Kolonografia – przygotowanie do badania, wskazania i przebieg

Kolonografia, inaczej kolonoskopia wirtualna, to badanie obrazowe wykonywane za pomocą tomografii komputerowej (kolonografia TK) lub rezonansu magnetycznego (kolonografia MR).

Celem badania jest uzyskanie trójwymiarowego obrazu wnętrza jelita grubego. Umożliwia to obejrzenie i analizę całego jelita grubego: od odbytnicy do kątnicy oraz ocenę wewnętrznej powierzchni ścian jelit.

Kolonoskopia to nie tylko badanie wirtualne. Można ją wykonać różnymi metodami. To także :

• kolonoskopia tradycyjna, wykonywana za pomocą endoskopu zwanego kolonoskopem. To miękka, giętką rurą o długości od 130 do 200 cm, która zwykle posiada mikrokamerę i kanały pozwalające na wprowadzenie narzędzi (do pobierania wycinków lub wykonywania zabiegów oraz wyprowadzania powietrza). Badanie trwa od 15 do 30 minut,
• endoskopia kapsułkowa, wykonywana przy pomocy mikrourządzenia wyposażonego w kamery i miniaturowy nadajnik do przekazywania obrazów. Kapsułka jest połykana przez pacjenta, a urządzenie wykonuje zdjęcia jelita grubego. Badanie trwa od kilku do kilkunastu godzin, niemniej można w tym czasie prowadzić normalną aktywność.

Choć wszystkie rodzaje kolonoskopii pozwalają na ocenę wewnętrznej powierzchni ścian jelit, każda z metod ma swoje zalety, ograniczenia i wskazania. Oznacza to, że nie zawsze mogą być stosowane wymiennie (choć czasem uzupełniają wzajemnie informacje).

W porównaniu do tradycyjnej techniki kolonoskopii kolonografia charakteryzuje się krótkim czasem badania, małą inwazyjnością i komfortem dla pacjenta.

Warto jednak wiedzieć, że tylko kolonoskopia wykonywana klasycznie daje możliwość wykonania biopsji. Nie ma możliwości pobrania wycinków do badania histopatologicznego podczas wykonywanej kolonografii.

Kolonografia to nowoczesna, nieinwazyjna metoda badania jelita grubego, która ma na celu wykrycie wczesnych postaci raka oraz zmian i chorób takich jak polipy czy uchyłkowość jelit.

Badanie wykonuje się w sytuacji, gdy:

• z powodu zrostów, przewężeń, ciasnych zagięć nie udała się klasyczna kolonoskopia,
• istnieją przeciwwskazania do kolonoskopii. To na przykład ostre zapalenie uchyłków i ostra faza zapalenia jelita,
• potrzebne są badania przesiewowe nowotworów jelita grubego.

Kolonografia jest wykonywana także u pacjentów, którzy niedawno przebyli radioterapię jamy brzusznej (pojawiło się ryzyko perforacji).

Kolonografia wymaga szczególnego przygotowania. Na dwa dni przed badaniem trzeba przejść na dietę bezresztkową (niskobłonnikową). Oznacza to, że z jadłospisu należy wyłączyć większość warzyw i owoców, a także makaron i pieczywo pełnoziarniste. Należy zachować trzydniową ścisłą dietę kleikową.

Wolno spożywać:

• miękkie, chude mięso,
• warzywa: marchew, rzepa, brukiew, ziemniaki obrane, gotowane, tłuczone, pieczone,
• sok pomidorowy, klarowny sok owocowy, napój owocowy,
• klarowne zupy,
• biały chleb, mąka, ryż lub makaron,
• suchary, krakersy,
• herbata, kawa, cukier,
• woda i napoje gazowane.

Ponieważ jelito powinno być dokładnie oczyszczone z zalegającej treści pokarmowej, na dzień przed wykonaniem badania zastosować preparaty ułatwiające jego oczyszczenie. W dniu kolonografii podawany jest doustnie kontrast. Można spożywać wyłącznie płyny – niesłodzoną herbatę i niegazowaną wodę.

Czas trwania kolonografia zależy od tego, czy zostaje środek kontrastowy. Zwykle badanie zajmuje od 20 do 40 minut wraz z przygotowaniem.

Do jelita pacjenta wprowadzany jest cewnik. Przez odbytnicę podaje się gaz rozszerzający jelita. Ich rozdęcie umożliwia wirtualną endoskopię wewnątrz światła przewodu pokarmowego, dzięki czemu uzyskuje się obrazy śluzówki i ścian jelit.

W zależności od metody stosuje się dożylny kontrast, czasem nie jest to potrzebne. Badanie trwa 15-30 minut. Jest wykonywane w ułożeniu na plecach oraz na brzuchu. W przypadku wykrycia nieprawidłowości konieczne jest wykonanie klasycznej kolonoskopii.

Kolonografię uważa się za badanie bezpieczne, niemniej mogą się pojawić pewne dolegliwości. To:

• dyskomfort w jamie brzusznej;
• reakcja na wstrzyknięty kontrast;
• uszkodzenie ściany jelita,
• nieostrość widzenia po środku zwiotczającym mięśnie.

Skierowanie na kolonografię musi wystawić lekarz.