Trwa ładowanie...

Nerw – budowa, rodzaje i funkcje

Avatar placeholder
10.11.2023 16:41
Nerw to struktura należąca do układu nerwowego człowieka.
Nerw to struktura należąca do układu nerwowego człowieka. (Adobe Stock)

Nerw to struktura anatomiczna należąca do układu nerwowego człowieka. Jest splotem włókien wychodzących z ośrodków nerwowych, które przewodzą bodźce czuciowe i ruchowe. Z czego składają się nerwy? Za co odpowiadają? Czy nerw to neuron?

spis treści

1. Co to jest nerw?

Nerw to równolegle biegnąca wiązka włókien nerwowych o różnej długości i grubości, okryta wspólną otoczką (z łaciny nerw to nervus, co tłumaczy się jako ścięgno, struna).

Budowa nerwu

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Nerwy, jako struktury anatomiczne, stanowią zbiór aksonów i dendrytów wielu komórek, które wychodzą z ośrodkowego układu nerwowego i biegną po ciele. Są otoczone łącznotkankową osłonką. Podstawowym elementem budowy układu nerwowego jest neuron, czyli komórka nerwowa. Jego zrąb tworzy tkanka łączna właściwa, która dzieli się na:

  • onerwie (perineurium), otaczające pojedyncze pęczki włókien. Tworzy barierę krew-nerw nieprzepuszczalną dla większości cząstek,
  • śródnerwie (endoneurium, osłonka Keya-Retziusa), które otacza pojedyncze włókna nerwowe,
  • przynerwie (paraneurium), wypełniające okolice nerwu. Stabilizują jego położenie,
  • nanerwie (epineurium), które otacza nerw.

2. Nerwy a układ nerwowy człowieka

Nerw wchodzi w skład układu nerwowego obwodowego. W tym miejscu warto wspomnieć, że ze względu na topografię układ nerwowy człowieka (łac. systema nervosum) dzieli się na część obwodową oraz część ośrodkową.

Obwodowy układ nerwowy przekazuje informacje między ośrodkowym układem nerwowym i narządami. Tworzą go zwoje (współczulne, przywspółczulne) i nerwy (rdzeniowe, czaszkowe).

Centralny, inaczej ośrodkowy układ nerwowy, tworzy znajdujące się w czaszce mózgowie i zlokalizowany w kanale kręgowym rdzeń kręgowy. Ten przewodzi impulsy nerwowe pomiędzy mózgowiem a układem obwodowym oraz mózgowie. W nerwach występują włókna nerwowe reprezentujące somatyczny i autonomiczny układ nerwowy.

Somatyczny układ nerwowy jest odpowiedzialny za kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym i reagowanie na płynące z niego bodźce.

Wegetatywny, inaczej autonomiczny układ nerwowy odpowiada za prawidłowe działanie narządów wewnętrznych (to sympatyczny układ nerwowy odpowiedzialny za mobilizację organizmu oraz parasympatyczny, inaczej przywspółczulny układ nerwowy odpowiadający za odpoczynek organizmu. Działa antagonistycznie do tzw. części współczulnej).

3. Funkcje nerwów

Za co odpowiadają nerwy? Zasadniczo służą do szybkiego przekazywania informacji - w formie impulsu nerwowego - pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym a narządami ciała.

Poszczególne nerwy obwodowe mają różne określone zadania. Pełnią różne role. Na przykład:

  • nerw trójdzielny przewodzi bodźce z okolicy twarzy,
  • nerw wzrokowy przewodzi wrażenia wzrokowe,
  • nerw twarzowy odpowiada za jej mimikę,
  • nerw błędny zaopatruje ruchowo mięśnie podniebienia i gardła oraz mięśniówkę krtani. Czuciowo zaopatruje oponę twardą tylnego dołu czaszki, tylny odcinek zewnętrznej powierzchni błony bębenkowej, skórę ściany tylnej i ściany dolnej przewodu słuchowego zewnętrznego oraz krtań. Przywspółczulnie i czuciowo unerwia wszystkie narządy klatki piersiowej i jamy brzusznej.
  • nerw kulszowy zaopatruje on mięśnie tylnej części uda, a także całe podudzie i stopę.

Biorąc pod uwagę funkcje przewodzonych bodźców, w zależności od składu włókien wyróżnia się:

  • nerwy ruchowe (eferentne) składające się z włókien neuronów ruchowych. Kontrolują ruch i funkcję mięśni lub gruczołów
  • nerwy czuciowe (aferentne), które stanowią zbiór włókien neuronów czuciowych. Są zaangażowane w zmysły, takie jak węch, słuch i dotyk,
  • nerwy mieszane. Zawierają włókna ruchowe, czuciowe i autonomiczne.

W zależności od miejsca opuszczenia ośrodkowego układu nerwowego wyróżnia się nerwy:

  • nerwy czaszkowe - rozpoczynające się na obszarze mózgowia,
  • nerwy rdzeniowe - rozpoczynające się w rdzeniu kręgowym.

4. Rodzaje nerwów

Obwodowy układ nerwowy człowieka tworzą nerwy rdzeniowe (31 par) i nerwy czaszkowe (12 par), również zwoje nerwowe i receptory, to jest zakończenia nerwowe, które odbierają bodźce.

Do nerwów czaszkowych należą:

  • nerw I – węchowy,
  • nerw II - wzrokowy,
  • nerw III - okoruchowy,
  • nerw IV - bloczkowy,
  • nerw V – nerw trójdzielny,
  • nerw VI - odwodzący,
  • nerw VII - twarzowy,
  • nerw VIII - przedsionkowo-ślimakowy,
  • nerw IX - językowo-gardłowy,
  • nerw X – nerw błędny,
  • nerw XI - dodatkowy,
  • nerw XII - podjęzykowy.

Nerwy obwodowe rdzeniowe dzieli się na:

  • nerwy szyjne, w tym splot szyjny, splot ramienny,
  • nerwy piersiowe,
  • nerwy lędźwiowe tworzące splot lędźwiowy,
  • nerwy krzyżowe.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze