Nadziąślak – przyczyny, objawy i leczenie
Nadziąślak to łagodna zmiana błony śluzowej jamy ustnej zlokalizowana w obrębie dziąsła. Najczęściej rozwijają się w przestrzeniach międzyzębowych przedniego odcinka szczęki. Zalicza się je zmian zapalno-rozrostowych. Nie powstaje w procesie nowotworzenia. Jej etiologia nie została w pełni poznana. Jakie objawy są niepokojące? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest nadziąślak?
Nadziąślak to zmiana rozrostowa o charakterze odczynowym, która dotyczy śródbłonka jamy ustnej. To niewielkich rozmiarów guzek, który pojawiają się na dziąsłach.
Jest zbudowany z ich tkanki, najprawdopodobniej wywodzi się z włókien ozębnej i tkanki łącznej dziąsła. Początkowo zmiany tego rodzaju uznawane były za guzy nowotworowe, obecnie zalicza się je do zmian rozrostowych o charakterze odczynowym.
2. Przyczyny powstawania nadziąślaka
Nadziąślak to najczęściej występująca nienowotworowa zmiana rozrostowa tkanek miękkich jamy ustnej. Punktem wyjścia dla rozwoju jest błona śluzowa wyrostków zębodołowych: dziąsło lub okostna.
Do patologicznego rozrostu błony śluzowej dochodzi w miejscu działania czynnika drażniącego, zarówno miejscowego, jak i ogólnego. Czynniki miejscowe to ostre brzegi ubytków próchnicowych, nawisające wypełnienia, przewlekły uraz dziąsła związany z obecnością kamienia nazębnego, źle dobrane protezy, uraz zgryzowy czy nieleczone wady zgryzu, niewłaściwa higiena jamy ustnej.
Czynniki ogólne to głównie wahania hormonalne, niedobory witamin w diecie, rzadziej reakcje alergiczne. Specjaliści są zadania, że na większe ryzyko pojawienia się nadziąślaka wpływa wiek oraz płeć.
Zmiany częściej dotyczą osób dorosłych między 20. a 40. rokiem życia, zwykle występują u kobiet. Ma to związek ze zmianami hormonalnymi, zwłaszcza po przekwitaniu, w ciąży lub w trakcie kuracji hormonalnej (także stosowania antykoncepcji).
3. Rodzaje nadziąślaków
Nadziąślaki najczęściej pojawiają się w przedniej części szczęk lub na żuchwie. Lokalizują się w okolicy brodawek międzyzębowych, często w odcinku przednim szczęki, w żuchwie towarzyszą zębom bocznym.
To bardzo zróżnicowana grupa zmian rozrostowych, które różnią się zarówno wyglądem, jak i obrazem histologicznym. Wyróżnia się trzy rodzaje tego typu zmian. To nadziąślak zapalny, nadziąślak włóknisty i ziarniniak olbrzymiokomórkowy. I tak:
- nadziąślak zapalny swoim kolorem przypomina błonę śluzową, choć mogą się na nim pojawić białe lub żółte plamy. Jest osadzony na szypule. Z jego obecnością nie wiążą się dolegliwości bólowe, choć zmiana może krwawić, na przykład podczas mycia zębów. To najczęściej pojawiający się typ zmian. Obserwuje się go niezależnie od wieku i płci. Rośnie bardzo powoli. Nieleczony może ulec zwłóknieniu i przejść w nadziąślaka włóknistego,
- nadziąślak włóknisty to zmiana wywodząca się ze stanu zapalnego. Jest bladożółty, widoczny, dość twardy. Obserwuje się go rzadziej,
- ziarniniak olbrzymiokomórkowy to granatowa lub brunatna narośl, która jest bardzo dobrze unaczyniona. Z tego powodu boli i krwawi.
Najczęściej diagnozuje się nadziąślaki zapalne, a najrzadziej obwodowe ziarniniaki olbrzymiokomórkowe. Wyróżnia się też guzy ciążowe, które pojawiają się najczęściej na przełomie pierwszego i drugiego trymestru ciąży. U noworodków spotyka nadziąślaki wrodzone.
Obecność nadziąślaków bardzo często nie jest zauważana przez pacjentów. Duże guzy są widoczne i dokuczliwe. Mogą krwawić, utrudniać spożywanie pokarmów czy noszenie protez.
4. Leczenie nadziąślaka
Nadziąślaki nie należą do zmian nowotworowych, ale mimo to wymagają szybkiej diagnostyki i leczenia. Leczeniem nadziąślaków zajmują się periodontolodzy, czyli dentyści specjalizujący się w leczeniu chorób przyzębia.
Zmiany usuwa się chirurgicznie, zarówno w tradycyjny sposób, jak i specjalistycznym laserem. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniem miejscowym. Zmianę wycina się wraz z marginesem tkanki zdrowej, co ma zapobiec nawrotom narośli.
W celu pozbycia się ognisk zapalnych czasem konieczne jest łyżeczkowanie zębodołów lub usunięcie zajętych zębów. W przypadku nadziąślaka olbrzymiokomórkowego konieczne jest usunięcie kości w sąsiedztwie zmiany kości.
Nadziąślaki u kobiet ciężarnych zazwyczaj ustępują w ostatnim trymestrze ciąży lub po jej zakończeniu. Nie leczy się też nadziąślaków wrodzonych u noworodków, ponieważ te najczęściej znikają samoistnie.
Rokowania po zabiegu są dobre, niestety nadziąślaki mogą nawracać. Choć nadziąślak nie jest zmianą nowotworową, zleca się przeprowadzenie badania histopatologicznego wyciętej zmiany.
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.