Narządy szczątkowe człowieka - charakterystyka, funkcje dawniej i dziś
Narządy szczątkowe to pozostałości po naszych przodkach, w przeszłości elementy te pełniły istotne role. Współcześnie mają one uproszczoną budowę i utraciły pierwotne funkcje. Co warto wiedzieć o narządach szczątkowych?
1. Czym są narządy szczątkowe?
Narządy szczątkowe to narządy o uproszczonej budowie, które utraciły pierwotne funkcje. Występowały one u naszych przodków, ułatwiały życie w określonych warunkach - na przykład wytropienie przeciwnika lub utrzymywanie równowagi w czasie poruszania się po drzewach. Narządy szczątkowe należą do dowodów ewolucji.
2. Narządy szczątkowe człowieka
2.1. Zęby mądrości
Zęby mądrości (ósemki) u naszych przodków były niezwykle istotne, ze względu na swoją dużą powierzchnię ułatwiały rozdrabnianie twardego pokarmu i szybkie spożywanie posiłków.
Obecnie u wielu osób ósemki nie mieszczą się w szczękach i wymagają usunięcia lub przesuwają inne zęby, doprowadzając do nachodzenia ich na siebie. Jedynie u niektórych ludzi zęby mądrości wyrastają prawidłowo, w odpowiednich miejscach i ułatwiają przeżuwanie.
2.2. Wyrostek robaczkowy
Wyrostek robaczkowy to uwypuklenie kątnicy (jelita ślepego), czyli pierwszego odcinka jelita grubego. Swoim kształtem przypomina robaka, znajduje się w prawym dole biodrowym. U niektórych osób jest położony za pęcherzem moczowym lub za kątnicą.
W przeszłości wyrostek robaczkowy uczestniczył w trawieniu wielocukru celulozy, obecnie jest on swoistym filtrem bakteryjnym, ale po usunięciu narządu organizm funkcjonuje bez najmniejszych problemów. Wyrostka robaczkowego nie usuwa się profilaktycznie, ale zabieg jest niezbędny w przypadku stanu zapalnego.
Zobacz także:
2.3. Kość ogonowa
Kość ogonowa (końcowy odcinek kręgosłupa, kość guziczna) to jak sama nazwa wskazuje pozostałość po ogonie. W przeszłości pomagał on w utrzymywaniu równowagi, szczególnie podczas wspinaczki na wysokości i chodzenia po drzewach.
Obecnie kość ogonowa to element kręgosłupa, przytwierdzony do więzadeł, ścięgien i mięśni. Jego rola polega przede wszystkim na pomocy w utrzymywaniu pozycji siedzącej. Nie uczestniczy w dźwiganiu ciężaru ciała, ale często doświadcza wielu urazów.
2.4. Mięśnie przy uszach
Mięśnie w obrębie uszu pozwalały stawiać uszy i wytężać słuch, by dużo wcześniej wykryć zbliżające się zwierzę i w porę zareagować.
Ruszanie małżowinami usznymi pozwalało na skuteczne zbieranie dźwięków z otoczenia. Współcześnie mięśnie przy uszach są niepotrzebne, szacuje się że jedynie 20% ludzi potrafi nimi ruszać.
2.5. Mięsień przywłosowy
Mięsień przywłosowy to tkanka, rozciągająca się od podstawy mieszka włosowego aż do dolnej tkanki naskórka. Umożliwia ona stroszenie piór u ptaków i sierści u ssaków w przypadku zagrożenia lub zimna.
U ludzi mięsień przywłosowy nie jest w stanie wyprostować włosów, ale wywołuje reakcję pilomotoryczną, czyli gęsią skórkę. Wówczas ramiona i uda, bądź nawet całe ciało staje się chropowate. Dzieje się tak na skutek ekspozycji na zimno lub przeżywania silnych emocji (na przykład radości, smutku, strachu czy zdenerwowania).
2.6. Guzek Darwina
Guzek Darwina to zgrubienie w górnej części zewnętrznej krawędzi małżowiny usznej. Obecnie występuje u około 10% populacji, w przeszłości ta budowa ucha umożliwiała zwijanie uszu, otwierając lub zamykając dostęp do przewodu słuchowego.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.