Manoreksja – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Manoreksja, czyli anoreksja mężczyzn, to zaburzenie odżywiania polegające na ograniczaniu przyjmowania pokarmów i zmniejszania kaloryczności posiłków. Celem działań jest znaczny spadek masy ciała. Jej etiopatogeneza jest wieloczynnikowa. Zwykle dużą rolę odgrywają czynniki osobowościowe, rodzinne, biologiczne i kulturowe. Czym grozi manoreksja? Jak ją leczyć?
1. Co to jest manoreksja?
Manoreksja to rodzaj anoreksji występujący u mężczyzn. Nie jest oficjalnym terminem medycznym. Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny (z greckiego anorexia nervisa) to zaburzenie odżywiania polegające na celowej utracie wagi w stopniu zagrażającym życiu.
Bardzo ważnym czynnikiem jest jej podłoże psychiczne. Towarzyszy mu zaburzony obraz własnego ciała i lęk przed przybraniem na wadze. Zaburzenie po raz pierwszy opisał w XVII wieku Richard Morton.
Dziś klasyfikacja ICD-10 wyróżnia dwie postaci anoreksji. To jadłowstręt psychiczny i jadłowstręt psychiczny atypowy. Wyróżnia się także postać ograniczającą i postać z napadami objadania się/przeczyszczaniem. Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu.
2. Przyczyny manoreksji
W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na jadłowstręt psychiczny wśród mężczyzn. Szacuje się, że stanowią oni około 10% chorych. Najczęstszy wiek zachorowania to 17-24 lata.
Jakie są przyczyny manoreksji? Okazuje się, że wpływ na nią mają zarówno czynniki genetyczne i nieprawidłowe funkcjonowanie neuroprzekaźników, ale nie tylko. Na zaburzenia tego typu najczęściej narażeni są mężczyźni, którzy są perfekcjonistami, mają wysokie aspiracje i niską samoocenę.
Zwykle nie czują się akceptowani, mają też problem z wyrażaniem emocji i okazywaniem uczuć. Zdarza się, że przyczyną jest potrzeba, by dorównać wzorcom męskiego piękna (stąd dbanie o sylwetkę, jej szczupłość i muskulaturę).
Specjaliści uważają, że anoreksja wynika również z potrzeby kontrolowania własnego ciała. W tym kontekście obsesja na punkcie utraty wagi ma związek z obawą przed nadwagą, ale i utratą kontroli.
Ponadto zaobserwowano, że częściej niż inni z anoreksją borykają się osoby posiadające osobowość obsesyjno-kompulsywną, histrioniczną lub osobowość o cechach schizoidalnych.
Warto podkreślić, że osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania często związane są z grupami zawodowymi, w których preferowana jest szczupła sylwetka. To na przykład modeling, niektóre dyscypliny sportowe, taniec czy aktorstwo.
3. Objawy manoreksji
Anoreksja w przypadku mężczyzn ma nieco inny przebieg niż u kobiet. Zwykle poprzedza ją występowaniem nadwagi. Pierwszym etapem zaburzenia są często intensywne ćwiczenia fizyczne oraz przestrzeganie zasad restrykcyjnej diety. Z czasem pojawiają się niepokojące objawy, które mogą wskazywać na manoreksję.
Niepokojący jest:
- duży spadek wagi,
- stosowanie diety redukcyjnej,
- obsesyjne kontrolowanie wagi, obsesyjne myślenie o wyglądzie i wadze,
- zdenerwowanie pojawiające się w czasie rozmów na temat sposobu odżywiania,
- stosowanie środków przeczyszczających i moczopędnych,
- intensywne uprawianie sportu,
- niechęć do wspólnego jedzenia posiłków,
- krojenie jedzenia na małe kawałki,
- nietolerancja chłodu,
- zmęczenie, apatia,
- wahania nastroju, depresja.
4. Leczenie anoreksji u mężczyzn
Leczenie anoreksji u mężczyzn przebiega podobnie jak u kobiet. Kluczowa jest psychoterapia. Nie mniej ważne są działania skoncentrowane na zapobieganiu zagrożeniu życia wynikającego z powikłań somatycznych jadłowstrętu. Leczenie jest zwykle długotrwałe.
W przypadku znacznego pogorszenia stanu zdrowia, związanego z powikłaniem spadków wagi, wymagana jest hospitalizacja i leczenie szpitalne. W ostrych stanach somatycznych pacjenci kierowani są na oddziały internistyczne lub oddziały intensywnej terapii, w innych przypadkach na oddziały psychiatryczne. Badania pokazują, że jedynie 1 na 10 chorych mężczyzn na anoreksję podejmuje terapię. W przypadku panów gorsze są również rokowania.
5. Skutki manoreksji
Anoreksja u mężczyzn może mieć różne konsekwencje. Zdecydowanie odbija się na zdrowiu fizycznym i psychicznym. Jej skutkiem zwykle jest anemia, odwodnienie, niski poziom potasu i magnezu w organizmie, osłabienie mięśnia sercowego, zwiększone ryzyko niewydolności serca czy osteoporoza.
Manoreksja to również zaburzenia rytmu serca, choroby wątroby i nerek, komplikacje i problemy ze strony układu pokarmowego: wrzody żołądka, zaparcia. Manorektycy muszą się także liczyć z ryzykiem pojawienia się zaburzeń hormonalnych i trwałej bezpłodności. Należy pamiętać, że nieleczona anoreksja w skrajnych przypadkach prowadzi do śmierci.
Zobacz także:
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.