Dyrektor generalny WHO: Ten nowotwór może wkrótce zostać wyeliminowany
Każdego roku ponad 350 tys. kobiet na świecie umiera z powodu raka szyjki macicy, a kolejne 660 tys. zostaje zdiagnozowana. Ta choroba, która zabiera matki, córki, siostry i żony, prowadzi do tragedii nie tylko rodzinnych, ale także społecznych i ekonomicznych. Mimo to, w przeciwieństwie do wielu innych nowotworów, niemal wszystkim przypadkom raka szyjki macicy można zapobiegać lub skutecznie leczyć.
1. Rak szyjki macicy
Rak szyjki macicy jest jednym z nielicznych nowotworów, którego eliminacja jest możliwa dzięki dostępnej wiedzy medycznej i technologii. Przyczyną tej choroby jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), którego infekcjom można zapobiec za pomocą szczepionki.
Ponadto, wczesne wykrycie zmian nowotworowych oraz odpowiednie leczenie znacząco zwiększają szanse na pełne wyleczenie.
"Mamy narzędzia, które mogą nie tylko zatrzymać raka szyjki macicy, ale również uczynić go pierwszym nowotworem wyeliminowanym na skalę globalną" - podkreśla dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia dr Tedros Adhanom Ghebreyesus.
2. Strategia WHO: 90-70-90
W 2020 roku wszystkie 194 państwa członkowskie WHO przyjęły Globalną Strategię Przyspieszenia Eliminacji Raka Szyjki Macicy jako problemu zdrowia publicznego. Zakłada ona osiągnięcie trzech celów do 2030 roku:
90 proc. dziewcząt w pełni zaszczepionych przeciwko HPV przed 15. rokiem życia.
70 proc. kobiet poddanych regularnym badaniom przesiewowym.
90 proc. kobiet zdiagnozowanych z rakiem szyjki macicy otrzymujących odpowiednie leczenie.
Te cele są ambitne, ale osiągalne - nawet w krajach o niskim i średnim dochodzie. Przykładem jest Bhutan, który już zrealizował założenia strategii, oraz Rwanda, która planuje osiągnąć cele trzy lata przed terminem, do 2027 roku.
Zobacz także: Wszystko, co musisz wiedzieć o raku szyjki macicy. Badaj się regularnie
3. Kluczowe działania
3.1. Dostęp do szczepień
Szczepionka przeciwko HPV jest podstawą walki z rakiem szyjki macicy. Jak dotąd 144 kraje wprowadziły ją do swoich programów szczepień, a 60 krajów stosuje obecnie uproszczony schemat jednorazowej dawki. Inicjatywy takie jak Gavi, Vaccine Alliance, mają na celu zaszczepienie 120 mln dzieci do 2030 roku.
Dr Ghebreyesus apeluje do liderów światowych: "Musimy zapewnić dostęp do szczepionek przeciwko HPV dla wszystkich dziewcząt, niezależnie od miejsca zamieszkania".
3.2. Badania przesiewowe
Wczesne wykrycie zmian nowotworowych pozwala na skuteczne leczenie i zapobieganie zaawansowanym przypadkom raka. Kraje takie jak Australia, gdzie ponad 25 proc. badań przesiewowych jest wykonywanych samodzielnie przez kobiety, pokazują, że innowacyjne podejście do diagnostyki może znacząco zwiększyć dostępność badań.
3.3. Leczenie i opieka
Choć szczepienia i diagnostyka to kluczowe elementy strategii, nie można zapominać o leczeniu. Kobiety z zaawansowanymi przypadkami raka szyjki macicy potrzebują dostępu do chirurgii, radioterapii i opieki paliatywnej.
"W wielu krajach kobiety umierają, bo sprzęt do radioterapii jest zepsuty lub niedostępny. Żadna kobieta nie powinna umierać z powodu braku dostępu do leczenia" - podkreśla dr Ghebreyesus.
4. Wyeliminowanie raka szyjki macicy jako kwestia równości
94 proc. zgonów z powodu raka szyjki macicy występuje w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie dostęp do szczepień, diagnostyki i leczenia jest ograniczony.
"Rak szyjki macicy to nie tylko problem zdrowotny, to również problem nierówności" - przypomina dr Ghebreyesus.
Eliminacja raka szyjki macicy wymaga współpracy na wszystkich poziomach - od liderów politycznych, przez producentów szczepionek, aż po społeczności lokalne. Jak pokazała pandemia COVID-19, skuteczna mobilizacja zasobów i technologii może uratować miliony istnień ludzkich.
"Razem możemy zakończyć historię raka szyjki macicy. Mamy narzędzia i możliwości - teraz potrzebujemy tylko determinacji, by je wykorzystać" - podsumowuje dr Ghebreyesus.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.