BUN, czyli azot mocznika - zastosowanie, normy, interpretacja
BUN, z angielskiego blood urea nitrogen, jest parametrem umożliwiającym ocenę funkcji nerek. Za pomocą wartości BUN określa się stężenie we krwi mocznika. Mocznik jest końcowym produktem rozkładu białek i wytwarzany jest głównie w wątrobie. Ilość BUN w surowicy zależy od wielu czynników, dlatego też diagnoza choroby powinna być postawiona po oznaczeniu również innych wskaźników, np. stężenia kreatyniny czy amoniaku. Wysoki poziom BUN może wskazywać na dietę wysokobiałkową lub na zbyt duży rozpad białek. Niski poziom mocznika zaś wynika z uszkodzenia wątroby lub świadczy o tym, że w organizmie występuje niedobór białek.
1. Zastosowanie BUN
BUN, czyli azot mocznika, jest jednym ze związków we krwi umożliwiających ocenę pracy nerek, ponieważ to one są odpowiedzialne za jego wydalanie. Przesączanie kłębuszkowe jest trudne do oceny poprzez zmierzenie stężenia BUN we krwi, ponieważ poziom mocznika zależy od wielu czynników. Do oceny funkcji nerek znalazł jednak zastosowanie współczynnik związany z ilością mocznika i kreatyniny. Dokładniej jest to stosunek stężenia BUN do kreatyniny w surowicy krwi. Prawidłowa wartość tego współczynnika to 12 -20. Oznaczając poziom mocznika i jego azotu oraz wyliczając ten parametr można określić, czy występują stany kataboliczne, odwodnienie, czy stosowana jest dieta wysokobiałkowa. Procesy kataboliczne w organizmie mogą być związane z chorobami wyniszczającymi, powstawać w wyniku leczenia cytostatykami lub po stosowaniu promieniowania.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Wysoki poziom mocznika po chemioterapii - odpowiada lek. Zbigniew Żurawski
- Podwyższony poziom mocznika we krwi - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska
- Co oznacza stosunek kreatyniny do mocznika? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski
Stężenie BUN we krwi oznaczane jest także w przypadku, gdy pojawiają się u pacjenta takie dolegliwości, jak zaburzenia świadomości, senność, zmęczenie, wymioty, zaburzenia krzepliwości krwi oraz silny świąd skóry. Takie objawy bowiem mogą wskazywać na występowanie mocznicy. Dlatego też czasami BUN nazywa się wskaźnikiem mocznicowym. Stosowany jest do oceny stopnia zatrucia mocznicowego, ale również jako czynnik pozwalający ocenić skuteczność stosowanej dializoterapii.
ROZWIĄŻ NASZE TESTY I DOWIEDZ SIĘ:
2. Normy stężenia mocznika we krwi
Mocznik jest zawsze zestawiony na wyniku z normami. Normy stężenia mocznika we krwi to 2,5 - 6,4 mmol/l lub 15 - 39 mg/dl. Mocznik w postaci azotu mocznika, czyli BUN, posiada inne normy. Wartość referencyjna dla BUN to 7 - 18 mg/dl. Mocznik to jeden z końcowych, głównych produktów przemiany białkowej. Wraz z wiekiem zwiększa się poziom mocznika we krwi.
3. Interpretacja BUN
Wynik ilości BUN należy interpretować w oparciu o normy. Ilość azotu mocznika we krwi zależna jest od jego produkcji (zachodzącej wyłącznie w wątrobie) i od jego nerkowego wydalania. U osób starszych stężenie mocznika we krwi jest większe.
Wysoki mocznik we krwi to oznaka upośledzonej czynności wydalniczej nerek, padaczki, cukrzycy typu II i nadciśnienia.. O podwyższonym stężeniu mocznika decyduje dieta bogata w białko, zbytni katabolizm białek w ustroju (zachodzący pod wpływem gorączki, posocznicy), krwawienie do przewodu pokarmowego, niewydolność nerek, pozanerkowa niewydolność nerek (zwężenie moczowodów).
Niskie stężenie mocznika we krwi może być spowodowane współistnieniem takich schorzeń, jak poliuria (wzmożone wydzielanie moczu ponad 2000 ml/dobę) czy niedobór białek. Obniżony BUN wynika także z uszkodzenia wątroby. W takim wypadku mocznik nie będzie syntetyzowany, wzrośnie natomiast stężenie amoniaku.
Normy BUN w badaniu są podawane w celach orientacyjnych, a nie konsultacyjnych. Laboratoria indywidualnie ustalają granice norm mocznika i jego azotu dlatego parametry mogą nieznacznie się różnić. Przy badaniu stężęnia mocznika należy oznaczyć także kreatyninę, amoniak oraz wykonać USG nerek. Sumując te wszystkie wyniki można dopiero ustalić przyczynę nieprawidłowych wyników BUN we krwi.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.