeny pokarmowe i alergeny kontaktowe.
Alergeny wziewne | Alergeny pokarmowe | Alergeny kontaktowe |
---|---|---|
- roztocza kurzu domowego | - orzechy | - biżuteria |
- pyłki roślin | - czekolada | - zapięcie zegarka |
- sierść zwierząt domowych | - mleko | - sprzączka paska |
- pleśń | - owoce cytrusowe | - metalowe guziki |
Można też wyróżnić tzw. alergeny zawodowe, na które narażeni są pracownicy niektórych zakładów pracy, np. lateks u pracowników medycznych czy mąka w piekarnictwie.
3. Objawy alergii
Alergeny najczęściej przedostają się do organizmu przez skórę i błony śluzowe. Najpopularniejszym rodzajem alergii jest alergia wziewna, np. uczulenie na roztocza czy na pyłki roślin. Alergeny dostają się wówczas do organizmu wraz z wdychanym powietrzem i docierają do błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Mogą wywoływać np. napady duszności astmatycznej, obrzęk krtani, ostry kaszel, gwałtowne wycieki kataru z nosa, zaczerwienienie śluzówki oczu czy łzawienie.
Alergeny pokarmowe docierają do organizmu wraz ze spożytym pokarmem, który uczula. Przenikają przez błonę śluzową przewodu pokarmowego. Mogą wywoływać biegunki, zaparcia, bóle brzucha, skórną wysypkę i rumień na skórze. Alergeny kontaktowe powodują najczęściej obrzęki, zaczerwienia skóry, podrażnienia, wysypkę i swędzenie skóry oraz pieczenie i łzawienie oczu.
W najgorszym przypadku reakcja alergiczna może przybrać formę wstrząsu anafilaktycznego, który obejmuje wiele układów oraz organów i może prowadzić nawet do niewydolności oddechowej, czy do zapaści układu krążenia. Charakterystycznymi dolegliwościami zwiastującymi wstrząs anafilaktyczny są zawroty głowy, napady duszności, nudności i wymioty, swędzenie oraz pieczenie stóp, dłoni i języka, a także osłabienie, które może powodować omdlenia.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.