Katatymia a myślenie życzeniowe: podstawowe różnice. Kiedy należy leczyć katatymię?
Katatymia i myślenie życzeniowe – granica między tymi pojęciami jest cienka. Czasem bardzo trudno odróżnić jedno od drugiego. Jednak oba te terminy znaczą coś innego. W pierwszym przypadku mówi się o zaburzeniach psychicznych u osób całkowicie negujących rzeczywistość. W drugim przypadku mamy do czynienia z optymistycznym nastawieniem do życia oraz poddaniem się wyobraźni. Czym jeszcze katatymia różni się od myślenia życzeniowego? Kiedy potrzebna jest pomoc specjalisty?
1. Czym dokładnie jest katatymia?
Katatymia określana jest potocznie myśleniem życzeniowym. Jednak te pojęcia należy rozdzielać. Katatymia jest bowiem zaburzeniem w postrzeganiu rzeczywistości. W niektórych przypadkach może być poważnym zagrożeniem, ponieważ w jej przebiegu chory ma nierzeczywisty obraz świata.
Osoby chore na katatymię wszelkie doświadczane sytuacje interpretują w irracjonalny sposób, bowiem nie posiadają zdolności do krytycznej oceny zdarzeń. Ich sądy dopasowywane są do odczuwanych emocji. Wbrew wszelkiej logice, przekształcają oni rzeczywiste przeżycia, tak jak chcą je widzieć.
Nieskończona wiara w prawdziwość swoich ocen sprawia, że u chorych zaciera się granica między rzeczywistością, a fikcją. Nie przyjmują oni argumentów (nawet tych bardzo racjonalnych) od innych osób. Fałszywa interpretacja zdarzeń sprawia, że osoby z katatymią zaczynają żyć w swoim własnym świecie.
1.1. Przyczyny katatymii
Katatymia może występować zarówno jako odrębne schorzenie, jak i być częścią innych poważnych zaburzeń psychicznych. Często jest ona po prostu mechanizmem obronnym, który ma pomóc uporać się z trudnymi emocjami. Bezkrytyczna wiara w coś, co nie ma pokrycia z rzeczywistością, pozwala radzić sobie w krytycznych sytuacjach. Czasem katatymia może być też konsekwencją wielokrotnego powtarzania osądów na dany temat. Tak utrwalane przekonania z czasem jawią się jako jedyna słuszna ocena sytuacji.
Niekiedy katatymia może wskazywać także na inne poważne zaburzenia, takie jak:
2. Jak odróżnić myślenie życzeniowe od katatymii?
W wielu przypadkach granica między myśleniem życzeniowym a zaburzeniem psychicznym, jakim jest katatymia, jest bardzo cienka. Myślenia życzeniowego doświadczył zapewne każdy człowiek. Jest to wyobrażenie na temat idealnego obrotu zdarzeń, przyszłości takiej, jakbyśmy chcieli. Fantazjowanie, wiara i dążenie do realizacji marzeń nie stanowią zagrożenia dla zdrowia psychicznego.
W wielu przypadkach myślenie życzeniowe może wpływać pozytywnie na życie. Bowiem wizualizacja sukcesu oraz pozytywne myśli wzmacniają wytrwałość, motywację oraz pomagają rozwinąć potencjał. Takie myślenie nie stanowi zagrożenia do momentu, gdy osoba fantazjująca jest w stanie podejmować decyzje na podstawie faktów. Gdy pojawia się taka potrzeba, jest także w stanie zweryfikować swoje poglądy i myśli. Dopuszcza i analizuje racjonalne argumenty innych osób.
Problem zaczyna się jednak wtedy, kiedy w optymistycznym myśleniu brakuje realistycznego odniesienia do rzeczywistości. Osoby chore na katatymię niemal całkowicie zaczynają uciekać w świat fantazji, wówczas myślenie życzeniowe zaczyna im przesłaniać rzeczywistość. Ponadto nie przyjmują oni żadnych argumentów z zewnątrz.
3. Czy katatymia jest objawem choroby psychicznej? Kiedy i jak leczyć katatymię?
Myślenie katatymiczne jest zaburzeniem w realnym odbiorze rzeczywistości. Jednak nie oznacza to, że w każdym przypadku wskazuje ono na chorobę. Jest ono częstym zjawiskiem, zwłaszcza u dzieci do 7. roku życia. W większości przypadków nie wymaga leczenia. Jednak, gdy myślenie katatymiczne sprawia, że chory ma całkowicie zafałszowany obraz świata, konieczna może być pomoc psychiatryczna.
Najczęściej chory nie jest w stanie samodzielnie dostrzec zaburzenia. Dlatego też kluczową rolę odgrywa tu rodzina i najbliższe otoczenie chorego. Zwykle to oni pierwsi zauważają niepokojące zachowanie u chorego. Często bowiem zaburzenia stają się uciążliwe dla najbliższego otoczenia.
W przypadku, gdy katatymia jest częścią innej choroby psychicznej (np. schizofrenii), u chorego będą występowały także inne niepokojące objawy. W takich przypadkach konieczna jest wizyta u specjalisty. O przebiegu leczenia decyduje lekarz. W określonych przypadkach konieczne może być wdrożenie leczenia farmakologicznego, psychoterapii, a nawet poddanie chorego terapii w zakładzie zamkniętym.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
