Czarna ospa – objawy, leczenie. Czy dzisiaj czarna ospa jest groźna?
Czarna ospa, nazywana tez ospą prawdziwą, to choroba wirusowa wyróżniająca się dużą śmiertelnością. Jej ostatni potwierdzony przypadek zanotowano w 1978 r. Czy zatem czarna ospa nigdy już nie powróci?
1. Czarna ospa – historia
Czarna ospa odpowiada za największą ilość zgonów spowodowanych chorobami epidemicznymi w historii ludzkości. Przypadki jej występowania znane były od tysięcy lat. Szerzyła się na terenie Indii. To ona odpowiada za wyniszczenie cywilizacji Azteków i Inków. Doprowadziła do śmierci blisko 2/3 populacji Meksyku. Dotarła też do Europy. W czasie epidemii czarnej ospy zmarł król Francji Ludwik XV. W XVIII wieku czarna ospa pojawił się w Londynie, wtedy też popularna stała się szczepionka przeciwko czarnej ospie. Opracował ją brytyjski lekarz, Edward Jenner.
2. Czarna ospa – objawy
W przebiegu czarnej ospy wyróżnić można dwa jej typy: ospę małą oraz ospę wielką, i to ona jest jej najbardziej zaraźliwą postacią.
Choroba wyróżniała się dużą zaraźliwością. Rezerwuarem wirusa jest człowiek, a patogen najczęściej przenosił się drogą kropelkową wiosną i zimą. Ryzyko zakażenia było duże również w przypadku kontaktu ze zmianami na skórze chorego, jego pościelą i bielizną osobistą, sprzętem medycznym.
Gdy wirus przeniknął do organizmu człowieka, wędrował do pobliskich węzłów limfatycznych. Po kilku dniach zakażenia rozszerzało się na pozostałe węzły chłonne, śledzionę oraz szpik kostny. Po ok. tygodniu pojawiały się pierwsze objawy czarnej ospy, które przypominały grypę: gorączka, osłabienie, uczucie rozbicia, dreszcze, wymioty, głów głowy i pleców. W niedługim czasie dołączała do nich charakterystyczna wysypka: plamkowo-grudkowata przechodząca w pęcherzykową. Dawało się ją zaobserwować w pierwszej kolejności na twarzy i kończynach. Po ok. dwóch tygodniach zmiany przeradzały się w strupy, które po samoistnym odpadnięciu pozostawiały szepcące blizny. W skrajnych przypadkach dochodziło do powikłań: ślepoty i zapalenia mózgu.
3. Czarna ospa – leczenie
Leczenie ospy prawdziwej polegało wyłącznie na łagodzeniu objawów. Stosowano też naturalne metody, takie jak lewatywa, woda dziegciowa, chłodzące kąpiele, puszczeni krwi.
Dzięki szczepieniom ochronnym udało się wyeliminować chorobę w 1980 r., a ostatni przypadek zachorowania miał miejsce w 1978 r. w Afryce. Obecnie czarna ospa uważana jest za chorobę wymarłą. W pilnie strzeżonych laboratoriach w Stanach Zjednoczonych i Rosji przechowywane są jednak ampułki z wirusem czarnej ospy.
W Polsce przypadek czarnej ospy odnotowano latem 1963 r. we Wrocławiu. Źródłem zakażenia był Bonifacy Jedynak, który chorobę przywlókł z Indii. Zachorowało 99 osób, z czego 7 zmarło. W izolacji przebywało 2 tysiące osób, które mogły mieć kontakt z chorymi. Wszyscy mieszkańcy miasta musieli przyjąć szczepionkę, a sam Wrocław oddzielono od reszty kraju kordonem sanitarnym. Zagrożenie czarną ospą wyeliminowano po 60 dniach.
4. Czarna ospa a ospa wietrzna
Wirus ospy prawdziwej nie jest blisko spokrewniony z wirusem ospy wietrznej. Ta pojawia się na całym świecie i co roku notuje się ok. 60 milionów zakażeń. Najczęściej chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. W ich przypadku ospa wietrzna ma łagodny przebieg. U dorosłych wyższe jest ryzyko powikłań.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
