Międzymózgowie – budowa i funkcje
Międzymózgowie jest częścią przodomózgowia. Znajduje się ono w centralnej części mózgowia, pomiędzy dwoma półkulami mózgu właściwego. Pełni wiele funkcji. Bierze udział w kontroli metabolizmu, łaknienia, popędu płciowego czy reakcji emocjonalnych. Ponadto otrzymuje informacje ze wszystkich układów czuciowych. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest międzymózgowie?
Międzymózgowie (z łac. diencephalon) to część mózgowia zawierająca trzecią komorę mózgu (tu wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy).
Mózgowie, część ośrodkowego układu nerwowego umieszczona w czaszce, to jego kluczowy element. Warunkuje spełnienie wszystkich czynności zależnych od autonomicznego układu nerwowego. Mózgowie człowieka obejmuje móżdżek, pień mózgu i mózg.
Należące do OUN (ośrodkowy układ nerwowy, centrum zarządzania organizmem) międzymózgowie zlokalizowane jest pomiędzy dwoma półkulami mózgu, dokładniej pomiędzy spoidłem przednim i tylnym, pod półkulami mózgu.
Jest całkowicie ukryte pod półkulami kresomózgowia. Międzymózgowie to obok kresomózgowia część przodomózgowia, czyli rozwojowej części mózgowia. W rozwoju zarodkowym powstaje z tylnej części przodomózgowia.
2. Budowa międzymózgowia
W obrębie międzymózgowia wyróżnia się wiele struktur. Tym samym dzieli się ono na:
- podwzgórze (hypothalamus). Część podkorowa mózgowia, która składa się z wielu jąder. Znajduje się na powierzchni brzusznej mózgowia, które wpływa na wydzielniczą czynność przysadki mózgowej. W jego części tylnej uwypuklają się ciała suteczkowate. Bardziej od przodu zlokalizowany jest guz popielaty, z którego wyrasta wąski lejek. Ten stanowi połączenie guza z przysadką.
- niskowzgórze (subthalamus). To część międzymózgowia leżąca w przedłużeniu śródmózgowia,
- wzgórzomózgowie (thalamencephalon), w skład którego wchodzi nadwzgórze (tu szyszynka i uzdeczki), wzgórze oraz zawzgórze.
W międzymózgowiu znajduje się komora trzecia (third ventricle). To szczelina ograniczona po bokach przez wzgórze i podwzgórze. Największą część międzymózgowia stanowi parzyste wzgórze kontrolujące impulsy smakowe, węchowe, wzrokowe i słuchowe.
Wzgórze to największe skupisko istoty szarej międzymózgowia. Jest przykryte przez półkola mózgu. Powierzchnia grzbietowa wzgórza przechodzi ku tyłowi w poduszkę. Poniżej znajdują się ciała kolankowate przyśrodkowe i boczne.
Bocznie od podwzgórza, w tylno-grzbietowej części wzgórza zlokalizowane jest pojedyncze nadwzgórze. Tworzą je: szyszynka, prążek rdzenny wzgórza, jądra uzdeczki, trójkąt uzdeczki, spoidło uzdeczek i spoidło tylne.
3. Funkcje międzymózgowia
Mózgowie, dokładnie tak, jak pozostałe części ośrodkowego układu nerwowego, pełni wiele ważnych funkcji. Są w nim na przykład zlokalizowany ośrodki, które kontrolują przebieg regulacji metabolizmu, będącego podstawą wszelkich reakcji chemicznych organizmu i towarzyszących im przemian energii.
Kontroluje temperaturę ciała i odżywianie. Odpowiada za homeostazę, czyli zdolność utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych. Międzymózgowie zawiera ośrodki regulujące czynność autonomicznego układu nerwowego.
Otrzymuje informacje czuciowe ze wszystkich układów czuciowych za wyjątkiem węchowego. Odgrywa istotną rolę w procesie integracji informacji ruchowych i czuciowych. Wysyła połączenia do kory, jąder podstawy i podwzgórza.
Wzgórze to podstawowy ośrodek czucia powierzchniowego. Odpowiada za odbiór impulsów nerwowych. Międzymózgowie przekazuje i filtruje, otrzymane informacje. Podwzgórze jest nadrzędnym ośrodkiem układu autonomicznego i istotnym narządem układu hormonalnego.
Syntetyzuje około 20 związków o charakterze hormonów lub neuroprzekaźników. Odpowiada za produkcję i wydzielanie oksytocyny i wazopresyny. To hormony, które magazynowane są w tylnym płacie przysadki mózgowej.
Pozostałe hormony podwzgórza: tyreoliberyna, gonadoliberyna, somatoliberyna, somatostatyna, prolaktoliberyna, prolaktostatyna, kortykoliberyna, melanoliberyna i melanostatyna.
Ponadto kontroluje czynności wegetatywne (niezależne od woli), zlokalizowane są w nim również ośrodki przemian tłuszczowych i gospodarki wodno-mineralnej oraz wyzwalające przeciwstawne reakcje somatyczne. Tu znajduje się również ośrodek przyjemności i preferencji seksualnych.
Ponadto szyszynka wydziela melatoninę, stąd pełni funkcję regulatora rytmu dobowego. Odpowiada za sen i czuwanie. Niskowzgórze reguluje napięcie mięśniowe, płynność i precyzję ruchów. Przysadka jest jeden z podstawowych gruczołów dokrewnych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.