COVID-19 może powodować długotrwałe problemy psychiczne. Narażeni nawet pacjenci po lekkim przebiegu
Niepokojące wyniki najnowszych badań. Osoby, które przeszły zakażenie koronawirusem, mogą odczuwać długotrwałe problemy psychiczne. Co więcej, niektóre powikłania częściej występują u osób po łagodnym przebiegu COVID-19 niż u leczonych w szpitalu.
1. Depresja u co 4. zakażonego koronawirusem
"Spodziewaliśmy się, że neurologiczne i psychiatryczne powikłania będą częstsze u osób po ciężkim przebiegu COVID-19, ale zamiast tego odkryliśmy, że niektóre objawy wydają się występować częściej w przypadku pacjentów po łagodnym przejściu choroby - mówi dr Jonathan Rogers, z University College London, główny autor badań. - Wygląda na to, że COVID-19 wpływa na zdrowie psychiczne i mózg i jest to normą, a nie wyjątkiem" - dodaje.
Zespół naukowców z Londynu chciał zbadać, w jaki sposób zakażenie koronawirusem może wpływać na zdrowie psychiczne i mózg, powodując objawy psychiatryczne i neurologiczne.
W tym celu zebrano dane z 215 badań w 30 krajach, obejmujących ponad 105 tys. pacjentów, którzy przeszli COVID-19 zarówno w ciężkiej, jak i łagodnej formie.
Okazało się, że z całej grupy aż 23 proc. osób miało depresję, a w niektórych badaniach ten odsetek sięgał nawet 40 proc. Ok. 16 proc. pacjentów skarżyło się na stany lękowe albo ciągle uczucie niepokoju.
Zdaniem badaczy podstawowe zaburzenia psychiczne "wydają się wysoce rozpowszechnione" wśród zakażonych. U ozdrowieńców częstotliwość występowania depresji okazała się niższa - 13 proc, ale odczuwanie lęku wyższe - 19 proc.
"Wygląda na to, że pacjenci odczuwają pewną poprawę po wypisaniu ze szpitala, ale w dalszym ciągu nawet przez kilka miesięcy mogą odczuwać objawy depresji i stanów lękowych" - opowiada dr Rogeres.
2. Psychoza po COVID-19
Depresja nie jest jedynym objawem, który może wystąpić po COVID-19. Zdaniem naukowców koronawirus SARS-CoV-2 może również u niewielkiej grupy pacjentów powodować zaburzenia psychiczne.
- W Polsce takie przypadki jeszcze nie zostały opisane w prasie naukowej, co nie oznacza, że nie występują – mówi prof. Hanna Karakuła-Juchnowicz, kierownik I Kliniki Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. – Słyszę od swoich kolegów z rejonowych szpitali, iż mają pod opieką pacjentów z COVID-19, u których rozwinęła się psychoza. Nie mają jednak czasu, żeby to opisywać w prasie medycznej, ponieważ są przepracowani, a teraz jeszcze dodatkowo obciążeni wymogami epidemicznymi – dodaje.
W swojej praktyce prof. Karakuła-Juchnowicz leczyła dwa takie przypadki. Jeden z nich dotyczył 43-letniego mężczyzny, który wcześniej nigdy nie był leczony psychiatrycznie, także nikt z rodziny nie chorował na tego typu schorzenia.
- Pacjent początkowo uskarżał się na objawy grypopodobne. Był przekonany, że jest to zwykle przeziębienie, a nie COVID-19. Leczył się sam, przyjmując leki przeciwgorączkowe. Po kilku dniach rozwinęły się u niego masowe halucynacje słuchowe i wzrokowe, stał się silnie pobudzony. Twierdził, że wylądowali kosmici, powtarzał, że zbliża się koniec świata – opowiada prof. Karakuła-Juchnowicz.
Kiedy zaczął być agresywny w stosunku do rodziny, żona wezwała pogotowie ratunkowe.
- W szpitalu wykonano test w kierunku SARS-CoV-2, który okazał się dodatni, a badanie psychiatryczne wskazywało na rozwój ostrej psychozy paranoidalnej. Wystarczyło kilka dni leczenia przeciwpsychotycznego, by objawy psychozy ustąpiły, a pacjent szybko powrócił do równowagi psychicznej – opowiada prof. Karakuła-Juchnowicz.
Drugi przypadek dotyczył 35-letniej kobiety. Początkowo rodzina zauważyła zmianę w jej zachowaniu: stała się małomówna, często wpadała w stany zamyślenia, jej mowa i ruchy były znacznie wolniejsze niż zwykle. Stopniowo zaczęła wypowiadać opinie świadczące, iż czuje się zagrożona i śledzona, momentami miała poczucie, że jest sterowana przez inne osoby. Rodzina zawiozła kobietę na Izbę Przyjęć Szpitala Psychiatrycznego, gdzie wykonany test wykrył SARS-CoV-2.
- W tym przypadku psychoza przyjęła mniej burzliwą formę, a powrót do realnej oceny rzeczywistości trwał znacznie dłużej. Po ustąpieniu ostrych objawów psychotycznych u pacjentki obserwowano jeszcze przez kilka tygodni objawy depresyjne i przewlekłe zmęczenie – opowiada prof. Karakuła-Juchnowicz.
3. Koronawirus atakuje mózg
Jak wyjaśnia prof. Karakuła-Juchnowicz, związek przyczynowo-skutkowy między COVID-19 a wystąpieniem psychozy, jest wysoce prawdopodobny. Już w XVIII w. podczas epidemii grypy hiszpanki zauważono, że zaburzenia psychotyczne występowały częściej. Podobne obserwacje robiono również podczas poprzednich epidemii wywołanych koronawirusami.
- Mechanizmów łączących SARS-CoV-2 z psychozą jest co najmniej kilka. Te biologiczne hipotezy zakładają bezpośredni wpływ koronawirusa na centralny układ nerwowy. Wirus może przenikać bezpośrednio do mózgu przez zainfekowane nerwy obwodowe – opowiada ekspertka.
- Drugi mechanizm wiąże się z występowaniem tzw. burzy cytokinowej na obwodzie, która po przekroczeniu, wydawałoby się szczelnej bariery krew-mózg, przenika do mózgu, wywołując i tam stan zapalny. Może to skutkować rozwojem zaburzeń neurologicznych i psychicznych, w tym psychozy – wyjaśnia profesor Karakuła-Juchnowicz.
Oprócz tego niektóre leki stosowane w leczeniu COVID-19 mogą wywoływać objawy psychotyczne jako skutek uboczny.
Zdaniem ekspertki konieczne są dalsze badania, które przede wszystkim odpowiedzą na pytanie, jak trwale mogą się okazać powikłania psychiatryczne po COVID-19.
Zobacz również: "Psychoza może być następstwem COVID-19". Eksperci opisują przypadki
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.