Trwa ładowanie...

Niedojrzałość emocjonalna – objawy, przyczyny i leczenie

Avatar placeholder
12.04.2022 15:38
Niedojrzałość emocjonalna
Niedojrzałość emocjonalna (Adobe Stock)

Niedojrzałość emocjonalna nie jest zaburzeniem czy chorobą. To rodzaj lęku przed dorosłością i odpowiedzialnością, jaką ta ze sobą niesie. Wyraża się w postawie i czynach, wpływa na funkcjonowanie, także w relacjach i związkach. Jak reaguje osoba niedojrzała emocjonalnie? Co jest tego przyczyną? Czy można się zmienić?

spis treści

1. Co to jest niedojrzałość emocjonalna?

Niedojrzałość emocjonalna to nie tylko nieodpowiedzialne zachowanie nieadekwatne do wieku czy nieumiejętność nawiązywania i pielęgnowania zaangażowanych relacji. Nie bez przyczyny nazywa się ją syndromem Piotrusia Pana, czyli osoby, która boi się dorosnąć i próbuje przed tym uciec.

Brak dojrzałości emocjonalnej rzutuje na każdą dziedzinę życia i funkcjonowania, tak w domu, w towarzystwie czy w pracy. Inaczej niedojrzałość emocjonalna to chęć ucieczki od wszystkiego, co zaczyna przerastać.

2. Przyczyny niedojrzałości emocjonalnej

Zobacz film

Niedojrzałość emocjonalna jest konsekwencją nieprawidłowego przebiegu czy zablokowania procesu kształtowania sfery emocjonalnej osobowości. Blokada ta jednak nie dotyka sfery intelektualnej.

Niedojrzałość emocjonalna, nazywana plagą naszych czasów, pojawia się w dzieciństwie, gdy u młodego człowieka rozwija się emocjonalność. Jeśli zostanie przyhamowana, dziecko nie uczy się tego, jak prawidłowo przeżywać i wyrażać różne emocje. Wówczas dorosła osoba, pomimo upływu lat, emocjonalnie wciąż jest dzieckiem.

Jak można się domyślać, w kwestii kształtowania dojrzałości emocjonalnej, wiele zależy od rodziców i środowiska wychowawczego. Jeśli opiekunowie nie są stabilni, trudno oczekiwać, że takie będą ich dzieci. Ponadto dziecko może zostać niedojrzałe emocjonalnie, jeśli:

  • rodzice stawiają mu zbyt wysokie wymagania,
  • wychowuje się w rodzinie rozbitej bądź dysfunkcyjnej,
  • nie ma wsparcia,
  • czuje się samotne,
  • przeżyło traumatyczne doświadczenia (groźny wypadek, śmierć bliskiej osoby).

Przyczynami niedojrzałości emocjonalnej mogą również być różnego rodzaju zaburzenia osobowości lub niemożność porozumienia się z rówieśnikami. To dlatego pierwsze problemy często zaczynają pojawiać się już w wieku przedszkolnym i szkolnym.

3. Objawy niedojrzałości emocjonalnej

Jakie są objawy niedojrzałości emocjonalnej? Jest ich wiele. To najczęściej to:

  • nieumiejętność przyjmowania krytyki,
  • nieumiejętność rozpoznawania, odczuwania i wyrażania emocji,
  • nieumiejętność chwalenia innych,
  • niskie poczucie własnej wartości,
  • wywyższanie się,
  • umniejszanie znaczenie innych osób, by w ten sposób poprawić swoje samopoczucie,
  • brak odczuwania odpowiedzialności za swoje postępowanie,
  • duże oczekiwania, ale dawanie niewiele od siebie,
  • niekontrolowane, nieadekwatne do sytuacji, gwałtowne wybuchy gniewu, złości czy płaczu, gdy coś idzie nie tak, jak powinno. Niedojrzałość emocjonalna u dorosłych sprawia, że osoba nie rezygnuje z pragnień i fantazji typowych dla wieku dziecięcego, co rodzi frustrację i wściekłość, agresję typową dla braku samokontroli.

Typowe dla osób niedojrzałych emocjonalnie jest także postrzeganie oraz postawy zero-jedynkowe. Pojawia się euforia bądź gniew - bez emocji pośrednich, także wstydu, wdzięczności czy poczucia winy.

4. Niedojrzałość emocjonalna a związek

Niedojrzałość emocjonalna w związku może przejawiać się między innymi poprzez:

  • zainteresowanie wyłącznie własną osobą,
  • działanie ograniczonym jedynie do własnych interesów,
  • dominacją egocentryzmu nad empatią wobec potrzeb psychicznych drugiej osoby,
  • przewagę własnych emocji i popędów nad umiejętnością panowania nad nimi,
  • przewagę apodyktyczności nad zdolnością do kompromisu,
  • deficyt uczuć wyższych, na przykład braku odpowiedzialności czy hamulców moralnych,
  • powierzchowność emocjonalną.

Niedojrzałość emocjonalna u dorosłych, która uniemożliwia nawiązanie relacji międzyosobowej w małżeństwie i prowadzi do jego rozpadu, stanowi przesłankę do „unieważnienia małżeństwa” - przeprowadzenia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

5. Leczenie niedojrzałości emocjonalnej

Dobra wiadomość jest taka, że wiele problemów natury psychologicznej da się rozwiązać ciężką pracą nad sobą. Najważniejsze jest dostrzeżenie symptomów i szybka reakcja. W przypadku dzieci warto działać, gdy pojawią się niepokojące sygnały. To sprawi, że nieprawidłowe postawy nie zdążą się utrwalić. W przypadku dorosłych pomóc może nie tylko samoobserwacja, ale i samobadanie (można na przykład zrobić test na inteligencję emocjonalną).

Na czym polega leczenie niedojrzałości emocjonalnej? Podstawą jest rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutą.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze