Łysienie a sarkoidoza

Sarkoidoza jest ogólnoukładową chorobą ziarniniakową, która najczęściej zajmuje płuca, węzły chłonne, skórę oraz oczy. Postacie pozapłucne mogą dotyczyć każdego narządu i układu. Przebieg choroby uzależniony jest od postaci. Ostra postać schorzenia trwa zazwyczaj około kilku tygodni i ma tendencje do ograniczania się bez konieczności rozpoczynania leczenia ogólnoustrojowego. Postać przewlekła ma o wiele cięższy przebieg – zajmuje często wiele narządów. Rokowanie jest w tym przypadku gorsze. Pierwsze objawy sarkoidozy są zazwyczaj mało specyficzne. Należą do nich:

• bóle o różnej sile natężenia,
• zmęczenie, które nie ustępuje pomimo prawidłowego snu,
• skrócenie oddechu,
• uszkodzenia skóry,
• ostry, suchy kaszel,
• zamazanie widzenia,
• suchość oczu.

W płucnej postaci sarkoidozy dochodzi do spadku objętości oraz sprężystości płuc. Pojemność życiowa płuc znacznie się zmniejsza. Wyróżniamy także wiele odmian sarkoidozy skórnej w zależności od morfologii i wielkości guzków oraz miejsc ich występowania. Zmiany skórne mają charakter guzkowy, guzowaty lub typu płaskich nacieków. Ustępują one z pozostawieniem powierzchownej blizny. Nie zauważa się owrzodzeń. Ogniska szerzą się pełzakowato, zmiany czynne umiejscowione są obwodowo. W 40% przypadków sarkoidoza dotyczy wyłącznie skóry, jednak w każdym wypadku należy prowadzić badania w kierunku zmian układowych.

Leczenie ogólne zalecane jest w przypadku rozległych zmian skórnych oraz w przypadku zajęcia narządów wewnętrznych. W okresach wczesnych, kiedy zajęta jest głównie skóra, rzadko podaje się leki ogólne, ze względu na fakt, iż bardzo często następuje samoistna remisja. Stosuje się zatem głownie glikortykosteroidy, które ograniczają rozwój ziarniniaków i są skuteczne w większości postaci sarkoidozy niezależnie od umiejscowienia.

Łysieniem określamy trwałe lub przejściowe wypadanie włosów, występujące na ograniczonej powierzchni lub obejmujące całą owłosioną skórę głowy, jak również inne owłosione okolice ciała. W części przypadków utrata włosów ma charakter przemijający i ustępuje po usunięciu przyczyny. Trwały charakter ma łysienie typu męskiego oraz łysienie bliznowaciejące będące skutkiem chorób skóry, czyli np. sarkoidozy.

• toksyczne (zatrucie talem, arsenem, rtęcią),
• mechaniczne (naciąganie włosów uczesaniem, wyrywanie włosów u osób neurotycznych),
• powstałe w skutek chorób zakaźnych (kiła wtórna, dur),
• polekowe (leki przeciwtarczycowe, immunosupresyjne, przeciwkrzepliwe),
• choroby włosów lub skóry owłosionej (grzybica, toczeń, liszaj i inne).

Wyróżniamy również łysienie androgenowe mężczyzn oraz kobiet, które spowodowane jest działaniem hormonów. Warto wspomnieć również o łysieniu plackowatym w którym występują przejściowe lub stałe ogniska pozbawione włosów rozmaitych kształtów i rozmiarów. Etiologia tego schorzenia nie jest znana.

Leczenie łysienia zależy od przyczyny jego powstawania.

• łysienie androgenowe: miejscowe stosowanie minoksydylu. Inną metodą leczenia łysienia androgenowego jest przeszczep włosów,
• łysienie plackowate: brak leczenia przyczynowego, stosuje się naświetlania oraz leczenie miejscowe,
• grzybica skóry owłosionej głowy: terapia przeciwgrzybicza trwająca około pół roku,
• mechaniczne: odrost następuje po zaprzestaniu wyrywania włosów, w przypadku osób neurotycznych pomocne jest leczenie psychiatryczne oraz konsultacje psychologa.

W przebiegu sarkoidozy, w miejscu zmian występujących na owłosionej skórze głowy może dojść do łysienia bliznowaciejącego. Spowodowane jest ono nieodwracalnym uszkodzeniem mieszków włosowych i należy do trwałych. Wyróżniamy wrodzoną oraz nabytą postać choroby. Do wrodzonych przyczyn należą:

• niedorozwój skóry,
• znamię łojowe,
• rogowacenie mieszkowe kolczyste wyłysiejące,
• naczyniak ulegający rozpadowi.

Przyczyny nabyte

• fizyczne: wysoka bądź niska temperatura a także promienie X,
• chemiczne: substancje powodujące oparzenia chemiczne,
• mechaniczne: ciągły ucisk lub lekkie pociąganie włosów a także silny krótkotrwały uraz,
• biologiczne: zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze.

• sarkoidoza: występuje w postaci skórnej choroby, blizny pozostawiają zmiany obecne na skórze owłosionej głowy,
• nowotwory skóry: rozrastające się raki podstawnokomórkowe powodują bliznowacenie skóry owłosionej głowy i łysienie zajętej okolicy,
• przerzuty nowotworów do skóry głowy: bardzo często pochodzą z raka sutka, żołądka, jelita grubego, nerki lub czerniaka.

Leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne, które zależy od rodzaju, rozległości zmiany oraz jej umiejscowienia. Dobranie odpowiedniej metody jest bardzo ważne. W przypadku małych zmian następuje ich wycięcie oraz zszycie skóry. W przypadku bardziej rozległych konieczny jest przeszczep skóry owłosionej. Pacjentom można zaproponować również transplantację włosów, a w przypadkach rozległego wyłysienia metodę przeszczepów dziurkowanych. Znając przyczynę łysienia, można w początkowym okresie choroby, zahamować dalszy jej postęp poprzez włączenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego.

Sarkoidoza powoduje łysienie, które przejawia się powstawaniem blizn na owłosionej skórze głowy. Objawy choroby mogą się pojawić nagle, ale najczęściej postępują stopniowo, a wszystkie niepokojące zmiany należy zgłosić lekarzowi.