Fosfolipidy — właściwości i rola, suplementy i źródła w diecie

Fosfolipidy (inaczej fosfatydy lub fosfotłuszczowce) to organiczne związki chemiczne i substancje, które naturalnie występują w organizmie, zwłaszcza w tkance nerwowej, wątrobie i krwi. To budulec błon otaczających komórki. Stanowią główny składnik lipidowy błon cytoplazmatycznych. Zalicza się je do związków tłuszczowych (lipidów).

Budowa fosfolipidu i właściwości

Fosfolipidy to estry kwasu cholinofosforowego i nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolowego, linolenowego, oleinowego). Tworzą macierz, w której zanurzone są białka i lipidy.

Substancje są zbudowane z dwóch cząsteczek kwasów tłuszczowych, cząsteczki określonego alkoholu oraz reszty kwasu fosforanowego związanego z zasadą azotową. Jedna część ich cząsteczek, zawierająca kwasy tłuszczowe, jest hydrofobowa, zaś druga, z resztą kwasu fosforowego, hydrofilna. Cząsteczki hydrofobowe nie ulegają rozpuszczeniu w wodzie, w przeciwieństwie do cząsteczek hydrofilnych (to amfifilowość).

W zależności od rodzaju alkoholu, stanowiącego zrąb cząsteczki, wyróżnia się:

• glicerofosfolipidy (pochodne gliceryny),
• sfingofosfolipidy (pochodne sfingozyny).

Za podstawowe działanie fosfolipidów uznaje się przyspieszenie regeneracji i stabilizację błon komórkowych, hamowanie peroksydacji lipidów oraz hamowanie syntezy kolagenu.

Dzięki właściwościom hydrofilnym, jak i hydrofobowym substancje są w stanie stworzyć tak zwaną dwuwarstwę lipidową, która izoluje wnętrze komórki od otoczenia. Zapewniają także płynność błony komórkowej oraz jej półprzepuszczalność. Mogą także zostać rozłożone przez komórkę w celu pozyskania energii.

Ponadto fosfolipidy wykazują istotne działanie ochronne oraz regeneracyjne dla tkanek wątroby. Fosfolipidy wprowadzone do organizmu wbudowują się w błony komórkowe oraz w uszkodzone komórki wątroby — hepatocyty. To sprawia, że poprawia się praca układów enzymatycznych oraz forma receptorów błonowych. Dochodzi do regeneracji, stabilizacji i ochrony błon komórkowych

Fosfolipidy są również przyswajane wraz z przyswajanym pożywieniem. Produkty bogate w fosfolipidy to:

• nasiona soi,
• orzechy,
• jaja kurze,
• mięso, głównie wołowina, wieprzowina,
• mięso drobiowe,
• kiełki pszenicy,
• szparagi,
• ryby,
• owoce morza.

Zdrowa, racjonalna, różnorodna, czyli dobrze zbilansowana dieta zaspokaja człowieka na fosfolipidy. Zdarzają się jednak sytuacje, że konieczna bądź wskazana jest ich suplementacja.

Suplementacja fosfolipidów może być pomocna, gdy doszło do uszkodzenia wątroby. Wskazaniami do stosowania fosfolipidów są ostre i przewlekłe choroby wątroby, takie jak:

• przewlekłe zapalenie wątroby,
• toksyczne uszkodzenia wątroby,
• polekowe uszkodzenia wątroby,
• ostre zapalenie wątroby,
• poalkoholowe uszkodzenia wątroby,
• inne choroby wątroby, np. wirusowe.

Preparaty zawierające fosfolipidy zalecane są także wspomagająco w leczeniu zaburzeń lipidowych wątroby, leczeniu chorób dróg żółciowych i kamicy żółciowej, ale i chorób układu krwionośnego (np. choroba niedokrwienna serca, zawał, arterioskleroza).

Fosfolipidy — leki i suplementy diety

Jaki jest dobry lek na wątrobę z fosfolipidami? Preparaty na rynku polskim zawierające fosfolipidy to:

• kapsułki twarde Esseliv forte, Esseliv max,
• kapsułki Essentiale forte, kapsułki twarde Essentiale MAX,
• kapsułki Essepatil EXTRA Activlab Pharma,
• kapsułki Essetil Forte,
• krople do oczu Softeye Lipid.

Dostępne są także preparaty — substancje złożone zawierające fosfolipidy:

• fosfolipidy i cholekalcyferol oraz wyciąg z kłącza ostryżu długiego (kurkumy),
• fosfolipidy i wyciąg z karczochów oraz witaminy,
• fosfolipidy i wyciąg z kłącza ostryżu długiego (kurkumy),
• fosfolipidy i wyciąg z kłącza ostryżu długiego (kurkumy), ornityna (asparaginian ornityny) oraz witaminy.

Do produkcji leków i suplementów diety najczęściej używa się fosfolipidów pochodzących z nasion soi lub ikry łososia. Który preparat wybrać? Warto sprawdzić na ulotce informację, ile w procent wynosi zawartość czystej fosfatydylocholiny, a nie ilość mieszaniny fosfolipidów lub lipidów.