Kardiomiopatia alkoholowa – przyczyny, objawy, rokowania i leczenie

Kardiomiopatia alkoholowa to postępująca choroba mięśnia sercowego, która jest skutkiem spożywania dużych ilości alkoholu przez długi czas. Jego toksyczne działanie ma poważne konsekwencje.

Nadużywanie napojów wysokoprocentowych wywołuje wiele zaburzeń zarówno w zakresie budowy, jak i czynności serca. W wyniku szkodliwego działania alkoholu komórki mięśniowe ulegają uszkodzeniu. To sprawia, że nie kurczą się prawidłowo, a komory serca rozciągają się i powiększają, przez co nie pompują efektywnie krwi do narządów ciała. To często skutkuje osłabieniem czynności skurczowej i niewydolnością serca. Alkohol osłabia serce, przez co narząd nie jest w stanie pompować krwi. W efekcie organizm pozbawiony jest utlenowanej krwi. Dochodzi też do powiększenia serca.

Kardiomiopatia alkoholowa jest rodzajem kardiomiopatii rozstrzeniowej, czyli takiej, w której następuje ścieńczenie ścian serca i powiększenie jego komór. Trzeba pamiętać, że kardiomiopatie to grupa schorzeń, które cechuje patologiczna przebudowa mięśnia sercowego i powiększenie serca w przebiegu procesu chorobowego, co prowadzi do jego dysfunkcji.

Kardiomiopatie dzieli się na pierwotne i wtórne, co ma związek z tym, że mogą być uwarunkowane tak genetycznie, jak i środowiskowo. Wśród kardiomiopatii pierwotnych wyróżnia się kardiomiopatię przerostową, kardiomiopatię rozstrzeniową, kardiomiopatię restrykcyjną i arytmogenną kardiomiopatię prawej komory.

Kardiomiopatie wtórne są nie tylko związane z różnymi czynnikami toksycznymi takimi jak alkohol, narkotyki czy leki, ale pojawiają się również w przebiegu różnych chorób. To na przykład choroba niedokrwienna serca, amyloidoza, sarkoidoza, cukrzyca, wady zastawkowe, schorzenia endokrynologiczne czy reumatologiczne. Mogą być także powikłaniem przebytego zapalenia mięśnia sercowego.

Specjaliści są zdania, że znaczne uszkodzenie komórek mięśnia sercowego w przypadku kardiomiopatii alkoholowej to skutek działania kilku czynników. Odpowiada za to zarówno nadużywanie alkoholu, jak i predyspozycje genetyczne (zaburzona struktura białek budujących mięsień sercowy) oraz infekcja. Początkowo choroba nie daje charakterystycznych objawów. Pojawiające się z czasem symptomy mają związek z niewydolnością pracy serca, czyli za małą podażą krwi do narządów oraz zastojem krwi w płucach i układzie żylnym ciała (organ nie jest w stanie na bieżąco zabierać natlenowanej krwi).

Osoby zmagające się z kardiomiopatią alkoholową odczuwają takie dolegliwości jak:

• duszności,
• zawroty głowy,
• omdlenia,
• pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego, ogólne zmęczenie i osłabienie organizmu,
• bóle mięśni,
• uczucie kołatania serca i jego niemiarowej pracy, zaburzenia rytmu serca,
• obrzęki brzucha czy kończyn,
• ból w klatce piersiowej,
• wysokie ciśnienie tętnicze krwi,
• męczący przewlekły kaszel.

Symptomem kardiomiopatii alkoholowej jest również napad migotania przedsionków. Podczas osłuchiwania nad płucami słyszalne są także trzeszczenia wynikające z zalegającego w nich płynu.

W diagnostyce kardiomiopatii alkoholowej wykorzystuje się badanie echokardiograficzne, EKG, RTG klatki piersiowej, biopsję endomiokardialną oraz cewnikowanie serca, które pozwala na ocenę ciśnienia w sercu i innych naczyniach krwionośnych oraz badanie poziomu tlenu we krwi. Na czym polega leczenie? W przypadku kardiomiopatii alkoholowej kluczowe jest zaprzestanie picia alkoholu. Jednak abstynencja to nie wszystko. Bardzo ważne jest także leczenie objawowe. Włączane są leki stosowane w terapii niewydolności serca. Ważne jest także:

• zaprzestanie palenia tytoniu,
• ograniczenie spożywania soli,
• monitorowanie spożywanych płynów (przewodnienie grozi odkładaniem się wody w organizmie i obrzękami), stosowanie leków odwadniających czy moczopędnych (diuretyków),
• umiarkowana, codzienna aktywność fizyczna.

Istotna jest także kontrola ciśnienia, masy ciała oraz rytmu serca oraz regularne wizyty u kardiologa. Wszelkie kardiomiopatie to choroby przewlekłe. Celem terapii jest opanowanie i zahamowanie postępu choroby. Wprawdzie uszkodzony mięsień nie będzie pracował tak samo, jednak w niektórych przypadkach sytuacja może być opanowana na tyle, że choroba nie będzie znacząco obniżała komfortu codziennego funkcjonowania. Oznacza to, że właściwe leczenie może wydłużyć życie pacjenta i poprawić jakość jego życia. Generalnie jednak sytuacja jest tak poważna, jak rokowania. Niemal połowa chorych umiera w ciągu 3-6 lat.