Domowe odpady medyczne – gdzie i jak je wyrzucać?

Domowe odpady medyczne, czyli zużyte igły, paski, fiolki po lekach, lancety, waciki, wkłucia i zbiorniczki czy materiały opatrunkowe zanieczyszczone krwią, to kłopot zarówno dla osób, które zmagają się z różnymi schorzeniami, jak i ich opiekunów. Co z nimi robić, skoro w Polsce nie ma żadnych regulacji prawnych, które nakazywałby specjalny sposób ich utylizacji?

Odpady medyczne, zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, stanowią odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Szczegółowy sposób postępowania z nimi określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Oznacza to, że w świetle prawa zużywane w domach igły, strzykawki czy waciki nie są klasyfikowane jak odpady medyczne. Traktuje się je jak odpady komunalne.

Ponieważ wspomniane odpady są niebezpieczne, nie powinno się ich traktować tak, jak inne śmieci i wrzucać wraz z nimi do worka. Należy zachować możliwie najwyższe środki ostrożności, by nie narażać innych na niebezpieczeństwo wynikające z niewłaściwego kontaktu z nimi, na przykład podczas sortowania odpadów.

Gdzie wyrzucić zużyte strzykawki (po heparynie czy innych lekach)? Gdzie wyrzucać zużyte igły i zakrwawione gazy czy bandaże? Można się ich pozbyć na kilka sposobów.

Generalnie odpowiednio zabezpieczone odpady powinny trafić do coraz częściej stosowanych worków czerwonych, które są zbierane oddzielnym trybem. Zwykle odbierające je osoby są wyposażone w stosowne środki ochrony osobistej.

Gdy ich istnieje taka możliwość, pozostałości medyczne należy wrzucać do pojemników czarnych, to jest na odpady zmieszane. Koniecznie jednak trzeba je odpowiednio przygotować. Wrzucając domowe odpady medyczne do kosza na śmieci trzeba je zabezpieczyć, to jest:

• włożyć do jakiegoś pojemnika (najlepiej przezroczystego z plastiku), plastikowej butelki czy kartonu (igły, strzykawki, lancety itp.),
• zapakować w podwójną torebkę, która zabezpiecza kontakt z odpadem w przypadku rozdarcia (materiały zanieczyszczone krwią, waciki, dreny, opakowania po kroplówkach itp.),
• zawinąć szczelnie w papier, zabezpieczając przed otwarciem.

Dobrze je dodatkowo opisać, podając podstawowe informacje na temat zawartości. Tak zapakowane domowe odpady medyczne należy wyrzucić do odpadów zmieszanych. Warto pamiętać, że osoby chorujące na cukrzycę mogą poprosić pielęgniarkę lub lekarza w swojej przychodni o specjalny pojemnik na opady medyczne.

Ponadto, ponieważ w sortowniach odpadów dochodzi do wypadków polegających na zakłuciu się źle zabezpieczonymi igłami znajdującymi się w odpadach, wyrzucając zużytą strzykawkę trzeba pamiętać, by zdjąć igłę i zamknąć ją osłonką, która jest do niej dołączona. To pozwoli zapobiec wielu nieprzyjemnym i stresującym incydentom (poszkodowany pracownik sortowni śmieci przechodzi profilaktyczne leczenie).

Jednak bezpieczeństwo pracowników sortowni śmieci to nie wszystko. Zadbanie o odpowiednią segregację odpadów medycznych sprawia, że trafią one do profesjonalnych zakładów, które zutylizują je w sposób najbezpieczniejszy dla środowiska.

Domowe odpady medyczne można często wyrzucić do pojemników na terenie niektórych przychodni, urzędów miast i gmin. Funkcjonują również gminne punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON). To nie wszystkie pomysły. Ponieważ obowiązek segregacji śmieci spoczywa na gminach, te powinny organizować system zbiórki odpadów medycznych produkowanych przez pacjentów w domach. Zwykle są to akcje objazdowe, w ramach których można bezpłatnie oddać odpady problemowe, w tym domowe odpady medyczne.

Warto pamiętać o utworzonych na terenie gminy PSZOK-ach, czyli punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, które mogą, choć nie muszą przyjmować tego typu odpadów. Warto pamiętać, że jeśli w domu usługę medyczną wykonuje lekarz, pielęgniarka czy opiekun medyczny, obowiązek zagospodarowania powstających odpadów medycznych leży po jego stronie.

Wszelkie informacje na temat utylizacji odpadów medycznych można uzyskać w lokalnej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub w lokalnym urzędzie gminy.