Hiperandrogenizm - przyczyny, objawy, leczenie
Hiperandrogenizm oznacza nadmiar męskich hormonów płciowych u kobiet. To przyczyna pojawiania się u nich cech typowych dla mężczyzn. Mowa o łysieniu i nadmiernym owłosieniu, jak również otyłości brzusznej i innych zmianach sylwetki. Jakie są przyczyny zaburzenia? Na czym polega leczenie hiperandrogenizmu? Jak sobie z nim radzić?
1. Czym jest hiperandrogenizm?
Hiperandrogenizm to nadmiar androgenów, męskich hormonów płciowych w organizmie kobiety. Zaburzenie dotyczy około 5-10 procent kobiet w wieku rozrodczym. Mówiąc o androgenach, należy pamiętać, że hormony te występują w organizmie zarówno mężczyzny, jak i kobiety.
Inne są jednak ich ilości – u kobiet zdecydowanie mniejsze. Gdy ich poziom znacznie wzrasta, a w rezultacie proporcja estrogenów do androgenów zostaje zaburzona, mówi się hiperandrogenizacji. Androgeny, męskie hormony płciowe, odgrywają w organizmie ważną rolę.
Determinują rozwój męskich narządów płciowych, odpowiadają za rozwój wtórnych cech płciowych, takich jak męska sylwetka ciała, męski zarost czy owłosienie łonowe, ton głosu. Wpływają na popęd seksualny. Za ich produkcję odpowiadają jądra i kora nadnerczy u mężczyzny i jajniki oraz kora nadnerczy u kobiety.
2. Przyczyny nadmiaru androgenów u kobiet
Przyczyny hiperandrogenizmu, czyli nadmiaru androgenów u kobiet, są różne. To na przykład ich nadprodukcja w nadnerczach, jajnikach i jądrach, którą wywołuje:
- zespół policystycznych jajników,
- nadczynność nadnerczy i guzy nadnerczy,
- jajniki drobnopęcherzykowe,
- przerost komórek osłonki jajnika,
- guzy jajnika, które produkują hormony,
- choroby endokrynologiczne, takie jak na przykład choroba Cushinga.
Nadmiar androgenów u kobiet może być skutkiem zażywania leków, takich jak sterydy anaboliczne, preparaty włączane podczas leczenia endometriozy, a także niektóre leki przeciwdrgawkowe czy wykorzystywane w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Nie bez znaczenia jest także spadek poziomu estrogenów, żeńskich hormonów. To zjawisko naturalne, obserwowane podczas menopauzy.
3. Objawy hiperandrogenizmu
Nadmiar męskich hormonów płciowych u kobiet manifestuje się wieloma charakterystycznymi zmianami w wyglądzie. Ponieważ androgeny odpowiadają za rozwój cech typowych dla płci męskiej, u kobiet ich wysoki poziom prowadzi do defeminizacji i maskulinizacji.
Co to oznacza? Następuje zanik cech typowych dla kobiecego wyglądu. Kobiety upodabniają się do mężczyzn. Objawem hiperandrogenizacji jest:
- obniżenie tonu głosu,
- przyrost masy mięśniowej,
- zmiana kształtu sylwetki ciała (poszerzają się barki, a tkanka tłuszczowa odkłada się w miejscach dla kobiet nietypowych),
- otyłość typu brzusznego,
- nadmierne owłosienie ciała (hirsutyzm - włosy pojawiają się na piersiach, udach, klatce piersiowej, brodzie, pośladkach),
- nadmierne wydzielanie łoju (przetłuszczanie się włosów, łojotokowe zapalenie skóry lub trądzik hormonalny),
- łysienie typu męskiego,
- nadciśnienie tętnicze,
- podwyższony poziom cholesterolu we krwi,
- insulinooporność,
- cukrzyca,
- ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
- zmiany w wyglądzie zewnętrznych narządów płciowych (rzadko).
Problem nadmiaru androgenów bezpośrednio przekłada się na wygląd kobiety, co prowadzi do spadku jej samooceny, pogorszenia kontaktów społecznych, a nawet depresji.
Oznacza to, że hiperandrogenizm nie jest wyłącznie problemem natury estetycznej. Stanowi zagrożenie dla zdrowia zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Ponadto zmianie ulegają cykle miesiączkowe, co ma wpływ na płodność i ciążę.
Może dojść do zaburzeń libido, zatrzymania menstruacji bądź zahamowania owulacji. Pojawia się także ryzyko poronienia czy problemów z donoszeniem płodu, gdy hiperandrogenizm pojawi się zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży.
4. Leczenie nadmiaru męskich hormonów płciowych u kobiet
Leczenie hiperandrogenizmu jest konieczne i bardzo ważne. Terapia ma charakter zarówno objawowy, jak i przyczynowy. Leczenie przyczynowe nadmiaru androgenów u kobiet to przede wszystkim terapie hormonalne.
Rodzaj zleconych leków zależy od przyczyny hiperandrogenizmu. Inaczej leczy się zespół policystycznych jajników, a inaczej choroby endokrynologiczne, takie jak na przykład choroba Cushinga czy przerost nadnerczy. Gdy powodem zaburzeń są guzy hormonalnie czynne, przeprowadza się zabieg operacyjny.
Nie mniej ważne jest leczenie objawowe, skupiające się na neutralizowaniu bądź minimalizowaniu dokuczliwości towarzyszących hiperandrogenizmowi objawów. Podstawą działań są zabiegi kosmetyczne, na przykład pomagające pozbyć się zbędnego owłosienia.
Pomocna może być dieta – racjonalna i dobrze zbilansowana, która wspiera dbanie wagę, a także aktywności fizyczna – regularna i umiarkowana, wpływająca na samopoczucie, kondycję i zdrowie.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.