Eurytmia – na czym polega i jakie są jej cele

Eurytmia, tłumaczona z greckiego jako "dobre poruszanie się" lub "właściwy rytm", jest sztuką poruszania się przy muzyce i odpowiednich tekstach. Swoją formą przypomina taniec. Jej istotą jest to, że słowo mówione i muzyka stają się „widzialne”, bowiem wyraża je gest i ruch. Ta forma sztuki wywodzi się z szerszego systemu – antropozofii, zapoczątkowanej przez Rudolfa Steinera. Główną rolę odgrywa w niej bezpośrednie poznanie świata duchowego wsparte na indywidualnym doświadczeniu, praktyce duchowej i na związanej z tą praktyką całościowej przemianie człowieka.

Antropozofia w XX w. zainspirowała wiele ruchów i inicjatyw. Najbardziej znaczące to:

• pedagogika waldorfska,
• pedagogika specjalna (lecznicza, tzw. camphill movement),
• medycyna antropozoficzna,
• inspiracje w sztuce: „styl goetheanistyczny” w architekturze organicznej, antropozoficzna sztuka aktorska czy eurytmia.

Zazwyczaj zadaniem osób oddających się eurytmii jest wsłuchiwanie się w muzykę i oddawanie za pomocą ruchów zmian jej rytmu. Ten szczególny, skoordynowany z rytmem muzyki, przy jednoczesnej recytacji odpowiednich tekstów, sposób poruszania się jest kompilacją mowy, specjalnych gestów i ruchów tanecznych. Eurytmia określana jest także jako widziana mowa lub mowa widzialna w ludzkim ruchu.

Jej celem jest ustanowienie harmonii pomiędzy człowiekiem i jego ciałem tak, by ten rozwinął swoje najlepsze zdolności, zdobył nad sobą kontrolę, rozluźnił napięcie psychiczne i zyskał lepsze samopoczucie.

Eurytmię, w roku 1911 roku, opracował Rudolf Steiner. W pierwszej połowie XX wieku była wykorzystywana przez szwajcarskiego kompozytora Emile Jaques-Dalcroze’a, który widział w niej drogę do lepszego poznania muzyki poprzez ruch oraz osiągnięcia harmonii ciała i umysłu. W Polsce, choć eurytmia była znana już przed wojną. Obecnie zajęcia są prowadzone niemal na całym świecie.

Eurytmię można studiować. Studia trwają 4 lata. W ich trakcie przekazywana jest wiedza na temat terapii i pedagogiki. Eurytmię leczniczą można studiować po zakończeniu studiów 4-letnich. Staż pedagogiczny odbywa się najczęściej w jednej ze "szkół Waldorfa", gdzie eurytmia wykładana jest jako jeden z przedmiotów. Kursy eurytmii prowadzi szkoła eurytmii w Krakowie. Eurytmia ma wiele odmian. Obecnie istnieje:

• eurytmia artystyczna, wykonywana scenicznie,
• eurytmia lecznicza i terapeutyczna,
• eurytmia pedagogiczna. To przedmiot nauczania w szkołach waldorfskich.

Szkoła waldorfska opiera się na pedagogice Rudolfa Steinera. Jej nazwa (pedagogika waldorfska, pedagogika Steinera) pochodzi zarówno od nazwiska jej twórcy, jak i pierwszej szkoły dla dzieci robotników Freie Waldorfschule, założonej przez Rudolfa Steinera w 1919 w Stuttgarcie. Jej głównym zadaniem jest żywe pielęgnowanie zrozumienia istoty człowieka i jego rozwoju w powiązaniu ze światem i społeczeństwem. Celem zaś wspieranie wszechstronnego rozwoju dziecka, rozumianego jako rozwój trzech sfer: myślenia, uczuć i woli. Typowe dla szkół waldorfskich jest brak ocen i podręczników, edukacja zintegrowana na przestrzeni szkoły podstawowej, a nie tylko w młodszych klasach.

Charakterystyczne dla pedagogiki waldorfskiej jest przywiązywanie dużej wagi do działań artystycznych, takich jak malowanie, rysowanie form, śpiewanie, gra na instrumentach, eurytmia, a także uczenia poprzez praktyczne działanie: praca z drewnem, prace ręczne, pielęgnacja ogrodu. Podkreśla się rolę rytmu w zdrowym kształtowaniu nauczania.

Jednym z przedmiotów uczonych w szkołach waldorfskich jest eurytmia. Ponieważ jest sztuką ruchu, która angażuje całego człowieka, integruje ruch ciała z ruchami, przez co kreuje harmonijną relację między ciałem a elementem duchowym, traktuje się ją jako ważny środek wspierający rozwój na jego różnych etapach.

Ta forma sztuki ma stymulować rozwój emocjonalny i społeczny, wzmacniać świadomość ruchu własnego ciała, zdolność do koncentracji oraz wrażliwość na piękno. Jej celem jest ustanowienie harmonii pomiędzy duchem i ciałem tak, by człowiek rozwinął swoje wszystkie zdolności i zdobył pełną kontrolę nad sobą.