Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Bartłomiej Rawski

Izotopy - promieniotwórczość, rodzaje promieniowania, pracownie medycyny nuklearnej

Avatar placeholder
29.09.2021 17:58
Izotopy - promieniotwórczość, rodzaje promieniowania, pracownie medycyny nuklearnej
Izotopy - promieniotwórczość, rodzaje promieniowania, pracownie medycyny nuklearnej (Adobe Stock)

W obiegowej opinii pojęcia "medycyna nuklearna", "izotopy promieniotwórcze" kojarzą się z czymś groźnym, śmiercionośnym np. z chorobą popromienną, mutacjami czy katastrofą w Czarnobylu. Tego typu skojarzenia wywołują czasem lęk i niepewność gdy pacjent dostaje skierowanie do Zakładu Medycyny Nuklearnej na badanie lub leczenie np. scyntygrafia czy terapia izotopowa (np. w nadczynności tarczycy). Czy rzeczywiście jest się czego obawiać? Czy użycie izotopów jest bezpieczne?

spis treści

1. Izotopy - promieniotwórczość

Warto sobie uświadomić, że promieniotwórczość nie jest obca naszym organizmom w codziennym życiu. Choć sobie tego nie uświadamiamy zewsząd otacza nas promieniowanie tzw. promieniowanie tła o niskim natężeniu. Co więcej, źródłem takiego promieniowania są także izotopy promieniotwórcze wbudowane w nasze własne tkanki! Tak więc, sam fakt ekspozycji na promieniowanie nie jest niczym nadzwyczajnym.

2. Izotopy - rodzaje promieniowania

Izotopy promieniotwórcze charakteryzują się pewną niestabilnością. Z tego powodu rozpadają się tworząc bardziej trwałe cząstki i emitując przy okazji promieniowanie. Wyróżniamy trzy rodzaje takiej emisji: alfa, beta i gamma. W medycynie nuklearnej stosowane są głównie te dwie ostatnie.

Zobacz film: "Promieniowanie UV dociera do oka nawet w zachmurzone dni"

Promieniowania te różnią się od siebie masą (a przez to energią), zdolnością do przenikania tkanek itd. Najbardziej przenikliwe jest promieniowanie gamma, które stosowane jest np. w scyntygrafii tarczycy i innych narządów.

Promieniowanie gamma jest w zasadzie niczym innym jak falą elektromagnetyczna, podobnie jak światło widzialne. Oznacza to, że chociaż energia takich fal jest wyższa niż w przypadku światła, promieniowanie to ma niski potencjał uszkadzania tkanek i wysoką przenikliwość. Ten profil odpowiada zakresowi wykorzystania fal gamma w medycynie.

Promieniowanie beta jest to ni mniej ni więcej tylko strumieniem elektronów (lub pozytonów) poruszających się z prędkością zbliżonej do prędkości światła. Promieniowanie to jest silnie pochłaniane przez materię i uszkadza komórki i tkanki. Izotopy wykazujące ten typ rozpadu używane są w np. niszczeniu miąższu tarczycy u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa, których z jakiś powodów nie można operować (np. ze względu na wiek, czy inne obciążenia).

Promieniowanie alfa to strumień jąder helu. Cechuje się ono dużą energią i potencjałem niszczenia tkanek. Z tego względu nie stosuje się go w rutynowych zabiegach.

3. Izotopy - pracownie medycyny nuklearnej

Praca z izotopami wymaga rzetelnego przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ciągłej kontroli poziomu napromieniowania. Oznacza to, że chociaż izotopy stosowane w pracowni medycyny nuklearnej nie są niebezpieczne, to co jakiś czas każdy pracownik zakładu medycyny nuklearnej mający z nimi kontakt musi zostać poddany kontroli, czy oby bezpieczny poziom ryzyka napromieniowania nie został przekroczony.

Podobnemu celowi służą także ołowiane zasłony i obudowy miejsca, gdzie składowane są izotopy promieniotwórcze. Ołów wykazuje bardzo wysoką pochłanialność promieniowania, w związku z czym stosowanie osłon z tego materiału umożliwia szczelną izolację miejsc przechowywania pierwiastków.

Ciągłej kontroli poziomu promieniowania wymaga także sprzęt używany w diagnostyce i terapii. Jest to spowodowane koniecznością wyeliminowania jakiegokolwiek zagrożenia dla pacjenta. Dzięki surowym normom osoby leczony takimi technikami mogą być spokojne o swoje bezpieczeństwo.

Podsumowując, izotopy stosowane w medycynie nuklearnej są bezpieczne dla pacjenta, a ich użycie ciągle monitorowane. Pracownie muszą natomiast spełniać surowe normy bezpieczeństwa, co wyeliminowuje nawet najmniejsze ryzyko przekroczenia bezpiecznej dawki promieniowania dla chorych.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze