Objawy cukrzycy typu 1 

Cukrzyca typu 1 pojawia się przede wszystkim u dzieci i osób młodych, często w trakcie lub pewien czas po infekcji, np. wirusowej. W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy zawsze rozważać możliwość jej wystąpienia.

Jeżeli poziom cukru osiągnie bardzo wysokie wartości, może dojść do rozwoju kwasicy ketonowej. Przy niedoborze lub braku insuliny, glukoza nie jest transportowana do komórek i wzrasta jej stężenie we krwi. Skoro glukoza nie może być przetworzona w energię, organizm czerpie ją z reakcji spalania tłuszczów.

Produktem ubocznym tego procesu są tzw. ciała ketonowe, które zakwaszają organizm. Kwasica ketonowa jest bardzo niebezpiecznym stanem. Może prowadzić do śpiączki i sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia. Jej objawy to:

• głęboki, przyspieszony oddech,
• sucha skóra i uczucie suchości w jamie ustnej,
• zaczerwieniona twarz,
• zapach acetonu z ust (ostra woń, jaką znamy z rozpuszczalników i zmywaczy do paznokci),
• nudności, wymioty,
• ból brzucha.

Zwiększona częstotliwość wizyt w toalecie zwykle zwraca uwagę chorego, ale rzadko jest w pierwszym momencie kojarzona z cukrzycą typu 1. Przy wysokim poziomie cukru we krwi dochodzi do zwiększonej produkcji moczu. Przeładowane cukrem nerki bronią się, próbując rozcieńczyć mocz dodatkową ilością wody.

Dlatego u osób z nieleczoną cukrzycą pęcherz wydaje się być zawsze pełny. Częstsze niż zwykle oddawanie moczu bywa więc pierwszym ****objawem choroby.

Uczucie ciągłego pragnienia i znacznie zwiększona ilość przyjmowanych płynów to także objawy charakterystyczne dla cukrzycy. Większa ilość produkowanego moczu wiąże się ze zmniejszoną objętością wody we krwi i prowadzi do odwodnienia.

Stąd konieczność wypijania dodatkowych płynów. Objaw ten zwykle nie jest kojarzony z tą chorobą i często bywa bagatelizowany, zwłaszcza przy braku innych dolegliwości.

Gubienie kilogramów bez stosowania diety i zwiększenia aktywności fizycznej jest charakterystyczne bardziej dla cukrzycy typu 1 niż typu 2. Wynika to z faktu, że w tym rodzaju choroby trzustka z różnych przyczyn, np.  z powodu infekcji wirusowej lub reakcji autoimmunologicznej, przestaje produkować insulinę.

Glukoza nie dociera w tej sytuacji do komórek, w związku z czym organizm rozpaczliwie próbuje uzyskać energię z innych źródeł, np. rozkładając mięśnie i tkankę tłuszczową.

Cukrzyca typu 2 zazwyczaj rozwija się dłużej, ze stopniowo narastającą insulinoopornością, więc zwykle nie dochodzi do nagłej utraty wagi.

Z powodu trudności z produkcją energii przez pozbawione glukozy komórki, mięśnie i inne narządy stale wysyłają informację o zbyt małej ilości "paliwa". Powoduje to zwiększone uczucie głodu, które może być odczuwane również po posiłku.

Przy braku insuliny, pomimo stałego dostarczania glukozy do organizmu, tkanki pozostają niezaspokojone i dlatego głód w cukrzycy nie może zostać nasycony.

Stałe uczucie zmęczenia, apatia i poczucie słabości wynikają dosłownie z braku energii. Przy nieobecności insuliny, glukoza zamiast w komórkach, znajduje się we krwi.

Komórki „głodują”, są pozbawione źródła energii. Szczególnie wrażliwe na brak glukozy są neurony, czyli komórki znajdujące się w mózgu. Stąd bierze się uczucie opadania z sił, zmęczenie i gorsza tolerancja wysiłku.

W cukrzycy dochodzi do zwiększonego wydalania wody z moczem i "odciągania" jej z krwi oraz innych przestrzeni, w tym również soczewki oka. Mniej elastyczna soczewka nie jest w stanie prawidłowo dostosować się, aby uzyskać ostry obraz oglądanych przedmiotów.

Stąd w cukrzycy może wystąpić wrażenie pogorszenia się wzroku. Innym powikłaniem w cukrzycy jest retinopatia, czyli zwyrodnienie siatkówki. Wynika ona z powikłań naczyniowych, które rozwijają się z czasem. Zła kontrola cukrzycy sprzyja szybszemu jej rozwojowi.

Mrowienie w nogach i zaburzenia czucia związane są z neuropatią – zniszczeniem nerwów wynikającym z podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Niszczenie neuronów postępuje stopniowo i dotyczy zwłaszcza kończyn.

Ten objaw nie wystąpi raczej jako pierwszy w cukrzycy typu 1, ze względu na jej szybki i nagły rozwój. Będzie natomiast pogłębiał się z czasem. Utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi znacznie zmniejsza postęp neuropatii, ale nie hamuje jej całkowicie.

Cukrzyca jest złożoną chorobą, która wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Chorzy mają zwiększone ryzyko zachorowania na niektóre infekcje, jak zapalenie pęcherza moczowego, zakażenia skóry czy grzybicę pochwy.

Zranienia i zakażenia, które goją się dłużej niż zwykle, są także charakterystyczne dla cukrzycy. Utrudnione gojenie się ran wynika między innymi z zaburzeń krążenia, neuropatii oraz upośledzonego funkcjonowania układu odpornościowego.

Objawy cukrzycy typu 1 często pojawiają się nagle, ale nie zawsze są od razu kojarzone z tą chorobą. Na pierwszym miejscu wymienić należy częste oddawanie moczu, zwiększone pragnienie, zmęczenie i niespodziewaną utratę masy ciała.

Nieleczona cukrzyca nieuchronnie powoduje wzrost poziomu cukru we krwi i może doprowadzić do szeregu powikłań. Najpoważniejszym z nich jest kwasica ketonowa, która może spowodować śpiączkę cukrzycową. Niepokojące objawy zakwaszenia organizmu to nudności, wymioty, głęboki i przyspieszony oddech, a także senność.

Osoby chorujące na cukrzycę powinny mieć świadomość zagrożenia kwasicą i w przypadku wystąpienia powyższych objawów, jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

• Czy cukrzyca jest dziedziczna?
• Cukrzyca - podstawowe informacje
• Mylące symptomy, które mogą wskazywać na cukrzycę

Źródła

1. Bernas M., Czech A., Tatoń J. Diabetologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3370-0
2. Otto-Buczkowska E. Cukrzyca - patogeneza, diagnostyka, leczenie, Borgis, Warszawa 2005, ISBN 83-85284-50-8
3. Karnafel W., Janeczko-Sosnowska E., Wardyn K., Życińska K. Cukrzyca typu I, Czelej, Lublin 2008, ISBN 978-83-60608-09-8
4. Hanas R. Cukrzyca typu 1 u dzieci, młodzieży i dorosłych, Dia-Pol, Gdańsk 2010, ISBN 978-83-929212-0-2