Fasciolopsis buski - cykl rozwojowy, objawy i leczenie fasciolopsozy
Fasciolopsis buski to największa przywra spotykana u człowieka. Pasożyt wywołuje chorobę o nazwie fasciolopsoza. Rejonem endemicznym jego występowania jest Południowo-Wschodnia Azja. Inwazje pasożytnicze o niewielkim nasileniu przebiegają zazwyczaj bezobjawowo. W skrajnych przypadkach może dojść do wyniszczenia organizmu i śmierci. Co warto wiedzieć o Fasciolopsis buski?
1. Co to jest Fasciolopsis buski?
Fasciolopsis buski to gatunek pasożytniczej przywry, która wywołuje chorobę fasciolopsoza (fasciolopsidosis). To największa przywra spotykana u człowieka. Dorosłe osobniki osiągają 7,5 cm długości. Pasożyt jest rozpowszechniony na Dalekim Wschodzie i subkontynencie Indyjskim. Szacuje się, że na całym świecie zarażonych nim może być 10 milionów ludzi.
Zobacz także:
2. Cykl rozwojowy przywry
Pierwszym żywicielem Fasciolopsis buski są ślimaki wodne, które ulegają zarażeniu, gdy do ich organizmu dostaną się miracidia przywry. Kolejne stadia rozwojowe - sporocysta, redia, cerkaria - Fasciolopsis buski przechodzi w ślimaku, następnie go opuszcza. Osiada na wodnych roślinach. Najczęściej są to orzechy wodne i kasztany wodne. Na nich przeobraża się w metacerkarię.
Inwazyjna metacerkaria jest chroniona przez torbiel. Dzięki temu, czekając na połknięcie przez człowieka lub zwierzę (najczęściej świnię), w temperaturze do 5 stopni może przetrwać dłużej niż rok. Zabójczy dla niej jest mróz i wysuszenie.
Fasciolopsis buski może zostać zjedzony wraz z rośliną przez świnię albo człowieka. Ponieważ metacerkaria mogą być obecne także na powierzchni wody, możliwe jest również zarażenie się przywrą wskutek jej wypicia.
Połknięta metacerkaria w przewodzie pokarmowym kolejnego żywiciela przyczepia się do ściany jelita czczego lub dwunastnicy. Po około 3 miesiącach osiąga dojrzałość. Ponieważ jest hermafrodytą i sama się zapładnia, do rozmnażania nie potrzebuje partnera. Składa jaja, które są wydalane z kałem na zewnątrz - często ponownie trafiają do zbiornika wodnego. Wówczas cykl pasożyta zamyka się.
Jaja Fasciolopsis buski są elipsoidalne, z cienką błoną i zazwyczaj słabo zaznaczonym wieczkiem (operculum). Ich wielkość waha się w granicach 130-159 na 78-98 µm. Długość życia dorosłego osobnika wynosi mniej więcej dwanaście miesięcy.
3. Objawy zakażenia Fasciolopsis buski
Inwazje pasożytnicze o niewielkim nasileniu przebiegają zazwyczaj bezobjawowo. Inwazje ciężkie manifestują się gorączką, biegunkami, kolką, uczuciem przelewania się, bólami brzucha po lewej stronie. Pojawiają się także zaburzenia wchłaniania. Metabolity przywr mogą powodować reakcje alergiczne i obrzęk skóry. Przywra ta może także przenosić inne zakażenia.
W ostrych przypadkach zakażenie może prowadzić do anemii, zatrucia toksynami, zaburzeń wchłaniania, owrzodzenia i ropnia jelit (w tym posocznicy), niedrożności jelita i obrzęków, wodobrzusza. W skrajnych przypadkach może dojść do wyniszczenia organizmu i śmierci.
Zachorowania na fasciolopsozę obserwuje się w regionach, gdzie hodowane są świnie spożywające surowe rośliny wodne, takie jak orzechy czy kasztany wodne.
4. Rozpoznanie i leczenie fasciolopsozy
W przypadku przebywania w rejonach endemicznego występowania przywrzyc jelitowych i zaobserwowania objawów, które mogą wskazywać na fasciolopsozę bądź inne zakażenie pasożytnicze, należy zgłosić się do lekarza. Rozpoznanie przywrzyc jelitowych opiera się na stwierdzeniu obecności charakterystycznych jaj pasożyta (rzadziej dorosłych osobników) w kale (badanie koproskopowe) lub wymiocinach chorych.
Standardowym postępowaniem, tak przy w przypadku rozpoznawania innych chorób pasożytniczych, jest analiza objawów oraz badanie kału. Jest to o tyle problematyczne, że o ile obecność larwy w próbce nie budzi wątpliwości, o tyle sklasyfikowanie jaj jest praktycznie niemożliwe, ponieważ wyglądają one tak samo jak jaja motylicy wątrobowej.
W leczeniu fasciolopsozy stosuje się leki przeciwpasożytnicze. Lekiem z wyboru jest prazykwantel. Możliwe jest całkowite wyleczenie przywrzyc jelitowych, a jak najszybsza terapia jest bardzo ważna zwłaszcza w przypadku zakażenia mnogiego, które odbija się na zdrowiu i kondycji osoby zakażonej, a i może prowadzić do śmierci.
Aby uniknąć zachorowania na przywrzyce jelitowe, należy:
- unikać spożywania surowych roślin wodnych,
- unikać picia wody o nieznany bądź niepewnym pochodzeniu,
- unikać jedzenia surowych lub poddanych niewystarczającej obróbce cieplnej ryb słodkowodnych żyjących w rejonach endemicznego występowania przywrzyc jelitowych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.