Leki i słońce – duet nieidealny
Zdarza się, że czas wakacyjnego wypoczynku pokrywa się z leczeniem farmakologicznym. Obie kwestie można pogodzić, jednak istnieje grupa leków, które zwiększają wrażliwość skóry na promieniowanie ultrafioletowe.
1. Fotodermatozy - charakterystyka
Efektem opalania się w tym wypadku może być nie piękna opalenizna, ale swędzący rumień, niekiedy współwystępujący z pęcherzami. Mamy wówczas do czynienia z odczynem fototoskycznym.
Fotodermatozy najczęściej diagnozuje się latem. To grupa chorób skóry, które prowokowane są przez działanie promieni słonecznych.
Zmiany skórne pojawiają się w miejscach odsłoniętych – na szyi, karku, twarzy, dłoniach, dekolcie (w mniejszym nasileniu występują w miejscach fizjologicznie osłoniętych: na powiekach, pod żuchwą, za uszami).
Fotodermatozy dzieli się na:
- fotodermatozy idiopatyczne (m.in.: świerzbiączka letnia, opryszczka letnia, pokrzywka słoneczna (świetlna), przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry),
- fotodermatozy egzogenne (wyprysk fitotoksyczny, wyprysk fotoalergiczny)
- fotodermatozy endogenne (m.in.: protoporfirie, pelagra)
- choroby ulegające zaostrzeniu pod wpływem światła (m.in.: toczeń rumieniowaty, zapalenie skórno-mięśniowe)
2. Fotodermatozy a leki
Odczyn fotoalergiczny lub fototoksyczny pojawić się może bezpośrednio po zażyciu leku i niezabezpieczeniu się przed działaniem promieni słonecznych lub nieco później.
W większości przypadków reakcja natychmiastowa pojawia się po zastosowaniu leków miejscowych (maści, kremów), ale też tych działających ogólnie.
Szczególną uwagę należy zachować, stosując:
- antyseptyki (środki odkażające, stosowane miejscowo na skórę lub błonę śluzową),
- sulfonamidy (mają działanie przeciwbakteryjne),
- antybiotyki, szczególnie pochodne tetracykliny, tj.: doksycyklina, minocyklina, chlorotetracyklina, oksyterracyna,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, ketoprofen A).
Zrezygnować z opalania należy również wówczas, gdy stosujemy następujące leki:
- środki przeciwcukrzycowe (m.in. karbutamid, tolbutamid, chlorpropamid),
- środki przeciwgrzybicze,
- środki moczopędne,
- środki przeciwpadaczkowe,
- środki przeciwwirusowe,
- środki obniżające cholesterol,
- trójcykliczne środki antydepresyjne (reakcja alergiczna może objawić się nawet po dwóch latach od zażycia specyfiku!),
- środki przeciwgruźlicze,
- beta-blokery (stosuje się je w leczeniu chorób krążenia).
Opóźnioną reakcję alergiczną u wielu pacjentów wywołuje chinidyna, jeden z najstarszych leków przeciwarytmicznych.
U leczonych tym farmaceutykiem pojawić się mogą przebarwienia umiejscowione na podudziach, przedramionach, nosie, uszach i paznokciach.
Z dużą dozą ostrożności do opalania powinny podchodzić kobiety, stosujące antykoncepcję hormonalną.
3. Jak chronić się przed słońcem?
Stosowanie leków nie wyklucza pobytu na plaży. Konieczne jest jednak odpowiednie zabezpieczenie skóry przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych.
Obowiązkowe jest także stosowanie kremu z wysokim filtrem, ale uwaga: i ten kosmetyk może mieć właściwości światłouczulające. Unikać należy preparatów z chemicznymi dodatkami. Niebezpieczne są zwłaszcza benzofenony i kwas paraaminobenzoesowy, gdyż zwiększają ryzyko wystąpienia oparzeń słonecznych.
Przebywając na plaży, kryć się należy pod parasolem lub namiotem plażowym. W przypadku wysokiego stopnia ryzyka wystąpienia reakcji alergicznej, konieczne jest osłonięcie ciała, np. poprzez ubranie cienkiej koszulki z długim rękawem.
4. Nie tylko leki nie lubią słońca
Swędząca i nieestetycznie wyglądająca wysypka może wystąpić również wówczas, gdy stosowane są niektóre zioła i rośliny. W reakcję z promieniowaniem słonecznym wejść mogą napary, olejki i tabletki sporządzone z dziurawca, arcydzięgla, mniszka lekarskiego, nagietka i słonecznika.
Wśród warzyw, których nie powinno się jeść przed planowanym opalaniem, są: marchew, koper, karczoch i cykoria.
Poparzenia słoneczne, będące wynikiem reakcji alergicznej, są bardzo bolesne i trudne w leczeniu. Ich pojawienie się warto skonsultować z lekarzem.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.