Esketamina – właściwości, działanie, wskazania i wady terapii

Esketamina to substancja czynna stosowana w medycynie od 1997 roku, głównie w anestezjologii. W 2019 roku wprowadzono ją do użytku jako lek przeciwdepresyjny. Szybko dopatrzono się w tym przełomu w światowej psychiatrii. To nowa i skuteczna metoda leczenia depresji lekoodpornej.

Jaka jest skuteczność esketaminy? Badania dowodzą, że ta - w połączeniu z doustnymi lekami przeciwdepresyjnymi - zmniejsza ryzyko nawrotu choroby:

• u ponad 50% wśród pacjentów, którzy osiągnęli stabilną remisję,
• u 70% wśród pacjentów, którzy uzyskali stabilną odpowiedź na leczenie.

Leczenie eskataminą jest bardzo skuteczne, a pierwsze pozytywne zmiany można dostrzec już po dobie od podania pierwszej dawki.

Esketamina podawana dożylnie ma działanie znieczulające. Aplikowana donosowo prowadzi do remisji objawów u pacjentów z depresją lekooporną. Mówi się o niej, gdy dana osoba nie odpowiada na klasyczne metody leczenia depresji.

Co ważne esketamina nie tylko niweluje objawy zaburzeń depresyjnych, ale i wpływa na jej przyczyny. Chodzi o zaburzenia pracy i przepływu neuroprzekaźników, serotoniny i noradrenaliny.

Substancja ma wpływ na pracę receptora NMDA (receptor N-metylo-D-asparaginowy), który odbiera większość bodźców w ośrodkowym układzie nerwowym. Gdy ruch serotoniny i noradrenaliny jest zaburzony, pobudza receptory, dzięki czemu organizm sam może regulować ich pracę w układzie nerwowym. W efekcie synapsy zostają odbudowanie, zwiększa się także ich siła oraz aktywność.

Esketamina jest stosowana u dorosłych w celu zmniejszenia objawów depresji, takich jak:

• uczucie smutku,
• pesymizm,
• lęk,
• poczucie bezwartościowości,
• problemy ze snem,
• zmiany apetytu,
• utrata zainteresowania ulubionymi aktywnościami,
• zaburzenia funkcji poznawczych, czyli koncentracji i uwagi, pamięci,
• poczucie spowolnienia.

Terapię esketaminą należy włączać w sytuacji, gdy osobie zmagającej się z depresją nie pomogły inne, typowe leki przeciwdepresyjne, których skuteczność ocenia się na 70-80% stwierdzonych przypadków epizodu depresyjnego. Do leczenia kwalifikuje się pacjentów, którzy mają za sobą terapie co najmniej dwoma lekami przeciwdepresyjnymi.

Esketaminę stosuje się ją u osób zmagających się z depresją, na które nie zadziałały inne leki. Przyjmując ją pacjent równolegle zażywa także inny lek przeciwdepresyjny, który reguluje poziom serotoniny i noradrenaliny oraz uzupełnia jej działanie.

Lek przyjmuje się co najmniej 6 miesięcy, najpierw 2 razy w tygodniu, w kolejnych tygodniach terapii raz na tydzień, a następnie raz na dwa tygodnie.

Esketaminę podaje się donosowo, w kontrolowanych warunkach, pod opieką lekarza lub pracownika ochrony zdrowia.

Bezpośrednio po zażyciu esketaminy u osoby z depresją może pojawić się:

• trwający kilka minut stan euforii, gwałtownie podwyższony nastrój,
• zawroty głowy,
• dezorientacja,
• przemijające zaburzenia odczuwania smaku,
• senność.

Stosując esketaminę należy zachować środki ostrożności. Po jej zażyciu należy pozostać co najmniej przez 1,5 godziny na terenie placówki medycznej. Powrót do domu jest możliwy dopiero po kontroli lekarza. Ma to związek z ryzykiem pojawienia się wspomnianych działań niepożądanych. Przez cały dzień po podaniu leku nie wolno prowadzić pojazdów.

Esketaminy nie mogą stosować osoby borykające się z chorobami układu nerwowego (np. padaczka).

Kwestia ceny esketaminy to jej poważna wada. Terapia nią (np. z zastosowaniem leku Spravato) nie jest refundowana. Na całkowity koszt leczenia składa się koszt preparatu, ale także porady lekarskie oraz opieka po podaniu leku. Wizyta, zarówno kwalifikująca, jak i terapeutyczna, kosztuje od 200 do 500 zł. Dawka leku to koszt ponad 1 000 zł.

Szacunkowy koszty terapii w fazie indukcji (1-4 tydzień) wynosi około 25 000 zł, w fazach podtrzymujących: I (5-12 tydzień) - 12 000 zł, II (od 13 tygodnia) – 4 000 zł.

Gdzie kupić esketaminę? Leki zamawiane są przez lekarza prowadzącego terapię, po przeprowadzeniu wizyty kwalifikującej. Leczenie można podjąć w wielu ośrodkach w Polsce.