Niedoceniana rola samodzielnej diagnostyki znamion barwnikowych

Znamiona melanocytowe zazwyczaj stanowią ostro odgraniczone, owalne plamy lub guzki na skórze. Ich barwa może być zbliżona do kolorytu skóry, brązowa, czarna, a niekiedy nawet niebieska. Wyróżniamy znamiona barwnikowe takie jak:

• płaskie (naevus spilus),
• komórkowe barwnikowe (naevus pigmentosus cellularis),
• brodawka łojotokowa (verruca seborrhoica),
• znamię naskórkowe brodawkowate (naevus epidermalis verrucosus),
• plama soczewicowata (lentigo).

Diagnostyka znamion jest istotna z tego względu, że zmiany ocenione jako łagodne mogą po jakimś czasie stanowić podłoże dla rozwoju czerniaka. Zaleca się dermatologiczną kontrolę tych zmian raz na kilka miesięcy oraz jak najczęstszą samodzielną kontrolę w warunkach domowych.

Samodzielna diagnostyka znamion skórnych odgrywa niesłychanie ważną rolę – dane statystyczne sugerują, że u około 1/3 pacjentów dotkniętych nowotworem złośliwym skóry (czerniakiem) zmiana ta rozwinęła się na podłożu znamienia melanocytowego. Oglądając znamiona regularnie, możemy stosunkowo szybko wychwycić niepokojące zmiany.

Wizyta u dermatologa jest konieczna w szczególności w przypadku nagłego pojawienia się krwawienia ze znamienia, zmiany jego koloru oraz odczuwalnego swędzenia w jego obrębie. Ponadto, istnieje wiele cech charakterystycznych towarzyszących rozrastaniu się komórek czerniaka w okolicy skóry. Są one klasyfikowane wg kryteriów ABCDE:

• A – (z ang. asymmetry) jak asymetria: większość nowotworów złośliwych skóry jest asymetryczna,
• B – (z ang. border) jak brzegi: w przypadku czerniaka obserwujemy charakterystyczne, poszarpane granice i ostre krawędzie,
• C – (z ang. colour) jak kolor: w przypadku nowotworu złośliwego skóry często można zaobserwować niejednolity kolor,
• D – (z ang. diameter) jak duży rozmiar: najbardziej podejrzane są zmiany większe niż 6 mm,
• E – (z ang. evolving) jak ewolucja: w obrębie znamienia dostrzegalne są gwałtownie zachodzące zmiany.

Rokowanie w przypadku nowotworu złośliwego skóry jest zależne od jego odmiany oraz głębokości naciekania poszczególnych warstw skóry. Wyleczalność pacjentów przy wczesnym wykryciu czerniaka jest bliska 90-100%. Chociażby z tego względu warto raz w miesiącu oglądać znamiona na ciele i przynajmniej raz na rok poddawać się badaniom dermatoskopowym u dermatologa.