Grzybica jamy ustnej po leczeniu astmy
Stosowanie wziewnych sterydów w astmie może powodować grzybicę jamy ustnej i gardła. Powikłaniu temu można jednak zapobiegać, stosując się do odpowiednich zaleceń. Glikokortykosteroidy wziewne, zwane też sterydami, są powszechnie stosowane w leczeniu astmy. Ich zaletą jest skuteczność – podawane bezpośrednio do drzewa oskrzelowego szybko docierają w miejsce działania. Niestety stosowanie glikokortykosteroidów przy użyciu inhalatora może wywoływać miejscowe powikłania, takie jak kaszel, chrypka i grzybica jamy ustnej i gardła.
1. Obniżenie odporności przez glikokortykosteroidy
Grzybica po stosowaniu wziewnych sterydów może dotyczyć jamy ustnej, języka i gardła. Jej pojawienie się jest związane z działaniem glikokortykosteroidów, które obniżają odporność. W przypadku astmy umożliwia to zmniejszenie stanu zapalnego oskrzeli, ale jednocześnie zwiększa ryzyko zakażenia w obrębie innych części układu oddechowego.
Podczas inhalacji większość wdychanego leku przedostaje się bezpośrednio do oskrzeli. Jednak niewielka ilość sterydów osadza się na błonie śluzowej jamy ustnej, dziąsłach, języku i gardle, powodując miejscowe osłabienie odporności.
W jamie ustnej każdego człowieka występują bakterie i grzyby, które dzięki prawidłowej funkcji układu odpornościowego nie rozmnażają się nadmiernie i nie wywołują infekcji. Jeżeli jednak dojdzie do załamania miejscowych procesów immunologicznych, jak ma to miejsce w przypadku stosowania wziewnych sterydów w astmie, osłabienie odporności jest wykorzystywane przez rodzaj grzyba z rodziny drożdżaków – Candida albicans i dochodzi do rozwoju grzybicy. Ten rodzaj zakażenia drożdżakowego występuje również powszechnie u małych dzieci, gdyż ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały.
2. Objawy grzybicy jamy ustnej w astmie
Grzybica jamy ustnej wywołana przez Candida albicans objawia się jako białe naloty występujące na języku i na błonie śluzowej gardła. Zazwyczaj zmiany nie wywołują żadnych dolegliwości i często są wykrywane przypadkowo podczas badania. Gdy naloty są rozległe i zlokalizowane w gardle, mogą wywoływać uczucie dyskomfortu, zwłaszcza podczas połykania pokarmów.
3. Płukanie jamy ustnej
Warto wiedzieć, że tej nieprzyjemnej dolegliwości można skutecznie zapobiegać. Przede wszystkim należy przepłukiwać wodą jamę ustną i gardło oraz myć zęby po każdym stosowaniu inhalatora. Pozwoli to na wypłukanie leku z niepożądanych miejsc. Niestety u niektórych osób grzybica rozwija się pomimo stosowania się do powyższych zaleceń.
4. Spejsery
Innym rozwiązaniem jest zastosowanie spejserów do podawania leku. Spejser to specjalna komora z tubą, do której uwalniany jest lek. Po uwolnieniu odpowiedniej dawki do spejsera, wdycha się lek przez 5-10 spokojnych oddechów. Taka forma podawania leku umożliwia lepszą dystrybucję aerozolu, który dostaje się bezpośrednio do oskrzeli, nie osadzając się po drodze w gardle.
Minusem stosowania spejserów jest ich cena (ok. 40-70 zł). Ich używanie związane jest jednak z większą przyswajalnością leku, czyli większą skutecznością takiej samej dawki leku, w porównaniu do korzystania z tradycyjnych inhalatorów. Spejsery powinny być także stosowane u dzieci, które poza zwiększonym ryzykiem rozwoju grzybicy jamy ustnej często mają problemy z prawidłową techniką przyjmowania leku przez inhalator.
Niestety spejsery nie mogą być stosowane w przypadku niektórych postaci leków podawanych w inhalatorach proszkowych. Używanie inhalatorów proszkowych wydaje się w większym stopniu sprzyjać rozwojowi grzybicy jamy ustnej. Proszek z inhalatora nie rozpuszcza się dobrze w wodzie, co sprawia że zabiegi płukania jamy ustnej nie usuwają całości zalegającego na błonach śluzowych leku. W tym przypadku skuteczne może się okazać stosowanie płynów do płukania jamy ustnej na bazie alkoholu, które nie powinny być jednak używane przez dzieci.
5. Leczenie grzybicy w astmie
Jeżeli dojdzie do rozwoju grzybicy jamy ustnej po używaniu sterydów wziewnych, konieczne jest leczenie farmakologiczne. Stosuje się preparaty przeciwgrzybicze, np. nystatynę w płynie lub doustny preparat zawierający flutykazon. Niektóre przypadki grzybicy wymagają regularnego przepłukiwania gardła płynem z nystatyną, zazwyczaj od kilku razy dziennie do kilku razy w tygodniu.
Grzybica jamy ustnej wynikająca ze stosowania wziewnych leków na astmę nie jest groźnym powikłaniem, ale może być uciążliwa i powodować dyskomfort. W wyniku osłabienia mechanizmów odpornościowych przez glikokortykosteroidy osadzające się w jamie ustnej i w gardle podczas inhalacji, dochodzi do nadmiernego rozrostu grzyba drożdżakopodobnego Candida albicans. Zakażenie objawia się pod postacią białych nalotów na błonie śluzowej.
W przypadku korzystania z tradycyjnych inhalatorów i inhalatorów proszkowych należy pamiętać o płukaniu jamy ustnej po każdej dawce leku, co pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia grzybicy. Grzybicę jamy ustnej leczy się środkami przeciwgrzybiczymi, takimi jak nystatyna i flutykazon. W przypadku opornych i rozległych zmian niereagujących na leczenie, jedynym rozwiązaniem może być zmiana leku na inny lub zastosowanie spejsera, jeśli jest taka możliwość.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.