Infekcyjne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie
Infekcyjne zapalenie stawów to proces zapalny wywołany obecnością patogenów w obrębie jamy stawowej. Zwykle objawia się bólem, obrzękiem, zaczerwienieniem i ograniczoną ruchomością stawu. Może mieć różne przyczyny. Najczęściej wywołują go bakterie, ale również wirusy, grzyby i pasożyty. Jak przebiega diagnostyka i leczenie? Dlaczego trzeba szybko działać?
1. Co to jest infekcyjne zapalenie stawów?
Infekcyjne zapalenie stawów (ang. infectious arthritis, IZS) wywołują patogeny, które znalazły się w błonie maziowej, jamie stawowej lub tkankach okołostawowych. Choroba zwykle obejmuje tylko jeden staw, najczęściej kolanowy, choć w cięższych przypadkach zapalenie może objąć także wielu stawów. W zależności od przebiegu choroby wyróżnia się zapalenie ostre lub przewlekłe.
Na infekcyjne zapalenie stawów częściej chorują pacjenci przed 15. rokiem życia lub po 55. roku życia. Wśród dorosłych roczna zapadalność na IZS wynosi około 2 do 5 osób na 100 tysięcy (dwa razy częściej wśród dzieci).
2. Przyczyny infekcyjnego zapalenia stawów
Za infekcyjne zapalenie stawów najczęściej odpowiadają bakterie. To bakteryjne zapalenie stawów (ang. septic arthritis), które dzieli się na rzeżączkowe zapalenie stawów i nierzeżączkowe bakteryjne zapalenie stawów. Winne są również wirusy (wirusowe zapalenie stawów) i grzyby (grzybicze zapalenie stawów).
Do zakażenia dochodzi:
- bezpośrednio, na przykład podczas urazu, nakłuwania stawu lub operacji chirurgicznej przeprowadzanej w jego obrębie,
- drogą krwi, w sytuacji, gdy w organizmie pojawiła się infekcja,
- poprzez przeniesienie się zakażenia z pobliskich struktur: kości, szpiku kostnego, skóry czy tkanki podskórnej.
Czynnikami ryzyka zachorowania na zapalenie stawów są choroby reumatyczne, cukrzyca, hemofilia, niewydolność nerek lub wątroby, zaburzenia odporności, podeszły wiek, a także dożylne przyjmowanie narkotyków.
3. Objawy septycznego zapalenia stawów
Objawy septycznego zapalenia stawu pojawiają się nagle i szybko narastają. Choroba rzadko ma przebieg przewlekły i z mniejszym nasileniem objawów. Zwykle w okolicy stawu pojawia się:
- ból,
- obrzęk,
- zaczerwienie,
- nadmierne ocieplenie skóry,
- pogorszenie ruchomości stawu,
- zmiany skórne. W zależności od rodzaju patogenu są to bąble, rumień krosty lub grudki.
U zdecydowanej większości chorych występuje gorączka.
4. Diagnostyka choroby
W sytuacji, gdy pojawiają się objawy wskazujące na infekcyjne zapalenie stawów, należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Diagnozę stawia się w oparciu o wywiad, w którym odnotowuje się:
- okoliczności pojawienia się objawów zapalenia stawu,
- natężenie objawów,
- przebyte niedawno operacje lub urazy w obrębie stawu,
- choroby towarzyszące i inne czynniki ryzyka.
Nie mniej ważne jest badanie, w którym stwierdza się cechy świadczące o zapaleniu stawu, a także badania dodatkowe: wskaźniki zapalenia, czyli CRP i OB (są zwiększone), a także morfologia krwi (stwierdza się zwiększoną liczbę leukocytów, czyli białych krwinek.
Czasem niezbędne jest badanie rentgenowskie (RTG), badanie ultrasonograficzne (USG), rezonans magnetyczny (RM, MRI), tomografia komputerowa (TK) lub scyntygrafia oraz specjalistyczne badania laboratoryjne.
Podstawą rozpoznania infekcyjnego zapalenia stawów jest pobranie płynu stawowego i badanie, którego celem jest ustalenie, jaki patogen wywołał objawy infekcji.
5. Leczenie infekcyjnego zapalenia stawów
Zarówno diagnostyka, jak i leczenie septycznego zapalenia stawów najczęściej odbywa się w warunkach szpitalnych. Podstawowym leczeniem w przypadku zakażeń bakteryjnych stosuje się antybiotykoterapię, przy zakażeniach grzybiczych - leki przeciwgrzybicze. Wirusowe zapalenie stawów wymaga zastosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
W celu usunięcia zapalnego płynu stawowego i oczyszczenia stawu stosuje się nakłucia stawów. By złagodzić dolegliwości bólowych włącza się również leki przeciwbólowe. Zwykle zajęty staw jest unieruchamiany.
Rokowania zależą od stanu, w jakim jest staw i szybkości wdrożonego leczenia. Co to znaczy? Choć wyleczenie infekcyjnego zapalenia stawów jest zdecydowanie możliwe, zdarzają się powikłania, takie jak trwałe uszkodzenie stawu.
To dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej rozpocząć leczenie. Należy reagować zaraz po pojawieniu się pierwszych niepokojących objawów. Infekcyjne zapalenie stawów jest chorobą, której nie wolno lekceważyć, ponieważ zapalenie stawów o ciężkim przebiegu może stanowić zagrożenia dla życia pacjenta.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.