Leishmania – co to jest, objawy, leczenie
Leishmania to rodzaj pasożytniczych pierwotniaków, wywołujących chorobę nazywaną leiszmaniozą (zarażają się nią zazwyczaj osoby podróżujące do krajów tropikalnych). Choroba przenoszona jest przez samice muchówek (z rodzaju Lutzomyia i Phlebotomus). Według statystyk Światowej Organizacji Zdrowia, każdego roku z powodu leiszmaniozy umiera około 20-30 tysięcy osób. U zarażonych wiciowcami z rodzaju Leishmania mogą pojawić się różne zmiany i dolegliwości, zazwyczaj są to zmiany skórne.
1. Leishmania – niebezpieczne pasożyty, które wywołują leiszmaniozę
Leishmania to pasożytnicze wiciowce, które wywołują groźną chorobę tropikalną leiszmaniozę. Pasożytami możemy zarazić się poprzez ukąszenie samic muchy piaskowej (z rodzaju Lutzomyia i Phlebotomu). Dolegliwość dotyka zazwyczaj osoby podróżujące do krajów tropikalnych, a także zawodowych kierowców ciężarówek, powracających z Bliskiego Wschodu.
Nazwa choroby pochodzi od nazwiska szkockiego patologa, Williama Booga Leishmana, który w 1901 roku opublikował swoje spostrzeżenia na temat obcych organizmów w śledzionie zmarłych na „gorączkę Dum-Dum”.
Do zarażenia pasożytami Leishmania dochodzi poprzez ukąszenie samicy muchówki lub poprzez rozgniecenie zainfekowanego owada obrębie ran i skaleczeń na skórze.
Wyróżniamy leiszmaniozę trzewną (wywoływaną pasożytami Leishmania donovani oraz L. infantu), leiszmaniozę skórną(wywoływaną przez wiciowce L. tropica, L. mexicana, L. major, L. aeothiopica), a także leiszmaniozę skórno-śluzówkową(wywoływaną przez pasożyty L. brasiliensis).
Leiszmanioza trzewna, nazywana również „gorączką Dum-Dum” lub czarną febrą występuje przede wszystkim w Brazylii, Bangladeszu, Indiach oraz w Sudanie. Leiszmanioza skórna, nazywana też białym trądem, zazwyczaj spotykana jest na terenie Iranu, Peru, Afganistanu, Brazylii, Syrii oraz Arabii Saudyjskiej. Leiszmanioza skórno-śluzówkowa, zwana również pendynką dotyka przede wszystkim mieszkańców Brazylii, Peru, a także Boliwii.
Należy nadmienić, że do zakażenia może dojść również w niektórych krajach europejskich. Najwyższe ryzyko zachorowania występuje w Portugalii, Hiszpanii, Bułgarii, Grecji, Chorwacji, Serbii, Turcji, na południu Francji oraz na południu Rosji.
Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia, z chorobą boryka się ponad 12 milionów osób na całym świecie.
Zobacz także:
2. Objawy
U zakażonych leiszmaniozą trzewną mogą wystąpić następujące objawy chorobowe:
- gorączka (trwająca nawet 14 dni),
- obfite poty,
- spadek masy ciała,
- anemia,
- szary kolor skóry (właśnie dlatego choroba nazywana jest również czarną febrą),
- powiększona śledziona,
- obecność płynu w jamie otrzewnej.
Leiszmanioza skórna może objawiać się:
- owrzodzeniami skóry,
- martwicą tkanek,
- problematycznymi, niegojącymi się ranami.
Zmiany chorobowe pojawiają się zazwyczaj w obrębie twarzy, szyi, a także kończyn.
U chorych na leiszmaniozę skórno-śluzówkową możemy zaobserwować następujące objawy:
- zniekształcenia twarzy,
- uszkodzenia występujące w obrębie tkanek miękkich, chrząstek, a także kości nosa.
3. Leishmania – rozpoznanie i leczenie
Proces diagnostyczny polega zazwyczaj na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu lekarskiego oraz wykonaniu badania mikrobiologicznego. Od pacjenta pobierany jest wycinek owrzodzenia.
Badanie pozwala bez problemu zdiagnozować postać skórną lub skórno-śluzówkową. W rozpoznaniu i diagnostyce leiszmaniozy pomocne jest również barwienie metodą Giemsy. Nieco rzadziej stosowane są też badania serologiczne. Leiszmanię trzewną diagnozuje się na podstawie badania histopatologicznego. U pacjentów przeprowadzona zostaje biopsja śledziony, wątroby lub szpiku.
Nieleczone zakażenie pasożytami Leishmania może być przyczyną śmierci. W celu wyeliminowania choroby stosowana jest kuracja antybiotykowa. W wielu przypadkach konieczne jest też podawanie następujących związków: antymonu, ketokonazolu. Dodatkowo leczenie opiera się na podawaniu leku cytostatycznego, miltofezyny. Nie istnieje żadna szczepionka przeciw leiszmaniozie, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka. Osoby podróżujące do krajów, w których występuje najwyższe ryzyko zachorowania powinny stosować ochronne aerozole i płyny przeciw groźnym owadom. W oknach warto zamontować moskitiery. Należy również pamiętać o odpowiedniej odzieży i nakryciu głowy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
